Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 12 Eylül darbesi döneminde geçen bir Türk dizisinin bölümüdür. Dizide Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Nihat Erim, Bülent Ulusu Paşa, Turgut Özal, Kemal Cantürk, Yüksel Çakmur gibi siyasi figürler ile Kaya, Sedat, Cüneyt, Mahmut, Asaf, Aynur, Rahşan gibi askeri ve istihbarat görevlileri yer almaktadır.
- Video, Türkiye'de yaşanan siyasi gerilimleri, darbe planlarını ve darbenin ardından yaşanan olayları konu almaktadır. İçerik, İstanbul'daki şiddet olayları, istihbarat çöküşü, siyasi koalisyon çabaları, Milli Selamet Partisi mitingindeki olaylar, darbenin gerçekleşmesi ve sonrasında kurulan Güvenlik Konseyi'nin kabineyi oluşturma sürecini kronolojik olarak anlatmaktadır.
- Dizide ayrıca Yunanistan ile ilişkiler, IMF ve Dünya Bankası kredileri, istihbarat faaliyetleri, siyasi manipülasyonlar ve darbe sonrası siyasi oyunlar da ele alınmaktadır. Karakterler arasındaki gizli bilgiler, sahte belgeler ve siyasi manipülasyonlar dizinin dramatik yapısını oluşturmaktadır.
- 00:08Tuzağa Düşüş
- Konuşmacı, herkesin bir tuzağa düştüğünü ve darbenin gerçekleşmesi için her şeyin planlandığını düşünüyor.
- Darbeye kadar başarısız bir eylem olmadığı halde, sonrasında bir pislik olduğunu belirtiyor.
- 01:20İstanbul'daki Durum
- İstanbul'da devletin valisi ve konuşmacı her an öldürülebilir durumda.
- Son bir ay içinde 500 güvenlik görevlisi olmak üzere 553 kişi öldürüldü.
- Polis kendi karakolları için askerden koruma ister halde, istihbarat çökmüş durumda.
- Fatsa ayrı cumhuriyet gibi durumda, Ceylanpınar apocuların elinde, Kars'ta kaleye bayrak çekildi.
- 02:00Siyasi Karşılaşmalar
- Belediye başkanı Ecevit'i arayan kişi, olayla başladığında orada olmadığını belirtiyor.
- Alex'in geçen sene İran'da yaşadığı maceradan bahsediliyor.
- Konuşmacı, "her yerde karanlıklar prensi" olarak adlandırıldığını söylüyor.
- 02:39Dosya Arayışı
- Dosyadan bir haber olmadığı için adli emanet deposuna bakılacağı belirtiliyor.
- Sedat'ın işin başında olduğu ve dosyanın önemini bildiği söyleniyor.
- Dosyada herkesin adı var ve operasyona katılanların bilmediği isimler bile başlarını ciddi derde sokabilir.
- 03:35Ankara'daki Toplantı
- Buluşma yerinin Ankara olduğu belirtiliyor.
- İşin bir an önce bitmesi gerektiği, tepedekilerin tahammülünün kalmadığı söyleniyor.
- 05:23İstanbul Milletvekili Köksaloğlu'nun Vurulması
- Ziyarete geldiklerini söyleyerek girdikten sonra üzerlerindeki silahları çıkararak İstanbul milletvekili Köksaloğlu'na ateş etmeye başladılar.
- Ağır yaralı olarak hastaneye kaldırılan Köksaloğlu, bütün çabalara rağmen kurtarılamadı.
- 05:50Başbakan ve Ordu Arasındaki Görüşme
- Başbakan, sistem çalışmıyor diye meydanı eli silahlı adamları bırakamayacaklarını söylüyor.
- Ordu olarak tahammülün sınırındayız ve bütün komutanların kanaati de bu.
- Yetki yok, yarın mahkemeye çıkarılırım korkusuyla elini taşın altına koymak istemiyor insanlar.
- Yangın söndürülemedi, hükümetin elinden gelen tek şey sıkıyönetim ilanıdır.
- 07:00Sıkıyönetim ve Polis Sorunları
- Sıkıyönetim ve polis sorunları yaşanıyor.
- Çocuklar sıkıntılı durumda.
- 08:19Operasyon Planı
- Remzi iki gündür Dragos'ta takipte.
- Bu işin çok önemli olduğu ve dört bir yan inleyecek bir ses getireceği belirtiliyor.
- İş bitince talimat bekleyeceklerini söylüyorlar.
- 09:51Grup İçindeki Tartışma
- Talat, doğruyu yaptıklarını ve ferah olacaklarını söylüyor.
- Bu noktadan sonra duramayacaklarını, bisiklete binmek gibi bir kere sürmeye başladıktan sonra devam etmek zorunda olduklarını belirtiyor.
- İşin nereye gittiği belirsiz olduğu ve ortada kalacakları endişesi dile getiriliyor.
- 11:19Koalisyon Görüşmesi
- Sayın Erbakan'la son derece yararlı bir görüşme yapıldığı belirtiliyor.
- Ortak kanlarının ülkenin birinci meselesinin bu hükümet olduğu söyleniyor.
- Ayrıntılar konusunda iki partinin yetkilileri arasında teknik çalışmaların yapılmasına karar verildiği belirtiliyor.
- 12:15Koalisyon Görüşmesinin Sonuçları
- Görüşmenin kötü geçtiği ve söylenenlerin inanılmaz olduğu belirtiliyor.
- Televizyonda iyimser konuştuğunu duyunca ipleri koparmak istemediği söyleniyor.
- Gruktan koalisyon için yetki aldığını ve tarafsız bir başbakanın ismi üzerinde anlaştıkları takdirde hızla sonuç alabileceklerini anlattığını belirtiyor.
- 13:01Nihat Erim'in Vurulması
- Nihat Erim'in Dragos'ta evinin yakınlarında vurulduğu öğreniliyor.
- Nihat Erim'in nasıl olur Dragos'ta evinin yakınlarında vurulduğu sorgulanıyor.
- 15:15Amerikan Dışişleri Raporu
- Amerikan Dışişleri'nden Nimet'in aradığı ve sarsaydın raporu konusundaki haberi sorduğu belirtiliyor.
- Raporun içeriğinde Demirel'in çevik kuvvete izin vermeyeceğini ve Yunanistan'ın NATO'ya dönüşüne Ege'de anlaşma sağlanamadan onay vermeyeceğini söylediği belirtiliyor.
- Nimet'in bu durumda mevcut hükümet yönetiminde Türkiye'nin Washington'un kendisine biçtiği bölgesel güç rolünü oynamasını mümkün görmediğini söylüyor.
- 17:09Siyasi Durum ve Müdahale Planı
- Ordu, işlerin kontrolden çıktığı noktada itekleme yapıyor.
- Türkiye, Yunanistan'ın ittifaka dönmesini veto ettiği için Ecevit ve Demirel eski kafada.
- Kıbrıs'ta iki bölgeli çözüme evet desinler, Ege'de kıta sahanlığında anlaşalım, geri çekelim diyor Demirel.
- Bu yüzden bir sağdan soldan Ankara'yı, askerleri sarsacak, siyaseti dibe itecek eylemler yapılması gerektiği belirtiliyor.
- Silah bulduklarında kendiliğinden harekete geçen örgütlerin yapısı buna müsait.
- Ses getiren bazı şeyler sadece bir iki güne kadar karşı tarafta bir şey patlayacak.
- 19:10Siyasi Karşılaşmalar
- Olağanüstü durumlarda devlet güçlerine olağanüstü yetkiler verilmesi konusunda hemfikir olunmasına rağmen, bu yetkilerin devlet güvenlik mahkemeleri veya olağanüstü hal yasası şeklinde olmaması gerektiği vurgulanıyor.
- Türkiye'de demokrasi kabul edilmiş olsa da geleneği henüz yerleşmemiş durumda.
- Mevcut durumda ülke silah deposu halinde, mapushaneler yolgeçen hanım olaylarının yüzde altmışının faili meçhul ve asker bunalmış vaziyette.
- 20:07Seçim ve Koalisyon Tartışmaları
- Bir şeylerin önüne geçmek için acilen seçim kararı alınması gerektiği belirtiliyor.
- Mevcut hükümetle seçime gidilemeyeceği, sandık güvenliğinin garanti edilemeyeceği ifade ediliyor.
- Koalisyonun çıkması durumunda her iki partinin varlık sebeplerini inkar etmiş olacağını ve asker müdahale edeceğini düşünüyorlar.
- 21:03Uluslararası İlişkiler ve Ekonomik Sorunlar
- Yunanistan'ın NATO'ya dönüşünü veto etmek ve Batı'nın savunma konseptinin düzeltilmesi gerektiği belirtiliyor.
- Türkiye'nin vetoyu hemen kaldırması gerektiği, ancak bu kararı Cevit'te Demir elde alamayacağı, sadece asker alacağı söyleniyor.
- Ekonomiyi Turgut Özal toparlayabileceğine dair bir görüş belirtiliyor.
- 22:01Gizli Operasyonlar
- Bir grup arasında gizli bir konuşma geçiyor ve bir kızın akşam hazır olması isteniyor.
- Remzi adlı birinin yakalanması durumunda hepsinin ağa düşeceği ve polis elinin altındakilerden hangisinin sorgulandığında Remzi'nin tanıyacağı belirtiliyor.
- Bir silah operasyonu gerçekleştiriliyor ve reis'in silahları ele geçiriliyor.
- 26:24Sendikacılık Olayı ve Siyasi Tepkiler
- Sendikacılık camiasının değerli bir evladını kaybettiği ve devletin güvenlik birimlerinin failleri en kısa zamanda bulacağı belirtiliyor.
- Tribünde bulunanların artık aşağı inmesi gerektiği, tribünde seyirci harflerse sahada oyuncu durumuna düşecek olursa demokrasi gerçeklik kazanamayacağı vurgulanıyor.
- Siyasetin çirkin, anlamsız, kavgalı, gürültülü ve toplumun sabrını tüketen bir oyuna dönüşeceği endişesi dile getiriliyor.
- 27:41Ankara'dan Gelen Talimatlar
- Ankara'dan gelen bir kişi, tipli öğrencilerin olayı yüzünden aranıldığını ve çocukların başı belaya girerse üzüleceğini söylüyor.
- Sedat Reis ile Konur Ankara'dan temas kuracaklar ve dışarıda görev yapmasını istiyorlar.
- Milli Selamet Partisi hakkında Konya mitingi sırasında meydana gelen olaylar üzerine soruşturma açıldığı ve İstiklal Marşı'nı protesto etmenin ciddi olduğu belirtiliyor.
- 31:11Askeri Operasyonlar ve Darbe Hazırlıkları
- Polis şeflerinin sık yönetime çağrıldığı ve kapsamlı operasyon yapılacağı söyleniyor.
- NATO manevrası için yabancı generallerin geleceği ve operasyonların NATO tatbikatı için hazırlanıldığı belirtiliyor.
- Genelkurmay'da olağandışı bir hareketlilik olduğu ve kuvvet komutanlarının hepsinin orada olduğu söylentileri yayılıyor.
- 34:45Darbe ve Sonrası
- Bir kişi Mehmet Oba'yı danışmaya çağırıyor ve ihtiyacının olan her şeyin bir zarfta olduğu belirtiliyor.
- Darbe gerçekleşiyor ve Kenan Evren başta olmak üzere emir kumanda zinciri içinde olduğu öğreniliyor.
- Darbe sonrası askerlerin geldiğini ve silahların teslim edilmesi istendiğini öğreniyorlar.
- 39:00Darbe Açıklaması
- Atatürk'ün emanet ettiği Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin son yıllarda dış ve iç düşmanların saldırılarına uğradığı belirtiliyor.
- Devlet organları, anayasal kurumlar, yargı organları, iç güvenlik ve iş kuruluşları, siyasi partiler ve yolların en köşe saldırı ve baskı altında tutulduğu söyleniyor.
- Emir ve komuta zinciri içinde ve emirle yerine getirme kararı alındığı ve ülke yönetimine bütünüyle el konulduğu açıklanıyor.
- 46:02Darbe Sonrası Kabinenin Hazırlanması
- Güvenlik Konseyi, yasal zemin oluşturmak için bir düzenleme yapıyor ve kabinenin kimlerden oluşacağını belirlemek istiyor.
- Başbakan, Kemal Cantürk ve Turgut Özal'ın kabinede görev almasını istiyor ve telefonla tek tek bağlatmasını emrediyor.
- Darbe sonrası örgütün belirleyeceği bir strateji olacağı düşünülüyor.
- 48:14Bakan Adaylarıyla Görüşme
- Başbakan, Kemal Cantürk'e ticaret bakanı olacağını ve kendisinden yararlanmak istediğini söylüyor.
- Konsey, siyasileri sahnenin dışına attı ancak Bülent Ulusu Paşa'yı başbakan olarak görevlendirdi.
- Başbakan, Ulusu Paşa'nın kabinede görev almasını istiyor ancak Ulusu Paşa bunu ahlaki bulmuyor ve kabul edenleri kınamıyor ama davadan kopmuş sayıyor.
- 56:06Darbe Sonrası Durum
- Washington'la yapılan görüşmede kredilerin bir iki güne kadar serbest bırakılacağı ve Embriyad'la petrol meselesinin çözüleceği belirtiliyor.
- Oto terör olaylarında düşüş olduğu ve örgütlerin silahları bırakmaya karar verdiği söyleniyor.
- Darbe sonrası dosyaların nerede olduğu ve nasıl olduğu konusunda endişeler var.
- 59:10Cezaevi Ziyareti
- Sedat Bey'e gelen ziyaretçiler, 12 Eylül'ün lüzumlu olduğu hakkında beyanat vermesini istiyorlar.
- Ziyaretçiler, şahsiyetlerini burada bırakmaya gelmediklerini ve buradan cenaze halinde çıkmak istemediklerini belirtiyorlar.
- Ziyaretçiler, siyasete iddiayla girdiklerini ve halkın değerlendirmesine inandıklarını söylüyorlar.
- 1:03:03Darbe Sonrası Strateji
- Ordunun müdahaleden kaçamayacağı bir durum oluşturulduğu belirtiliyor.
- Daha önceden izlenen ekonomik modelin, yeni durumun sağlayacağı olanaklarla daha etkin bir şekilde uygulanacağı söyleniyor.
- Halktan direnmesini beklemek beyhude olduğu, insanların can güvenliğinden başka bir şey düşünemez hale getirildiği belirtiliyor.
- 1:04:34Darbe Sonrası Sorunlar
- Belgelerin kopyasını kime verdiğini ve nereye koyduğunu söylemek isteyen biri var.
- Adana'nın bilgisi var ve transferi onlar yapacak.
- Erdal Eren'in dosyası inceleniyor; TDKP üyesi Sinan Sunel'in öldürülmesini protesto etmek için düzenlenen gösteriye katıldığı ve 19 Mart 1980'de idama mahkum edildiği belirtiliyor.
- 1:08:52Yunanistan İşleri ve IMF Kredileri
- Dışişleri, Yunanistan ve Tosunu'nun kaldırılmasını emretmiş.
- Özal, IMF ve Dünya Bankası kredilerinin serbest bırakılacağını açıklamış.
- Dışişleri Brüksel'e yazıyı göndermiş ve Atina'ya da haber vermiş.
- 1:10:52Mahmut'un Sorunu
- Mahmut, geçen yıl Richard'ın ayağına dolaşan polis olarak hatırlanıyor.
- Mahmut, istihbaratçı Sedat'ı yönlendirmiş ve Perperle ile bağlamış.
- Mahmut'un adımla nasıl ulaştığı meçhul, ancak önemli olan ulaşmış olması.
- 1:11:40İstihbarat Listesi
- Bir istihbarat listesinde Türkiye'den siyaset, basın, iş dünyası, kaçakçılar ve terör örgütlerinden isimler var.
- Listede önemli olanların yurt dışında olduğu ve bazı operasyonlarda kullanılabileceği düşünülüyor.
- Ermeni işi önem kazanacak.
- 1:13:21Cüneyt'in Geçmişi
- Cüneyt'in adı ilk İpekçi suikast sonrası eline geçen listede de görülmüş.
- Cüneyt'in adı Kenan Paşa'nın başıma sardığı listedeki adam.
- Cüneyt'in tanıdığı ve sevdiği bir dostu var, ancak şimdi nerede olduğu bilinmiyor.
- 1:14:30Levent'teki Plan
- Bir adamın Levent'te saat sekizde olacağı biliniyor ve işi orada bitirmek gerekiyor.
- Arabayı Şükrü kullanacak, silahlar ise başka bir kişiye verilecek.
- Eylemden sonra birlikte olmanın sakıncalı olduğu, çünkü her an tespit edilebileceği belirtiliyor.
- 1:17:17Sedat'ın Kaybolması
- Sedat bir süredir yok ve arayıp sormuyor.
- Sedat sadece bir zarf göndermiş, içinde negatifler ve "ben kaybolursam bunları kullan" yazan bir not var.
- Sedat'ın eski bir arkadaşı, emniyetten, Sedat'ın ortadan habersiz kaybolacak biri olmadığını ve işin içinde bir şeyler olabileceğini söylemiş.
- 1:18:34Önemli Belgeler
- Belgelerde resmi belgeler gibi siyah yazılar var.
- Belgelerde "eskilerin bir süre siyaset yapmamaları yerinde olur" ve "başkalarına da şans tanımak lazım" gibi ifadeler var.
- Rahşan, bu belgeleri BBC'ye ve TRT'ye bildiriyor.
- 1:20:03İstifa Kararı
- Bir kişi, BBC'ye ve TRT'ye bildirilen önemli bir şey nedeniyle istifa etmek istiyor.
- Bu kişi, Adalet Partisi'nin büyük kongresi tarafından bu göreve getirildiğini belirtiyor.
- Konsey veya paşaların bir bildiri yayınladığı için istifa etmek istemiyor.
- 1:22:32Sahte Belgeler
- Bir kişi, askerlik bittiğini ve İstanbul'a nişanlının yanına döneceğini söylüyor.
- Sovyet konsolosluğundan bir arkadaş, sahte belge düzenlemek için bin dolar ve dört bin dolar vaat etmiş.
- Kişi, Ruslar söz verdikleri dört bin doları vermediği için itiraf etmiş.
- 1:24:22Sedat'ın İletişimi
- Sedat, saklanmak zorunda kaldıklarını ve etrafın polis kaynadığını söylüyor.
- Mahmut'un yarın tanıklığı vardı ve birçok arkadaş artık rahat uyuyacak.
- Sedat, kalacak bir ev adresi veriyor ve Emel'i aramasını istiyor.
- 1:25:32Sızma Sorunu
- Talimatlar önderlikten geldi ve Sedat o gün hepimizi topluyor.
- Ortada bir sızma olduğu ve bunu çözmeleri gerektiği belirtiliyor.
- Sedat'ı bulmak için soğukkanlı olunması gerektiği vurgulanıyor.
- 1:27:22Temizlik Planı
- Bir kişi, bir kere başladığımı tamamlamak istediğini söylüyor.
- Hiram ve Uğur Mumcu'nun alınması gerektiği belirtiliyor.
- Hiram'ın operasyon adamı olduğu ve dününü unutup soru sormaya başlarsa ip kopacağı söyleniyor.
- 1:28:25Parti Kapatma
- Hakimin kalemi kırıldı ve idam cezası verildi.
- Cumhuriyeti kuran Atatürk'ün partisi kapatılıyor.
- Parti kapatılınca Anayasa Mahkemesi'ne dava açılması veya genel yönetim kurulu üyelerinin imzasıyla bildiri yayınlanması öneriliyor.
- 1:30:59Parti Kapanışı ve Yeni Parti Planı
- Konuşmacı, askerlere hitaben yazdığı mektubu okuduktan sonra düşündüğünü ve bu fikrin (milliyetçi, muhafazakar, hürriyetçi ve hak hukuktan yanayız) parti kapanmasıyla ortadan kalkmayacağını belirtiyor.
- Çok partili hayattan vazgeçilemeyeceği ve en güçlü kadronun onlarda olduğu için vesveseye kapılmadıklarını ifade ediyor.
- Vakit geçirmeden yeni bir partinin kuruluşu için hazırlık yapacaklarını ve yılmayacaklarını vurguluyor.
- 1:33:51Seçim Sonuçları ve Tepkiler
- Büyük Türk milletine hitaben, Milli Güvenlik Konseyi'nin üç senelik icraatından memnun olunuyorsa, bu icraatın devam ettirileceği ve memleketi kargaşa ortamına sürüklemeyecek bir yönetimin iş başına getirileceği belirtiliyor.
- Konuşmacı, "hayırlı olsun" diyerek seçim sonuçlarının yurduna ve milletine hayırlı ve uğurlu olmasını diliyor.
- Seçim sonrası bir konuşma sırasında, hakim ve savcı arasında bir diyalog geçiyor ve hakim "bu adamı sen öldürmüşsün" diyerek durumu açıklıyor.
- 1:37:09Son Sözler
- Konuşmacı, İstanbul'a geldiklerini ve sabaha kadar çalacaklarını söylüyor.
- "Yazımı kışa çevirdi" ifadesiyle bir durumu anlatıyor.
- Video, "vurdun yerden yere beni viran eyledin hanemi" sözleriyle sona eriyor.