Toprak Ana kitabının özeti şu şekildedir:

Roman, II. Dünya Savaşı yıllarında Sovyetler Birliği’ne bağlı Kırgızistan’da geçer 14.

Tolgonay isimli bir kadının hayatı üzerinden savaşın toplum ve bireyler üzerindeki etkileri anlatılır 2. Tolgonay, kocası ve oğullarıyla birlikte sakin bir köyde yaşamaktadır 2.

Savaşın patlak vermesiyle Tolgonay’ın hayatı altüst olur 2. Kocası ve gelinini kaybeden kadın, en büyük oğlu Kasım’ı askere göndermek zorunda kalır ve onun şehit olduğu haberini alır 12.

Tolgonay, bu zorlu süreçte diğer insanlara destek olmak için güçlü kalmaya çalışır 2. Ayrıca, oğlu Kasım’ın eşi Aliman’ı öz kızı gibi sahiplenir ve onunla birlikte cephe gerisinde lojistik konularda etkin olur 1.

Savaşın ardından Tolgonay, torunu gibi gördüğü bebeği tek başına büyütür ve onu on sekiz yaşına kadar yetiştirir 3.