Kurtuba Emirliği

750 yılında abbasiler'in ayaklanması sırasında şam'da yapılan katliamdan kaçabilen emevi ileri gelenleri ispanya'ya gelerek, 756 yılında bağımsızlıklarını ilan ettiler.

Böylece islam dünyasında başkenti kurtaba kenti olan ikinci bir devlet kurulmuş oldu. İspanya'yı geri almak isteyen franklarla ve ispanyollarla uzun süre savaştılar. Kuzey Afrika egemenliği için de abbasilerle ve fatımilerle savaştılar.

1031 yılında iç karışıklıklar ve dış saldırılar nedeniyle parçalandılar. Yerine sayıları 15'i bulan küçük uydu devlet (tavaif-ül mülk) kuruldu. Bunlar içinde en önemlisi ben-ül ahmer devleti olup, 1492 yılına kadar varlığını sürdürmüştür.

Endülüs emevileri, arap-islam ve ortodoks sanatı ile latin ve vizigot sanatlarını ispanya'da birleştirerek önemli mimari eserler yapmışlardır. Bunlar içinde en önemlileri elhamra sarayı ve kurtaba külliyesidir.