Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 12 Eylül 1980 darbesini konu alan bir belgesel-dizi-film karışımı formatındadır. Selahattin, Nevzat, Ahmet, Şahin, Çağatay, Fehmi, Ergün, Cem Karaca gibi karakterler ve Türk Silahlı Kuvvetleri temsilcileri yer almaktadır.
- Video, darbenin öncesi ve sonrası süreçlerini komik bir dille anlatmaktadır. İlk bölümde darbe hazırlıkları ve duyurusu gösterilirken, sonraki bölümlerde sokağa çıkma yasağı, ev aramaları, kitapların toplanması ve toplumsal baskı mekanizmaları komik bir dille işlenmektedir. Karakterler, darbe sonrası yaşanan zorluklarla başa çıkmaya çalışırken, günlük hayatlarını sürdürmeye çalışıyorlar.
- Videoda, askerlerin şehirde dolaşması, kitapların yakılması, plakların kontrol edilmesi ve sünnet törenlerinin durdurulması gibi absürt durumlar komik bir dille ele alınmaktadır. Ayrıca, sokağa çıkma yasağı döneminde insanların yaşadığı maddi zorluklar ve ekmek arabasının gelişinden memnun kalışları da sahnelerin önemli parçalarını oluşturmaktadır.
- 00:3012 Eylül Darbesi'nin Arka Planı
- Karmakarışık yollarda yürümek, hüzün ve mutluluktan demal olmak, geçmişe sırtımızı yaslamak ve devrim gücüne sahip olmak gibi duygular ifade ediliyor.
- 12 Eylül 1980 sabahı, terör ortamı son derece kötüleşmiş durumda olup, sokaklar askeri şehitlerin ve tankların sesleriyle yankılanıyordu.
- Ülkedeki kardeş kavgası, bombalamalar, yangınlar, soygunlar ve siyasi cinayetler sonucunda Türk Silahlı Kuvvetleri'nin müdahalesi gerçekleşti ve bu olaydan sonra hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktı.
- 04:06Askerlerin Sokaklara Çıkışı
- Askerler, ülkenin huzur ve güven ortamını sağlamak için görevlendirilmişler ve tabanca, sopa, bıçak ve siyasi hataya sahip olan herkesin tutuklanacağı emri verilmiş.
- Bir düğün hazırlığı sırasında askerler sokaklara çıkıyor ve mahallede gerginlik yaşanıyor.
- Askerler, düğün sahibiyle konuşurken, halkın Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yönetime el koyduğu ve ihtilal olduğunu fark etmesiyle birlikte sokağa çıkma yasağı ilan ediliyor.
- 07:01Düğün ve Darbe
- Askerler, düğün sahibinden sokağa çıkma yasağına uyması için evine gitmesini istiyor, ancak düğün sahibi sünnet ve düğün hazırlıklarını iptal etmek istemiyor.
- Askerler, düğün evinde arama yapıyor ve yıldız şeklinde kesilmiş kuru pastaları siyasi materyal olarak ele alıyor.
- Düğün sahibi, sünneti iptal etmek istemiyor ve askerlerin emirlerini tartışmaya başlıyor.
- 12:10Darbe Bildirisi
- Milli Güvenlik Konseyi'nin bir numaralı bildirisinde, Türkiye'nin dış ve iç düşmanların tahrikiyle varlığına, rejimine ve bağımsızlığına yönelik saldırılar altında olduğu belirtiliyor.
- Anayasal kuruluşların işlemez duruma getirildiği, siyasi partilerin çekişmeleriyle devleti kurtaracak birlik sağlayamadığı ve vatandaşların can ve mal güvenliğinin tehlikeye düştüğü ifade ediliyor.
- Atatürkçülüğün yerine irticai ve sapık ideolojik fikirlerin sistemli bir şekilde eğitim kuruluşları, idare sistemi, yargı organları ve vatandaşlara hedef alınarak üretiliği bildiriliyor.
- 14:10Darbenin Etkileri
- Darbenin ardından sokağa çıkma yasağı ilan ediliyor ve insanların günlük hayatları etkileniyor.
- Polisler askerlerin emrine girmek zorunda kalıyor ve emniyet genel müdürlüğü, radyo, televizyon, PTT ve gazeteler askerlerin kontrolüne geçiyor.
- Bazı polisler darbenin gerçekleşmesinden memnun oluyor ve askerlerin üniformalarını giyiyor.
- 18:22Darbe Haberi ve Sokağa Çıkma Yasağı
- Bir darbe gerçekleştiğine dair haber yayılıyor ve sokağa çıkma yasağı ilan ediliyor.
- Fehmi adlı kişi ekmek almak için dışarı çıkıyor ancak sokağa çıkma yasağı nedeniyle bu zorlaştı.
- Darbe sonrası askerler sokaklarda dolaşıyor ve sokağa çıkma yasağına uymayanları tutuklamaya çalışıyor.
- 20:19Karakol ve Yetki Sorunları
- Karakol yetkilileri darbe sonrası yeni düzenlemelerle ilgili tartışmalar yapıyor.
- Selahattin adlı kişi, darbe sonrası yeni düzenlemeler nedeniyle koltuğunu kaybettiğini belirtiyor.
- Yetkililer, darbe sonrası yükümlülüklerini birbirlerine atfetmeye çalışıyor.
- 22:21Kaçak Bir Solcu
- Nevzat adlı bir solcu, çocukların tutuklandığı bir durumdan kaçarak bir evde saklanıyor.
- Sahip ev sahibi, Nevzat'ı evine almak istemiyor çünkü ailesinin güvenliği için endişeleniyor.
- Nevzat, ülkesi için mücadele ettiğini ve gerekirse hapis yatacağını söylüyor.
- 24:15Aile ve Sokağa Çıkma Yasağı
- Bir aile evde yemek yiyor ve sokağa çıkma yasağı hakkında konuşuyor.
- Çocuklar, sokağa çıkma yasağı nedeniyle spor kulüplerine gitmelerinin engellendiğini belirtiyor.
- Aile üyeleri, sokağa çıkma yasağına uymak zorunda olduklarını kabul ediyor.
- 28:28Darbe Sonrası Tutuklamalar
- Başkomutan, darbe sonrası tutuklanan kişilerin sayısını artırmak için emirler veriyor.
- Yetkililer, şüpheli evlere baskın yaparak siyasi materyal bulunduran kişileri tutuklamaya çalışıyor.
- Komutan, en az yüzelli anarşist tutuklanmasını istiyor.
- 29:33Dükkanın Kapanması
- Bir dükkan sahibi, sokağa çıkma yasağı nedeniyle dükkanını kapatmak zorunda kalıyor.
- Dükkan sahibi, askerlerin gelmesi durumunda sıcak süt ikram etmeyi planlıyor.
- Dükkan sahibi, askerlerin gelmesi durumunda tatlı ikram etmeyi düşünüyor.
- 32:49Darbe Haberi ve Yurtdışına Kaçış
- Milli Güvenlik Konseyi'nin bir numaralı birisi, darbe açıklaması yapıyor.
- Bir kişi, arkadaşlarının darbe sonrası yurtdışına kaçtığını ve Midilli'ye geçeceğini belirtiyor.
- Sokağa çıkma yasağı nedeniyle sokaklarda kimse yok, her köşe başında kimlik kontrolü yapılıyor.
- 37:35Ergun Plak Satıcısı
- Ergun, askeri bir komutanla konuşurken plak ve kaset satışı yaptığı, marş albümleri ürettiği ve subay müşterileri olduğu konusunu anlatır.
- Ergun, "Cici Kızlar" şarkısını örnek verirken, şarkının "delisin delisin" nakaratını söyleyerek komik bir şekilde kendisini savunmaya çalışır.
- Komutan, Ergun'un kapıya yapıştırdığı bir kişinin solcu olup olmadığını sorgular ve Ergun, siyasi notalarla ilgisi olmadığını iddia eder.
- 41:24Kitap Araması
- Fehmi, evde sakıncalı kitap olup olmadığını sorar ve Nevzat, siyasi içerikli kitapların sakıncalı olduğunu belirtir.
- Kemal Tahir, Orhan Kemal, Aziz Nesin ve Rus yazarlar gibi birçok yazarın kitaplarının sakıncalı olduğu konuşulur.
- Evlerin tek tek arandığı ve kitapların saklanmasının nedeni olarak darbe olduğu belirtilir.
- 43:02Darbe Sonrası Durum
- İş yerinde grev olduğu ve yazıların silineceği söylenir.
- Niyazi, balığa gitmek istediğini söylerken, darbe olduğunu öğrenir.
- Ergun, Shakespeare'in kitaplarının komünist değil, humanist olduğunu iddia eder ve "humanist" kavramının insan seven anlamına geldiğini açıklar.
- 45:21Kitapların Alınması
- Shakespeare'in kitapları "yoksulluk" ve "ödlekler" gibi kelimeler içeren içeriği nedeniyle ele geçirilir.
- Ergun, komutanın şarkı söylemesini dinler ve ona alkışlar.
- Orhan Kemal, Yaşar Kemal ve diğer yazarların kitapları da ele geçirilir ve "sistem eleştirisi" içeren bir kitap da alınır.
- 48:42İhtilal Bildirisi
- Silahlı kuvvetler, Türk milletinin refah ve mutluluğu, vatan ve milletin bütünlüğü, Atatürk ilkelerine güç kazandırmak ve devlet otoritesini yeniden tesis etmek için yönetime el koymak zorunda kaldı.
- İhtilal bildirisi sırasında, silahlı kuvvetlerin görevlerinin ve amaçlarının açıklanmasıyla birlikte, bazı kişilerin yalanlar söyleyebileceğini ve menfi propagandalara başvurabileceğini belirtiyorlar.
- 51:17Askerlerin Tutuklama İşlemi
- Askerler tutuklu kişileri araca bindirmeye çalışıyorlar ancak bazı kişiler kaçıyor ve askerler bunu komutanlarına bildiriyorlar.
- Askerler sokakta yürüyen bir simitçiyi de tutuklulara eklemeye karar veriyorlar.
- Askerler arasında, tutuklu kişilerin kaçması durumunda sorumlulukları olup olmadığı konusunda endişeler var.
- 52:39İhtilal Durumu
- Sokaklarda askerler yerleştirmiyor ve merkezde kalabalık oluşuyor, insanlar camlara çıkıp ne olduğunu merak ediyorlar.
- Askerler arasında askerden ayrılmanın ve askerlik kariyeri yapmanın fikirleri var.
- Bazı kişiler, askerlerin gidişine ve silahlı kuvvetlerin hareketine hayranlık duyuyorlar.
- 53:48Kitapların Saklanması
- Çağıtay ve Fehmi, kitapları saklamak yerine yakmak gerektiğini düşünüyorlar.
- Fehmi, kitapları yakmak istemiyor ve başlarının belaya girmesini engellemek için kitapları saklamaya çalışıyor.
- Sadece okul kitaplarının kalmış olduğunu ve bunlara bir şey olmayacağını düşünüyorlar.
- 55:08Askerlerin Apartman Araması
- Askerler, apartman araması yapmak için bir plan yapıyorlar ve harita kullanıyorlar.
- Askerler arasında komuta konusunda tartışma çıkıyor ve biri diğer ekip için amir olmak istiyor.
- Askerler, genelkurmay başkanı Orgeneral Evren Paşa'nın verdiği yetkiye dayanarak aramaları yapıyorlar.
- 55:50Askerlerin Apartmanda
- Askerler bir binaya giriyor ve evlere arama yapıyorlar.
- Ev sahipleri, askerlerin gelmesiyle endişeleniyor ve ne yapacaklarını bilemiyorlar.
- Askerler, ev sahiplerinden kimliklerini göstermelerini istiyor ve evlerde arama yapıyorlar.
- 59:33Askerlerle Ev Sahiplerinin Karşlaşması
- Ev sahipleri, askerlerle karşılaştıklarında endişeleniyor ve ne yapacaklarını bilemiyorlar.
- Bir ev sahibi, Almanya'dan gelen torunuyla birlikte askerlere karşı çıkıyor ve onlara börek ikram ediyor.
- Askerler, ev sahipleriyle sohbet ediyor ve Sivas kömbesi hakkında konuşuyorlar, bir asker düğün planladığını belirtiyor.
- 1:01:44Ev Araması
- Ya Sivaslı, yakın görünen ancak el uzatılamayan bir "Gülden" adlı kişiyi sevdiğini belirtiyor.
- Komutan ve askerler evi aramaya devam ederken, ev sahibi onlara ayran ikram ediyor.
- Askerler evdeki "En Güzel Tarifler" kitabını buluyor ve içinde pasta, börek, çörek tarifleri olduğunu görüyorlar.
- 1:04:12Siyasi Susuzluk
- Ev sahibi, "Fato Usta" adlı bir şarkıyı söyleyerek siyasi bir durum olduğunu ima ediyor.
- Askerler, evdeki bıyıklı bir kişinin solcu olup olmadığını sorguluyor.
- Evdeki kişiler, Ayşegül'in Hindistan'da olduğunu söyleyerek operasyon başlamasını bekliyorlar.
- 1:06:05Kitaplar ve Susuzluk
- Askerler, evdeki kitapların çocuk kitabı olduğunu iddia eden ev sahibini sorguluyor.
- Siyasi tarih kitabı ve üniversiteye giriş hazırlık kitabı bulunuyor, ancak ev sahibi bunların siyasi bir amaçla kullanılmadığını söylüyor.
- Askerler, kitaplardaki matematik problemlerini sorgularken, ev sahibi onları sakinleştirmeye çalışıyor.
- 1:09:35Sokağa Çıkma Yasağı
- Ev sahibi, Sarıyer'deki futbol seçmelerine gitmek istediğini söylüyor.
- Askerler evde bir şey bulamayınca gitmeye karar veriyorlar.
- Ev sahibi, sokağa çıkma yasağının ne kadar süreceklerini merak ediyor.
- 1:11:24Ev Sahiplerinin Konuşmaları
- Ev sahibi, sokağa çıkma yasağının ne kadar süreceklerini merak ederek arkadaşlarıyla konuşuyor.
- Fehmi, tiyatrocu ve yazarların millete zararlı olduğunu söyleyerek arkadaşlarıyla tartışıyor.
- Ev sahibi, sokağa çıkma yasağının on gün sürerse ne yapacağını merak ediyor.
- 1:15:57Mantı Yapımı
- Ev sahibi, sokağa çıkma yasağında mantı yapmaya karar veriyor.
- Kıyma miktarını tartışarak mantı yapımında idareli olmaya çalışıyor.
- Sokağa çıkma yasağının devam etmesi durumunda rahatsızlık duyduğunu belirtiyor.
- 1:18:01Sokağa Çıkma Yasağı ve Günlük Hayat
- Konuşmacılar sokağa çıkma yasağı hakkında konuşuyor ve bu durumun devam etmesini istiyorlar.
- Bir kişi, Elcülük'ten askerlerin Sami'yi götürmesinden endişe duyuyor ve Elvan'la aşkının bölündüğünü söylüyor.
- Sokağa çıkma yasağı devam ediyor ve alışveriş yapamadıkları için dolapları boş ve çocuklar makarna yemekten sıkılıyor.
- 1:20:44Ekmek Arabası
- Komşular ekmek arabasının geldiğini duyuruyor ve insanlar ekmek almak için koşuyor.
- Bir kişi "Her yer her şey güzel huzur arıyorum" diyerek iç huzursuzluğunu ifade ediyor.
- 1:22:21Sünnetin İptal Edilmesi
- Bir sünnetin iptal edildiği konuşuluyor ve bu durumun eşek şakası gibi olduğu belirtiliyor.
- Konuşmacı, sünnette takı takacak ve altına boğacaklarını söylüyor.
- Mesut adlı kişi, Kenan Paşa'ya karşı çıkacağını ve ordunun karşılasın bile diyeceğini belirtiyor.