Altıncı nesil jet avcı uçağı
Uçak Türü
Yazeka
Arama sonuçlarına dayanarak oluşturuldu
Altıncı nesil jet avcı uçağı, henüz geliştirme aşamasında olan ve stealth teknolojisi ile yapay zeka entegrasyonu gibi ileri özellikler barındıran kavramsal bir savaş uçağı türüdür. İnsanlı veya insansız olarak tasarlanabilen bu uçaklar, yüksek hız, manevra kabiliyeti ve veri füzyonu yetenekleriyle öne çıkar.1523
ABD, Çin ve Avrupa ülkeleri gibi birçok ülke, bu nesil üzerinde çalışmalar yürütmekte olup operasyonel kapasiteye ulaşması uzun yıllar öngörülmektedir.34
İlgili gündem
ABD Başkanı Donald Trump, ABD'nin 6. Nesil savaş uçağını tanıttığında bu yeni nesil uçaklar artık ülkelerin gizli gündem olmaktan çıktı. Bizler daha 5. Nesil savaş uçaklarını konuşurken, 6. Nesil savaş uçakları devreye girmeye hazırlanıyor. Savaş uçakları artık sadece savaşmak için değil, ülkelerin teknolojik seviyesini, hatta diplomatik gücünü göstermek için kullanılıyor. Dünya bunu İran-İsrail savaşından yakından gördü. 5. nesil ve 6. nesil savaş uçaklarının farkları neler? 6. nesil uçaklarla 5. nesil uçakların şimdilik bilinen en büyük farkı motorları olacak gibi duruyor. Mesela ABD'nin 6. nesil savaş uçakları için kullanmayı planladığı sistem adaptif döngülü jet motoru. Motorlar iki farklı özelliği tek bir bünyede topluyor: yüksek verimlilik ve yüksek performans. Normalde savaş uçaklarında ya maksimum hıza odaklanırsınız, ya da uzun menzilde düşük yakıt tüketimine. Yani birinden ödün vermeniz gerekir. Ancak adaptif motorlar bunu değiştiriyor. Uçak hem uzun süre görevde kalabiliyor hem de ihtiyaç duyduğunda bir anda hızlanarak manevra üstünlüğü kurabiliyor. Bu motorlar sayesinde altıncı nesil uçaklar ses hızının iki katına ulaşabilecek. Beşinci nesil uçakların bu hızlara erişemediğini düşündüğümüzde, ortada devrim niteliğinde bir fark var. Uçağın radar sistemleri, elektronik harp cihazları, lazer silahları gibi yüksek enerji tüketen sistemleri için gereken güç de bu motorlar sayesinde sağlanacak. Yani adaptif motor, sadece bir itki sistemi değil, aynı zamanda bir enerji kaynağı. 6. Nesil uçakların çok daha güçlü radarlar ve son teknoloji sensörlerle donatılması bekleniyor. Çünkü bu iki alanda da gelişim son derece hızlı. Haliyle 6. nesil bir savaş uçağına eklenecek yapay zekanın önceki nesillere göre çok daha gelişmiş olacağına inanılıyor. Üstelik görünmezlik artık sadece radarla sınırlı değil. Kızılötesi iz, ses izi, hatta elektromanyetik parmak izi bile gizleniyor. Ve en önemlisi: karar verme süreçlerine yapay zekâ tamamen entegre ediliyor. Bu uçaklar sadece pilotla değil, bilgisayarla birlikte savaşacak. ABD'nin 6. nesil savaş uçağı F-47'nin özellikleri neler? ABD 2014'te sessiz sedasız başlattığı Yeni Nesil Hava Hakimiyeti programı, 2025'te resmiyet kazandı. F-22'nin yerine geçecek altıncı nesil savaş uçağı F-47 var. Prototip uçaklardan biri 2019'da, diğeri 2022'de ilk uçuşunu yaptı. Ancak bu uçuşlar hiçbir şekilde basına sızmadı. Bugün bildiğimiz tek şey, Boeing'in 20 milyar dolarlık dev projede baş yüklenici olduğu. F-47 tek başına olmayacak. Çevresinde dron sürüleriyle birlikte uçacak. Bu dronlar keşif yapacak, elektronik harp uygulayacak, hatta doğrudan saldırıya geçecek. Hepsi F-47 tarafından komuta edilecek. ABD F-47'yi 2030'a kadar envantere sokmak istiyor. Avrupa'da iki proje var Avrupa'ya geldiğimizde ise iki ayrı altıncı nesil projesi eş zamanlı yürüyor. Bunlardan biri küresel savaş hava programı. İngiltere, Japonya ve İtalya ortaklığında yürütülüyor. Tempest adıyla başlayan proje, yeni anlaşmalardan sonra Global Combat Air Programme olarak adlandırıldı. 2025'te şirket kuruldu. 2026'da prototip uçuşu, 2035'te seri üretim planlanıyor. Uçak yapay zekâ, lazer silah, drone kontrolü gibi pek çok yeniliği bünyesinde barındıracak. Avrupa'daki ikinci proje ise FCAS, yani Geleceğin Muharebe Hava Sistemi projeyi Fransa, Almanya ve İspanya yürütüyor. Airbus, Dassault ve Indra gibi dev firmalar yer alıyor. Uydular, yer kontrol sistemleri, drone sürüleri ve yeniı nesil savaş uçaklarıyla birlikte çalışacak. İlk prototipin 2029'da uçması. Seri üretimin ise 2040'ı bulması bekleniyor. Çin'in 6. Nesil savaş uçağı neler? 2024'ün sonunda iki prototip uçak ortaya çıktı: Chengdu'nun J-36'sı ve Shenyang'ın J-50'si. J-36, üç motorlu, kuyruksuz bir tasarıma sahip. J-50 ise V şeklinde kanatlara, gizli hava alıklarına sahip. Çin bu uçakları 2035'e kadar aktif göreve sokmak istiyor. Amacı sadece ABD'ye karşı üstünlük kurmak değil, Japonya, Tayvan ve Hindistan gibi bölgesel rakiplerine de baskı kurmak Rusya'nin yeni savaş uçağı MİG-41 Rusya için işler daha karmaşık gibi gözüküyor. 6. Nesil savaş uçağı projesi MiG-41 adıyla geçiyor. MiG-31'in yerini alması planlanıyor. Bu uçak hipersonik hızlara, yüksek irtifa kabiliyetine sahip olacak. Ama ekonomik yaptırımlar, savaş ortamı ve bütçe sorunları projeyi yavaşlatıyor. MiG-41'in 2035 sonrasına kadar hizmete girmesi zor görünüyor. Rusya bu uçağı daha çok stratejik savunma ve nükleer görevler için tasarlıyor. Türkiye'nin 6. nesil savaş uçağı projesi var mı? Türkiye bu büyük yarışta kendi yolunu çiziyor. Milli Muharip Uçak KAAN ilk uçuşunu 2024'te yaptı. Testleri devam ediyor. KAAN, beşinci nesil özelliklere sahip. Ancak ASELSAN radar, TEI motor ve TUSAŞ gövde üretimiyle tamamen yerli kabiliyetlerle geliştiriliyor. Türkiye'nin hedefi, KAAN'ı 2030'a kadar Hava Kuvvetleri'ne teslim etmek. Ama asıl dikkat çeken nokta şu: Türkiye altıncı nesil için de hazırlanıyor. KIZILELMA, ANKA-3 ve AKINCI gibi insansız platformların KAAN ile birlikte görev yapacağı sistemler tasarlanıyor. Aynı ABD'nin 6. nesil savaş uçağı programında olduğu gibi insanlı ve insansız unsurların bir arada çalıştığı hibrit sistemler Türkiye'de de konuşuluyor. Hatta geçtiğimiz günlerde Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün geçtiğimiz günlerde 6. nesil savaş uçakları için, '5'inci nesil uçağımızı tamamlarken eş zamanlı olarak 6'ncı nesil uçak için de hazırlık yapıyoruz' demişti. 6. nesil savaş uçaklarının özellikleri neler? 6. nesil savaş uçaklarının en beklenilen özelliklerinden birincisi görünmezlik. Sadece radarda değil, kızılötesi, akustik ve elektromanyetik alanda da iz bırakmayacak şekilde tasarlanacaklar. İkincisi yapay zekâ. Uçak tehditleri analiz edecek, hedefleri belirleyecek, dost düşman ayrımı yapacak, gerekirse tamamen insansız karar verecek. Üçüncüsü dronlarla birlikte çalışacak. Havada sürü gibi hareket eden, merkezdeki insanlı uçağın komuta ettiği bir sistemi. Dördüncüsü enerji silahları. Lazer ya da mikrodalga ile düşman dronlarını veya füzeleri havada imha edebilecek. Beşincisi hipersonik mühimmat. Sesten 5 kat hızlı seyir füzeleriyle çok uzak hedefleri kısa sürede vurabilecek. Ve altıncısı, ağ merkezli komuta. Yani uçak sadece uçmayacak; bir veri merkezi gibi çalışacak. Uydular, kara birlikleri, donanma ve hava unsurları arasında gerçek zamanlı bağlantı kuracak. 6. nesil savaş uçaklarının maliyeti ne kadar olacak? Bu sistemleri geliştirmekse hem çok pahalı hem çok karmaşık. ABD sadece F-47 için 28 milyar dolarlık bütçe ayırdı. Projenin tamamı 100 milyar doları bulabilir. Avrupa da aynı şekilde milyarlarca euro harcıyor. Çünkü bu uçaklar sadece savaş için değil. Teknoloji transferi, istihdam, sanayi kapasitesi, dış politika etkisi gibi birçok alanda stratejik rol oynuyor.
gzt.com17 Temmuz
6. nesil savaş uçakları, geleceğin harp konseptlerine göre şekillenen yeni nesil hava üstünlüğünün anahtarıdır.
defenceturk.net5 Haziran