"Ya" kelimesi Türkçede çeşitli durumlarda kullanılır:
- İki seçenek sunulduğunda: "Ya adam gibi çalışırsın ya çeker gidersin" gibi 1.
- Soru cümlelerinin başında: "Ya şu karşımızdaki adam kim?" şeklinde 1.
- Cümlenin başında evet anlamında: "–Hava güzel, değil mi? –Ya, çok güzel" 1.
- Gereklilik ve onay anlatan cümlelerde: "–Oraya gidelim mi? –Gidin ya" 1.
- Dilek, koşul ve geniş zaman kipleriyle: "–Bu denir mi? –Denir ya!" 1.
- Hikaye ve rivayet bileşik zamanlarından sonra: "Yapmışsın ya!" 1.
Ayrıca, "ya da" bağlacı olarak da kullanılır ve aynı değerde olup da birinin tercih edilmesi gereken iki seçenek arasında yer alır 2.
5 kaynaktan alınan bilgiyle göre: