"Vay Deli Gönül" türküsünün hikayesi, aşık Ruhsati'nin sözleriyle anlatılan bir iç hesaplaşmadır .
Türküde, nefsin dünya olan meylini kırmak için dünyanın yaratılışından şimdiye kadar neler olduğunun düşünülmesi istenir . Dünya'da baki kalınamayacağı ve esas yurdun ahiret olduğu vurgulanır .
Ayrıca, türkünün Nesimi Çimen tarafından Kayseri Sarız yöresinden derlendiği ve Anadolu'da yaygın olarak söylenen bir türkü olduğu bilinmektedir .