İlber Ortaylı'nın hayatı kısaca şu şekilde özetlenebilir: 21 Mayıs 1947'de Avusturya'nın Bregenz şehrinde Kırım Tatarı bir ailenin çocuğu olarak doğdu. İki yaşındayken ailesiyle birlikte Türkiye'ye göç etti. İlk ve orta öğrenimini İstanbul Avusturya Lisesi'nde tamamladı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü'nden mezun oldu. Yüksek lisans çalışmasını Chicago Üniversitesi'nde Prof. Halil İnalcık ile yaptı. "Tanzimat Sonrası Mahalli İdareler" başlıklı tezi ile doktor, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu" adlı çalışmasıyla doçent oldu. Viyana, Berlin, Paris, Princeton, Moskova, Roma, Münih, Strasbourg, Yanya, Sofya, Kiel, Cambridge, Oxford ve Tunus üniversitelerinde misafir öğretim üyeliği yaptı. 1989-2002 yılları arasında Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde İdare Tarihi Bilim Dalı Başkanı olarak görev yaptı. 2002 yılında Galatasaray Üniversitesi'ne geçti. 2005 yılında Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü oldu. 2018 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı danışmanı oldu. Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu üyesi, Avrupa İranoloji Cemiyeti üyesi ve Makedonya Bilimler Akademisi üyesidir. Ayrıca, İlber Ortaylı'nın birçok ödülü, televizyon programı, kitabı ve popüler kültürdeki yeri de bulunmaktadır.