Hacı Murat romanı, Rus yazar Lev Nikolayeviç Tolstoy tarafından yazılmış ve Kırım Savaşı izlenimlerinden yola çıkarak kaleme alınmıştır. Eserde anlatılan konular: - Hacı Murat: Şeyh Şamil'in gözde komutanlarından biri olan Hacı Murat'ın, bir askeri plan gereği Ruslara teslim olup onlarla anlaşarak Şeyh Şamil'e karşı bir harekete komutanlık etmesi. - Askeri deha: Hem Hacı Murat'ın hem de Şeyh Şamil'in askeri dehası. - İnsani değerler: Kahramanlık, sadakat ve temel insani değerlerin yoklanması. Ayrıca, romanda Rus bürokrasisi, askeri teşkilatı ve yönetim mantığı da olaylar ve canlı tasvirlerle detaylı bir şekilde ele alınmıştır.