Tezli ve tezsiz roman kavramları, romanların içeriğine ve yazarın amacına göre yapılan bir ayrımdır.

Tezli roman, toplumsal, siyasal, felsefi veya psikolojik bir konu hakkında yazarın belirli bir tezini, görüşünü dile getiren roman türüdür 14. Bu tür romanlarda, kurmaca vaka düzeni içinde yazarın görüşleri yansıtılır ve okuyucu belirli bir mesajla düşündürülmeye çalışılır 1.

Tezsiz roman ise herhangi bir iddia veya tez öne sürmeyen, sadece olayları ve karakterleri anlatan, sanatsal anlatıma daha yakın olan roman türüdür 4.