Üveyik kuşunun hikayesi, Anadolu'da anlatılan efsanelere dayanmaktadır 3.

Bunlardan biri, çok sessiz bir gelinin, çok çirkef bir kaynanası olmasıdır 3. Kaynana, gelininde açık aramak için tel dolabına koyduğu şeyleri dikkatlice sayar, en ufak bir eksikliği fark edermiş 3. Bir gün kaynana, dolaba koyduğu 19 yumurtadan birinin eksik olduğunu fark etmiş ve geline bu bir yumurtanın ne olduğunu sormuş 3. Gelin ise dolapta başından beri 18 yumurta olduğunu söylemiş 3. Gelin, kaynanasının ısrarından öylesine bıkmıştır ki, boynunda asılı siyah bir ip ile dikiş dikerken Allah’a yakararak “Allah’ım artık dayanamıyorum. Beni bir kuşa çevir ve buralardan uçup giderek kaynanamdan kurtulayım” der 3. Gelinin duası kabul olur ve kuşa dönüşür 3.

Efsaneye göre bu zarif kuşların boynunda bulunan siyah çizgiler, gelinin boynundaki siyah ipliktir ve üveyik kuşu ise gelini temsil etmektedir 3.

Anadolu’da, farklı birçok üveyik kuşu hikâyesi bulunmaktadır 3.

Ayrıca, Karadeniz bölgesine sonbaharda gelen, boz renkte ve eti yenir bir güvercin çeşidi olan üveyik, Trabzon’da “dirgona”, “divranos” veya “dirvana”, Rize’de “sarıkuş”, “kilimçiha”, “trivona”, Akçaabat’ta “dıronos”, Lazca “trigon”, “mçipeştoroci”, “kirzili” ve “toroci” adlarıyla anılmaktadır 5.

Üveyik kuşunun folklorik önemi nedeniyle, Trabzon türkülerinden ve horonlarından birine de “Dirvana vurdum uşti/Tύyi darlaya duşti/Ben ne ettum kaynana/Oğlun peşume duşti” adıyla adı verilmiştir 5.