Refik Halit Karay'ın "Gözyaşı" adlı hikayesi, düşman işgali altında kalan ve anayurda yetişmek için üç çocuğuyla birlikte kaçan dul bir Türk kadının trajik hikayesini anlatır. Kahraman Ayşe, çocuklarını tecavüz ve süngüden kurtarmak isterken, yorgunluktan taşıyamadığı çocuklarını geride bırakmak zorunda kalır. Hikayenin ana fikri, insanın yaşadığı acıları ve zorlukları kabul ederek onlardan güç alması ve içsel olarak büyümesi gerektiğidir.