Euthyphron ikilemi

Euthyphron'un ikilemi, felsefe ve teoloji dünyasında 2.400 yıldır biliniyor.

Sokrates (Platon'un eserinde) diyalog arkadaşı Euthyphron'a iyi’nin tanrılar «iyi» dediği için mi iyi olduğunu, yoksa iyi olduğu için mi tanrıların «iyi» dediğini sorar.

Euthyphron ilkin soruyu anlamaz, Sokrates soruyu biraz daha açar. Euthyphron önce bir seçeneği kabul eder, girdiği çıkmazları Sokrates’in soruları sayesinde fark edince, diğer seçeneği benimser, orada da çıkmazlara girip, Sokrates’in sıkıştırması üzerine acil işleri olduğunu söyleyip tartışmadan kaçar.

Euthyphron’un ikilemi, tanrının yokluğuna dair bir argüman değil elbette. İkilem, ‘sadece’ (tanrı’nın varlığını kabul etsek bile) ahlakın normatif bağlayıcılığının tanrı iradesiyle aklen tatmin edici bir şekilde temellendirilemeyeceğini, dolayısıyla teizmin ateizme nazaran daha makul olduğu iddiası için öne sürülen ‘ahlakın, iyiliğin temellendirilmesi’ argümanının geçersiz olduğunu gösteriyor.