Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, NASA'nın 1961-1972 yılları arasında gerçekleştirdiği Apollo uzay programını kronolojik olarak anlatmaktadır. Neil Armstrong, Buzz Aldrin, Michael Collins, Jim Lovell, John Swigert, Fred Haise gibi tarihteki önemli astronotların ay keşfi maceraları ele alınmaktadır.
- Belgesel, Apollo 1'den Apollo 17'e kadar olan görevleri detaylı şekilde incelemektedir. Apollo 7'nin dünya yörüngesindeki uçuşundan başlayarak, Apollo 11'in ay'a inmesi, Apollo 13'in oksijen tankı patlaması ve astronotların hayatta kalma mücadelesi, Apollo 17'in son göreviyle programın tamamlanması süreci kronolojik olarak anlatılmaktadır.
- Belgeselde ayrıca 1967'deki yangın felaketi, astronotların ay yüzeyindeki keşifleri, topladıkları 100 kg'dan fazla kaya örnekleri ve ayda geçirdikleri 23 saatten fazla vakit gibi önemli bilgiler de yer almaktadır. Apollo programı kapsamında toplam 12 uzay yolcusu ay'a ayak basmış ve bu keşiflerin bilimsel önemi vurgulanmaktadır.
- 00:33Apollo Programının Başlangıcı
- Bu filmde izleyicilere 1961 ve 1972 yılları arasında Apollo astronotları tarafından çekilen görüntüler gösterilecektir.
- NASA'nın ay'a ayak basma programında 400 bin kişi çalışmıştır ve bu, insanoğlunun bugüne kadarki en büyük teknolojik başarısıdır.
- Apollo görevleri resmi olarak 1967'de isimsiz bir roketin fırlatılmasıyla başlamış, bunu 1968'de Dünya yörüngeli Apollo 6 ve 7 görevleri takip etmiştir.
- 01:39Apollo 7 Görevi
- Apollo 7, içinde insan bulunan ilk görev olup, uzay aracının ve içindeki ekibin uzun süren bir görevde başarılı olabileceğini ispatlamıştır.
- Apollo uzay aracı iki parça (hizmet kapsülü ve kumanda kapsülü) ve bir ay kapsülünden oluşmaktadır.
- Apollo 7 görevinde astronotlar grip yakalanmış, yerçekimi olmayan ortamda burnun boşaltılması kendiliğinden yapılamamıştır.
- 03:50Apollo 8 Görevi
- Apollo 8, 24 Aralık 1968'de fırlatılarak insanoğlunun ay'a doğru yola çıkmasını sağlamıştır.
- Ay'ın arkasında duran uzay aracı, Dünya'ya dönünce "Blue Marble" olarak bilinen gezegenimizin mavi resmini çekmiş, çevresel koruma hareketinin başlıca kaynağı olmuştur.
- Astronotlar Noelleri kutlayarak İncil'in yaradılışla ilgili ilk satırlarını okumuş ve milyarlarca insan tarafından dinlenen bir mesaj göndermişlerdir.
- 06:20Apollo 9 ve 10 Görevleri
- Apollo 9'un görevi ay kapsülünü ilk kez uzay boşluğunda denemektir ve bu manevra sorunsuz bir şekilde gerçekleşmiştir.
- Apollo 10'un hedefi ay kapsülünü ayın yörüngesinde denemektir, ancak bir felaket uzay aracının üzerine tırmanmıştır.
- Kumanda kapsülü ayın yüzeyine 110 km kadar yaklaştı ve ay kapsülü kumanda kapsülünden ayrıldı, ancak reaksiyon motorları ve kontrol iticileri devre dışı kalmıştır.
- 08:46Apollo 11 Görevi
- Apollo 11, Amerika'nın sembolü olan ve gagasında zeytin dalı tutan Amerikan kel kartalı ile huzurlu bir şekilde ay'a inmeyi amaçlamıştır.
- 16 Temmuz 1969'da fırlatılan ve 2000 km'den bile duyulan sesler çıkararak dünyayı sarsan Apollo 11, ay'a yolculuk sırasında işlevlerini tamamladıkça azalan birkaç uzay aracından oluşmaktadır.
- Ay kapsülünün pilotu, yerçekimi olmayan bir ortamda ekmeğin arasına jambon koyduğunda bilgisayar parlıyor ve akşam yemeği hazır hale gelmiştir.
- 12:29Ay'a Yolculuk ve İniş
- Apollo 11, üç günlük 380 bin km'lik yoldan sonra ayın yörüngesine ulaşmayı başarmıştır.
- 1930 doğumlu Neil Armstrong ve Buzz Aldrin, ay kapsülüne tırmanmaya hazırlanırken "Kartal" adı verilen ay kapsülü komuta kapsülünden ayrılmıştır.
- İniş kontrolü açıldıktan sonra "inişe geçiyoruz" komutu verilmiştir.
- 13:18Apollo 11 Ay İnişi
- Michael Collins kumanda kapsülünde kalırken Neil Armstrong ve Buzz Aldrin ay kapsülüyle ay yüzeyine iniş yapıyor.
- Ay kapsülü planlanan mesafeden 4,50 km daha kısa bir mesafeye iniyor ve Houston ile bağlantı sorunları yaşanıyor.
- Neil Armstrong el kontrollerini kullanarak döküntüyle dolu bir yüzeye inmeyi engelliyor ve 20 saniyelik yakıtla ay'a iniş yapıyor.
- 15:01Ay Yüzeyindeki Aktiviteler
- Neil Armstrong "Bu bir insan için küçük ama insanlık için büyük bir adım" sözleriyle tarihe geçiyor.
- Astronotlar uzay aracının dışında geçirdikleri 2,50 saati fotoğraflar ve 16 mm'lik filmlerle anlatıyorlar.
- Buzz Aldrin ay'ın yüzeyine bilimsel bir platform taşıdı ve stereo kamera ile üç boyutlu fotoğraflar çekti.
- 16:32Aydan Dönüş ve Karantina
- İniş kapsülü sıcaktan koruyan, 2649 derecelik ısıya dayanıklı bir kalkanla donatılmıştı.
- Aydan ayrıldıktan dört gün sonra üç paraşütte Pasifik Okyanusu'na iniş yapıyorlar.
- Astronotlar aydan herhangi bir mikrop getirmemek için özel kostümler giyerek 21 günlük karantina altına alınıyorlar.
- 18:51Apollo 12'ye Yolculuk
- Apollo 12'nin varış yeri Fırtına Okyanuslarıydı ve 14 Kasım 1969'da ekip atış rampasına doğru ilerlerken şiddetli bir fırtına başladı.
- Roket bir kez atış rampasından çıktığında, uçuş kontrolörleri 1400 km ötedeki Texas'daki İnsanlı Uzay Aracı Merkezinden aracı kontrol ediyordu.
- Başlangıç evresi sırasında Saturn V roketine iki kez yıldırım isabet etti ve elektronik aksamlar bozuldu.
- 20:55Yıldırım Olayı ve Kurtarış
- Yıldırım isabetinden sonra monitörlerin ekranları okunamaz hale geldi ve komutan Konrad bir güç hatası bildirdi.
- John Aaron, bir yıl önceki simülasyonu hatırlayarak "Apollo 12 Houston SC'nin yedeğini deneyin" emrini verdi.
- Astronot Al Bean düğmeye dokundu ve Apollo 12 bir kez daha güç sistemine bağlandı, böylece yörüngeye ulaştı.
- 23:05Apollo 12'ye Ay İnişi
- Apollo 12'nin en önemli olaylarından biri, 1972'de ay kontrolü Surveyor-3'ün 163 metre ötesine inmesi oldu.
- Komutan Charles Peak Conrad, Surveyor-3'ün parçalarını söker ve ayın zor koşullarında yaşayabilecek dünyadan bir bakteri getirip getirmediklerini kontrol eder.
- Televizyon kamerası güneş ışığına maruz kalarak patladı, ancak astronotlar 360 derece dönebilen Interpild ile aydan büyüleyici fotoğraflar çektiler.
- 26:24Apollo 13 Missions
- Apollo 13, Nasa'nın en başarılı astronotları Jim Lovell, John Swigert ve Fred Haise için bir mücadele görevi oldu.
- Yaklaşık 56 saatlik uçuş sırasında, Dünya'nın 300 bin kilometre ötesinde iki numaralı oksijen tankı patladı ve bir numaralı tank da etkilenerek 130 dakika içinde uzaya dağıldı.
- Uzay aracının suyu ve güç kaynağı bozulma tehlikesiyle karşı karşıyaydı ve Apollo 13 görevi başarısız olacaktı.
- 27:52Apollo 13'ün Kurtuluşu
- Ay kapsülü Aquarius artık cankurtaran botu olmuştu ancak sorunun yalnızca iki kişilik olmasıydı.
- Havadaki karbondioksit oranı tehlikeli bir seviyeye gelmişti ve astronotlar boğulma riski taşıyordu.
- NASA doğaçlama yapmak zorunda kaldı ve gemideki çanta, serotip uçuş planları ve komutanın çorapları gibi eşyalar hava arıtma sistemi için adaptör olarak kullanıldı.
- 28:24Apollo 13'ün Dövüşü ve Dönüşü
- Uzay aracının direkt olarak dünyaya dönmesi imkansızdı, dövüş olduğu Ay'ın etrafındaki manevralarla başladı.
- Güç tasarrufu yapmak için ay kapsülünün ısısı sıfır santigrat dereceye kadar düşürüldü.
- Apollo 13, havalandıktan altı gün sonra Nisan 1970'te dünyanın etrafındaki yörüngeye girdi ve ay kapsülü ayrıldı.
- 28:53Apollo 13'ün Sonuçları
- Gemideki radyo nükleit pil, zarar görmemiş halde koruma kutusuna konulmuştu ve günümüzde 3,90 kg plütonyum içermekte ve denizin 6000 metre derinliğinde yatmaktadır.
- Telsizin sessizliği iyonizasyona neden oldu ve bu beklenenden daha uzun sürdü çünkü gemide ay'dan getirilen bir kaya olmayacağını unutmuşlardı.
- Telsizdeki dört dakikalık sessizlikten sonra astronotlar kurtarılmış ve Apollo 13 görev kontrolündekiler ve gemideki astronotlar imkansız gibi görünen bir görevi başarmışlardı.
- 30:30Apollo 14'ün İnisi
- Apollo 14'ün hedefi olan Fra Mauro bölgesi dağlık bir alan olup, ay kapsülü Anterest roketin üçüncü parçasından çıkacaktı.
- Komuta kapsülünü bağlama girişimleri ve ay kapsülünün bağlanması iki saatin üzerinde sürdü ve başarısız olundu.
- Yerleştirme katmanında oluşan hataların nedeni yerleştirme mekanizmasında ki kopçalardan kaynaklanıyordu ve bağlantı ancak altı denemeden sonra gerçekleştirilebildi.
- 31:34Apollo 14'ün Ay Yüzeyindeki Zorlukları
- Ay kapsülü Anteras ana gemiden Ay'ın yörüngesinden ayrılıyor ve iniş başlıyor.
- Ay kapsülünde bilgisayar durma yönünde bir sinyal alıyor, ancak bu dur komutu bir toz parçası nedeniyle devreye girmişti.
- İnisi ralari hiçbir bilgiyi iletmiyordu ancak astronotlar tam zamanında inişe 5100 metre kala aygıtı tekrar çalıştırmayı başardılar.
- 32:34Apollo 14'ün Ay Yüzeyi Deneyleri
- Uzayda yapılan aktiviteler sırasında astronotlar çalışmayan modüler araç taşıyıcısı (MHTI) adı verilen bir el arabası kullandılar.
- Radyo nüklet pili merkezi istasyona güç sağlıyordu ve Apollo 14 deneylerle doluydu.
- Aydaki ikinci günlerinde komutan Alan ve ay kapsülünün Edgar Mitchell ayın bir üstteki kraterine ulaşmayı planlıyordu ancak rotadan sapmış ve çok vakit kaybetmişlerdi.
- 33:52Apollo 14'ün Keşif Görevleri
- Astronotlar arkalarında taşıdıkları yaşam destek sisteminden gelen oksijenleri tükeniyordu ve zamanları bitiyordu.
- 2009'da Ay keşfi yörünge aracı tarafından çekilen yüksek çözünürlüklü görüntüde astronotları ay kolisini yalnızca 30 metre geçtiklerini görebiliyoruz.
- Apollo 12 astronotu Alan Bean, Ayda oynanan ilk golf oyununu çizmiş, komutan Alan Scheft gemiye gizlice iki demir başlı golf sopası ve iki golf topu sokmuştu.
- 35:14Apollo 15'ün Görevi
- Apollo 15'in görevinin temeli coğrafyaya dayanıyordu ve bu, komutan Scott'ın üçüncü göreviydi.
- İnisi alanı Ay'daki en yüksek noktalardan biri olan Hadley Dağları'ndaki Hadley Radı 30 Temmuz 1971'de ay kapsülü Falcon Hadley Radı'nda "dirsek" adı verilen kavise doğru ilerlemeye başladı.
- Astronotlar 370 metre derinlikteki Helly George'a baktılar ve sönmüş lav ve parçalanan lav damarları büyüleyici bir yer şekli oluşturmuştu.
- 37:10Apollo 15'ün Ay Araçları ve Keşifleri
- Astronotlar uzay aracını ilk defa deniyorlardı, önündeki hatalı direksiyonuna rağmen saatte 20 km yapabiliyordu ve uzun mesafeleri kat etmek için yapılmıştı.
- Astronotlar ay kapsülünün dışında 18 saat geçirebiliyorlardı ve 77 kg kaya toplamışlardı.
- Astronotların görevlerinin arasında Ayın üzerinde mektupları damgalamak da vardı, ancak bu olay Nasa tarafından öğrenildiğinde resmi soruşturma başlatıldı.
- 38:38Apollo 15'ün Ayda Yerçekimi Deneyi
- Komutan Scott, Aydaki düşme şeklini kanıtlamak için canlı çekim yapan bir kameranın önünde çekiç ve kuş tüyünü yere attı.
- Farklı ağırlıklara sahip olmalarına rağmen iki obje de yere aynı anda düştü çünkü Ay'da hakim olan bir yerçekimi yoktu.
- Scott, düşen astronot adını verdikleri heykeli Ayın yüzeyine dikiyor ve alüminyum plakanın üzerine Apollo 1'de ölen ekibin üyelerinin adı yazılmıştı.
- 40:14Apollo Programının Başarısızlığı
- 1967'de Grissom, White ve Shaffy rutin "fişi çekme testi" yaparken, komuta kapsülünde saf oksijenden beslenen bir yangın çıktı.
- Yangın başladıktan otuz saniye sonra astronotlar boğuldu ve cesetleri naylon giysiler ve koltuklarla birlikte yanmıştı.
- Apollo modülü ve uzay giysilerinde değişiklikler yapıldı: çıkış kapağı acil durumlarda açılmalıydı, kablolar ve yalıtımlar yangına dayanıklı üretilmiş ve atmosfer nitrojen-oksijen karışımıyla değiştirilmişti.
- 41:37Apollo 15 ve 16 Görevleri
- Apollo 15, dünyaya dönmeden önce yerçekimi ve çekim alanlarını ölçmek için Tali uydu bırakmıştı.
- Apollo 16'ın hedefleri ay'ın dağları ve kayalık bölgeleriydi, ancak ana ileri itiş birimi ateşlenirken yedek sistemlerde kontrol edilemez titreşimler oluştu.
- Uzay pilotu John Young ve ay kapsülünün pilotu Charles Duke, Descartes dağları'na programın tam altı saat gerisinde ulaştılar.
- 44:24Apollo 16'ın Ayda Çalışmaları
- Uzaydaki ultraviyole ışık için spektograf kullanılıyordu ve kamera ay kapsülünün gölgesine kurulmalıydı.
- Astronotlar çok büyük hedefleri elleriyle belirleyebiliyorlardı ve kamera dünyanın hidrojenden oluşan jeo-coronasını gösterirken, dünyanın çapını on beş buçuk kez büyütebiliyordu.
- Ay araçlarıyla toplamda yirmialtı kilometreden fazla yol yaptılar, dünyada aldıkları coğrafya eğitimini uyguladılar ve doksanaltı kilogramdan fazla kaya ve toprak örneği getirdiler.
- 46:24Apollo 16'ın Teknik Sorunları ve Dönüşü
- Komutan Young tarafından yapılan hata nedeniyle ısı akışı deneyi tamamlanamadı.
- Dünya dönüş yolculuğunda, kumanda kapsülünün pilotu yaklaşık birvirgülelli saat uzay yürüyüşü yaptı ve bilimsel enstrüman kapsülünden gelen film kasetlerini takip etti.
- 47:44Apollo 17 Görevi
- 1972'nin aralık ayında havalandıran Apollo 17, ilk defa gemide bir bilim adamı olan jeolog Harrison Schmidt'ı taşıyordu.
- Apollo 17 ekibi, görevlerinin neredeyse oniki günden fazla sürmesiyle bir sayı rekoru kırdı, uzay aracının dışında yirmiüç saatten fazla vakit geçirdi ve dünyaya yüzon kilogramdan fazla kaya getirdi.
- Taarruz Litro Vadisi'ne indiler ve Huzur Denizi'ni oluşturan gök cisimlerinin üçvirgüldoksan milyon yıl önce büyük bir patlamanın sonucunda meydana geldiğini keşfettiler.
- 50:15Ay'da Yaşanan Zorluklar
- Sağ arka kapı kırıldığında yapıştırıcı, zımba teli ve ay haritası yardımıyla arıza giderildi.
- Ay tozu zımpara kağıdı kadar sertti, uzay kıyafetlerinin içine girmişti ve tozlar ay kapsülüne dönmeden önce dikkatlice fırçayla temizlenmeliydi.
- Ay tozu, ay kapsülünün içinde yanık barut gibi kokuyordu çünkü buradaki oksijene tepki veriyordu.
- 51:16Apollo 17'ın Keşifleri ve Sonu
- Apollo 17 ekibi, turuncu cam boncuklar olan "bodur" adı verilen yüzon metrelik kraterde dolaşıyordu.
- Ay kapsülü son kez ay'dan havalanmadan önce "sonunda insanoglu ay'ın ilk keşfini tamamladi aralık 1972" yazısını taşıyan bir hatıra plakası bıraktı.
- 14 Aralık 1972'de üstün astronotlar Cernan ve Schmidt'in ay'dan ayrılmaları apollo görevlerinin sonu oldu ve 1969-1972 yılları arasında oniki uzay yolcusu ay'a ayak bastı.