Kolektif bilinçdışı

Kolektif bilinçdışı, Carl Gustav Jung’un analitik psikoloji kuramında, tüm insanlığın ortak ruhsal mirasını ve evrensel sembollerini ifade eden bir kavramdır. Bu miras, türün evrimsel geçmişinden gelen ortak deneyimlerle şekillenir ve arketipler adı verilen evrensel temalar aracılığıyla kendini gösterir.

Arketipler, mitolojilerde, sanatta ve rüyalarda ortaya çıkan evrensel imgelerdir (anne, kahraman, gölge vb.). Jung’a göre bu arketipler, içgüdüsel düzeyde düşünce ve davranışları yönlendirir; bireyin kişisel deneyimleriyle kolektif miras arasında köprü kurar.

Jung, kolektif bilinçdışının hem bireysel gelişimi (ontogenetik) hem de türün ortak evrimini (filogenetik) etkilediğini savunur. Bu kavram, insan psikolojisinin kişisel sınırların ötesinde evrensel bir boyut taşıdığını vurgular.