Halid Ziya Uşaklıgil
Yazar
Genel bilgiler
Halid Ziya Uşaklıgil (1866, İstanbul - 27 Mart 1945, İstanbul), Servet-i Fünûn ve cumhuriyet dönemi Türk romancı ve yazar.
Bâzı edebî yazılarını Hazine-i Evrak dergisinde Mehmet Halid Ziyaeddin adıyla yayımlamıştır. Servet-i Fünûn edebiyatının en büyük nesir ustası kabul edilir. İlk büyük Türk romanı olarak kabul görmüş Aşk-ı Memnû’nun yazarıdır.
Türk romanının gerçek anlamda batılı bir kimlik kazanmasında önemli katkısı olmuş bir yazardır.
Osmanlı İmparatorluğu’nda Sultan Mehmed Reşad döneminde baş mâbeyinci (1909-1912) ve Meclis-î Âyan üyesi olarak görev yaptı.
Kısa bilgiler
İlgili gündem
Senin en çok sevdiğin Halit Ziya Uşaklıgil eseri hangisi? Serveti-i Fünun edebiyatının öncüsü Halit Ziya Uşaklıgil, Türk romanında realizm ve natüralizmi başarıyla uygulayan ilk yazarlardan biri. Dili Servet-i Fünun döneminde oldukça ağır ve sanatlı olan Halit Ziya, Tanzimat döneminin sadeleşme çabalarına karşılık, edebi sanatlar ve zengin sözcük dağarcığı öne çıkar. Bu nedenle kimi romanları dönemi için anlaşılması zor bulunmuşsa da sanat değeri fazla olan eserler. Edebiyatı bir sanat olarak görmüş, eserlerinde bireyin iç dünyasını, duygularını, aşklarını ve dramlarını işlemiş. En tanınmış eserlerinden biri olan Aşk-ı Memnu ilk defa 1899-1900 yıllarında Servet-i Fünun dergisinde yayımlanmış. Roman, yasak bir aşk ilişkisini konu edinir ve Batılı anlamda ilk psikolojik roman örneklerinden biri kabul edilir. Zengin bir konakta geçen olaylar, Batı tarzı yaşamın Türk toplumu üzerindeki etkilerini ve değer çatışmalarını işler. Mai ve Siyah adlı romanı da edebiyatımız için çok önemli bir eser. Bu eserinde, hayal ile gerçek arasında sıkışıp kalan bir aydının dramı anlatılır. Romanın baş kahramanı Ahmet Cemil'in hayatı, idealleri ve hayal kırıklıkları üzerinden dönemin sanat anlayışı, aile yapısı ve sosyal yapısı gözler önüne serilir. Sefile, Halit Ziya'nın yazdığı ilk uzun romanı. 1886 yılında yayınlanmış ve Fransız natüralist yazarlarının etkisi hissedilir. Eserde, bir kadının yoksulluğa, sefalete ve toplumsal dışlanmaya sürüklenişi anlatılır. Sefile'deki karakterler, yaşadıkları olaylar karşısında güçlü bir irade gösteremezler, toplumun dayattığı sınırların içinde ezilirler. Bu yönüyle roman, bireysel dramların yanında toplumsal eleştiri yönüyle de dikkat çeker. Kırık Hayatlar ise 1901 yılında tamamlanmış, ancak sansür nedeniyle uzun yıllar yayımlanmamış, ancak 1920'lerde basılmış. Bu roman, Halit Ziya'nın olgunluk dönemine ait bir eser. Eserde, toplumda yüksek konumda olan insanların özel yaşamlarındaki boşluk, ikiyüzlülük ve çöküş anlatılır. Halit Ziya, Türk edebiyatının hem dil hem de teknik anlamda Batılılaşmasında öncü olmuş, yazdığı eserlerle roman türünü sanat düzeyine taşımış!
gzt.com27 Mayıs
Halid Ziya külliyatının editörü Doç. Dr. Selçuk Atay: “Telif hakkı kalkınca Servet-i Fünûn dönemi ve öncesinde yazdığı eserlerin ilk baskıları göz ardı edildi. Bu sebeple asıl Halid Ziya’yı ortaya çıkarma ihtiyacı hissettik. Gazete ve dergilerdeki tefrikaları birleştirip ilk baskıyla karşılaştırıyoruz. Kitap sağlığında başka baskılar yapmışsa onları karşılaştırıyoruz. Yaptığınız Kemal Tahir haberlerine bakınca hem hocalarımızın hem de kendimin ne kadar haklı olduğunu bir kez daha görmüş oldum.”
karar.com10 Mayıs
Hâlid Ziya Uşaklıgil’in romancılığında Sefile, birkaç açıdan konuşulmayı hak eder. O vakte kadar Müslüman mahallelerinde görmediğimiz düşkün kadını edebiyatımıza bu roman getirmiştir. Ancak ondaki bu cesaret dönemin teftiş kurullarının darbesiyle karşılaşır. Sefile, büyük romanı Aşk-ı Memnû’nun da bir tarafıyla habercisidir.
yenisafak.com15 Nisan
Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk romanları kaleme alan yazar Halid Ziya Uşaklıgil, vefatının 80. yılında anılıyor. Halid Ziya Uşaklıgil kimdir? Halid Ziya Uşaklıgil'in kitapları nelerdir? Halid Ziya Uşaklıgil'in sanat ve özel yaşamı...
cumhuriyet.com.tr26 Mart
Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk romanları kaleme alan yazar Halid Ziya Uşaklıgil, vefatının 80. yılında anılıyor. - Anadolu Ajansı
aa.com.tr26 Mart