4.1.7. Doğal objeler (bitki örtüsü, su objeleri, arazi)
Rusya'da basın yayın ve haritalama sektörlerinde doğa (bitki örtüsü, su ve arazi) objeleri ve ayrıca yerler için kullanılan isimlendirme kurallarının kısa bir özeti aşağıdadır.
Resmi adı
türündeki isimlerin verilme kuralları ile Haritada görünen adı
türündeki isimlerin verilme kuralları birçok durumda farklılık gösterir.
- 4.1.7.1. Resmi adı
- 4.1.7.2. Haritada görünen adı
- 4.1.7.3. Kısaltmaların haritada görünen adı olarak kullanıldığı durumlar
Her iki tür isimler için genel yazılış kuralları var:
- 4.1.7.4. Farklı türlerdeki isimlerde sözcüklerin sırası
- 4.1.7.5. Farklı türlerdeki isimlerde Rusça hal eklerinin kullanımı
4.1.7.1. Resmi adı
4.1.7.1.1
-
Resmi adı
, genellikle objenin özel ismini ile ilgili tür ismini içerir.4.1.7.1.1.1. Obje türü
-
Objenin özel adı olması koşuluyla (örneğin, озеро Байкал (Baykal Gölü), гора Эльбрус (Elbruz Dağı) vb.), озеро (göl), остров (ada), канал (kanal) gibi obje türünü belirten sözcükler, objenin
resmi adına
kesinlikle kısaltmalar kullanmadan, tam olarak eklenir.Objenin özel adı yoksa, bunun tür adının objenin
resmi adının
bir parçası olarak belirtilebilmesi için tamamen benzersiz, Yandex Map Editor obje listelerinde yer almıyor olması gerekir. Obje için kullanılacak tür adı mevcut bir listeden seçiliyorsa,Resmi adı
alanı boş bırakılır. -
Objenin resmi isminin bir parçası olan obje tür ismi Rusça yazılış kurallarına göre;
-
Çokgen türü ve çizgi türü objeler için her zaman küçük harfle yazılır.
Örneğin: озеро Эльтон (Elton Gölü), Баренцево море (Barents Denizi).
-
Nokta türü doğal objeler için:
-
adın baş kısmında bulunması halinde büyük harfle yazılır.
Örneğin: Гора Эльбрус, Фонтан Дружба народов.
-
Diğer durumlarda ise küçük harfle yazılır.
Örneğin: Улаганский перевал, Большой каньон.
-
-
Özel adı olmayan objelerde büyük harf kullanılır.
Örneğin: Разлом, Каньон, Карьер.
Örneğin:
Coğrafi yer adı
Obje oluşturulurken tür seçeriz
Resmi adı
озеро
озеро
—
озеро Байкал
озеро
озеро Байкал
вулкан
вулкан
—
перевал Дятлова
dağ geçidi
Перевал Дятлова
разлом (fay hattı, benzersiz)
diğer arazi oluşumu
Разлом
-
4.1.7.1.1.2. Objenin özel ismi
-
Çokgen türü, çizgi türü ve nokta türü doğa objelerinin özel isimlerinde ilk kelime Rusça yazım kurallarına göre büyük harfle, diğer sözcükler (kendileri de özel isimler olmamak kaydıyla) küçük harfle yazılır.
Örneğin: Griboedov Kanalı, Maiden Field Meydanı, Bittsevsky Ormanı, Primorsky Kültür ve Rekreasyon Parkı, Krasnye Kışlası Parkı, Mesleki Eğitim Sisteminin 70. Yıldönümü Parkı, N.N. Pryamikov Çocuk Parkı, Kültür ve Rekreasyon Merkez Parkı, Losiny Ostrov Ulusal Parkı, arboretum.
-
4.1.7.1.2
-
Resmi adı
kategorisindeki isimlerde kısaltmalar kullanılmaz.Yalnızca obje isimlendirme veya isminin değiştirilmesi ile ilgili resmi evraklarda geçen kısaltmalar bu kuraldan istisna sayılır. Örneğin: им. V. İ. Ленина (Posiolok İmeni Lenina/Lenin Sitesi).
4.1.7.1.3
- Maden ocağının resmi bir adı yoksa fakat bu maden ocağı o bölge sakinleri tarafından en yakın yerleşim biriminin adıyla ya da maden ocağında kurulu olan birtakım eklerin adıyla ilişkilediriliyorsa bu durumda söz konusu adı, resmi ad olarak yazmak mümkündür.
4.1.7.2. Haritada görünen adı
"Haritada görünen adı" sadece aşağıda sıralanan obje türleri için ve yalnızca belirtilen formatta belirtilir.
4.1.7.2.1. Kısaltılmış tür adı ve özel isim
-
Sadece "урочище" ("doğal topografik özellik"), "мыс" (burun) veya "полуостров" (yarımada) türlerindeki objeler için kullanılır.
Bu tür objelerin "resmi adı"nı ile "haritada görünen adı"nı belirtme örnekleri:
Obje kategorisi
Resmi
adıHaritada görünen
adı
doğal topografik özellik (Rus. урочище)
урочище Фролиха
ур. Фролиха
burun (Rus. мыс)
мыс Опасный (Opasnıy Burnu)
м. Опасный
yarımada (Rus. полуостров)
полуостров Рыбачий (Rıbaçiy Yarımadası)
п-ов Рыбачий
4.1.7.2.2. Tür adının belirtilmediği özel isim
-
Yalın hal olarak nokta türü su ve arazi objelerinin isimlendirilmesi için kullanılır.
Örneğin, resmi adı: Гора Эльбрус (Elbrus Dağı), haritada görünen adı: Эльбрус (Elbrus).
4.1.7.2.3. Tür adı ile özel isim
-
Nokta türü bir arazi objesinin resmi adı [tür adı]+[özel adı]+[yükseklik] şeklinde belirtilmiş ve özel adında genitif kullanılıyorsa,
haritada görünen adı
[tür adı]+[özel adı] olarak gösterilir.Örneğin, resmi adı: Гора Чековского 418 метров, haritada görünen adı: Гора Чековского.
Nokta türü bir arazi objesinin resmi adı [tür adı]+[özel adı] şeklinde belirtilmiş ve özel adında genitif kullanılıyorsa,
haritada görünen adı
alanı boş bırakılır.Örneğin, resmi adı: Гора Белова, haritada görünen adı: betirtilmez.
4.1.7.2.4. Tür adı ve kısaltılmış özel isim
-
Haritada görünen adı olarak özel adın kısaltılmış şeklinin kullanıldığı durumlarda (bkz. 4.1.7.3. Haritada gösterim için adlarda kısaltmalar) kulağa hoş gelmesi için ada tür adı da dahil edilir.
Örneğin, resmi adı: Пик имени Исмоила Сомони (İsmail Samani Zirvesi); haritada görünen adı: Пик им. Исмоила Сомони.
4.1.7.2.5. Kısaltılmış tür adı
-
Park gibi bir objenin adı, bir özel isimden ve obje türünü daha ayrıntılı olarak tanımlayan sözcüklerden oluşuyorsa, türü tanımlayan sözcükler atılır.
Resmi adı
Haritada görünen adı
детский парк имени А. Гайдара (A. Gaydar Çocuk Parkı)
парк им. Гайдара (A. Gaydar Parkı)
экологический парк Чёрное озеро (Çornoye Ozero Çevre Parkı)
парк Чёрное озеро (Çornoye Ozero Parkı)
Городской парк культуры и отдыха (Şehir Kültür ve Dinlenme Parkı)
Городской парк (Şehir Parkı)
Центральный парк культуры и отдыха имени С.М. Кирова (S.M. Kirov Merkez Kültür ve Dinlenme Parkı)
Центральный парк им. С.М. Кирова (S.M. Kirov Merkez Kültür ve Dinlenme Parkı)
Центральный парк культуры и отдыха имени М. Горького (M. Gorki Merkez Kültür ve Dinlenme Parkı)
Кирова (S.M. Kirov Parkı)
4.1.7.3. Kısaltmaların haritada görünen adı olarak kullanıldığı durumlar
4.1.7.3.1
-
Kısaltmalar düzenli olarak, özel ismin bir parçası olarak değil, gerçek anlamında kullanılması kaydıyla şu sözcükler yerine kullanılabilir: большой (б., Türkçe anlamı: "büyük"), малый (м., "küçük"), новый (нов., "yeni"), старый (ст., "eski"), верхний (в., "yukarı"), нижний (ниж., "aşağı"), средний (ср., "orta"), восточный (вост., "Doğu"), западный (зап., "Batı"), северный (сев. "Kuzey"), южный (юж. "Güney").
Bu sözcükler mecazi anlamda veya özel ismin bir parçası olarak kullanıldığında kısaltılmaz. Örneğin: Нижний Новгород (Nijniy Novgorod şehri), Большая Уссурка (Bolşaya/Büyük Ussurka nehri), Большая Нева (Bolşaya/Büyük Neva nehri), Зелёный Мыс (Senegal'deki Yeşil Burun; örn. Kırım'daki м. Зелёный/Zeliony Burnu'ndan farklı olarak).
4.1.7.3.2
-
Yer isimlerinde kullanılan Rusça isimler (ad, baba adı ve soyadından oluşanlardan) kısaltılır. Baş harfleri bırakılarak kısaltılan adlar ve Rusçada tam isim yazılırken kullanılan baba adları soyaddan önce yazılır.
Örneğin: им. V. İ. Ленина, им. М.И. Калинина.
Ad ve soyaddan oluşan (baba adlarının kullanılmadığı) yer isimleri kısaltılmadan, tam olarak yazılır.
Örneğin: В.И. Ленина, им. М.И. Калинина.
Yalnızca obje isimlendirme veya isminin değiştirilmesi ile ilgili resmi evraklarda kısaltılmış olarak kullanılan isimler bu kuraldan istisna olabilir.
Örneğin: им. Е. Пугачёва.
4.1.7.4. Farklı türlerdeki isimlerde sözcüklerin sırası
4.1.7.4.1
-
Obje kategorisini belirleyen coğrafi terimler Rusça gramer kurallarına göre obje isminin öncesinde veya sonrasında bulunur.
- (Örneğin; гора Благодать, море Лаптевых, озеро Селигер, полуостров Камчатка, пруд Садки),
- veya;остров Новая Сибирь, острова Комсомольской Правды, пролив Карские Ворота),
- veya гора Пять Братьев, хребет Петра Первого).
4.1.7.4.2
-
Bir isim önüne sıfat olan terminolojik kombinasyonlarla ifade ediliyorsa (obje türü), bu durumda o terminolojinin obje ismindeki yeri şu şekilde belirlenir:
4.1.7.4.2.1. Açıklayıcı terimlerin sıfattan önce
-
yazıldığı durumlar:
- "Болото" (Türkçe anlamı "bataklık"): болото Большое, болото Долгое, болото Сергское.
- "Бухта" (Türkçe anlamı "körfez"): бухта Каменистая, бухта Медвежья, бухта Опасная.
- "Гора" (Türkçe anlamı "dağ"): Гора Высокая, Гора Круглая, Гора Магнитная.
- "Ледник" (Türkçe anlamı "buzul"): Ледник Удачный, ледники Капчальские.
- "Мыс" (Türkçe anlamı "burun"): мыс Опасный, мыс Олюторский.
- "Озеро" (Türkçe anlamı "göl"): озеро Щучье, озеро Сенежское, озеро Телецкое.
- "Остров" (Türkçe anlamı "ada"): остров Белый, остров Змеиный, остров Медный, остров Русский.
- "Перевал" (Türkçe anlamı "dağ geçidi"): Перевал Кодорский, Перевал Крестовый, Перевал Мамисонский.
- "Порог, пороги" (Türkçe anlamı "bir nehirdeki demirkapı"): Порог Кривой, Пороги Кровяные, Порог Туманный.
-
Bunların istisnası , tarihsel olarak uzun süre kullanılagelmiş terimlerdir; bunlarda isim sıfattan sonra kullanılır.
Örneğin; Ладожское озеро (Ladoğa Gölü), Онежское озеро (Onega Gölü), Псковское озеро (Pskov/Pihkva Gölü), Чудское озеро (Çudskoye/Peipüs Gölü), Русский остров (Russkiy Adası), Васильевский остров (Vasilyevskiy Adası), Заячий остров (Zayaçiy/Tavşan Adası), Капитолийский холм (Kapitol Tepesi), Грозовой перевал (Grozovoy Geçidi), Соколиная гора (Sokolinaya Tepesi), Скадарское озеро (İşkodra Gölü).
4.1.7.4.2.2. Açıklayıcı terimlerin sıfattan sonra
- yazıldığı durumlar:
- bitki örtüsü objeleri (park, meydan vb.) — Merkez Kültür ve Eğlence Parkı, İskele Meydanı;
- "Архипелаг" (Türkçe anlamı "takımada"): Петуховский архипелаг.
- "Берег" (Türkçe anlamı "kıyı"): Зимний берег, Канинский берег.
- "Болота" (Türkçe anlamı "bataklıklar"): Беляевские болота, Кольцевые болота.
- "Водопад (водопады)" (Türkçe anlamı "şelale"): Нарвский водопад, Агурские водопады.
- "Водохранилище" (Türkçe anlamı "baraj gölü", "su haznesi"): Веселовское водохранилище, Рыбинское водохранилище.
- "Bозвышенность" (Türkçe anlamı "yüksekel", "sırt", "tepe"): Волыно-Подольская возвышенность, Приволжская возвышенность.
- "Впадина" (Türkçe anlamı "hendek", "çukur"): Кумо-Манычская впадина, Новоземельская впадина.
- "Горы" (Türkçe anlamı "dağlar"): Черны горы, Уральские горы.
- "Гряда" (Türkçe anlamı "sırt"): Белорусская гряда, Клинско-Дмитровская гряда.
- "Долина", "дол" (Türkçe anlamı "vadi"): Тургайская долина, Парапольский дол.
- "Заповедник" (Türkçe anlamı "milli orman"): Окский заповедник.
- "Канал" (Türkçe anlamı "kanal"): Вишерский канал, Тихвинский канал.
- "Кладбище" (Türkçe anlamı "mezarlık"): Ваганьковское кладбище, Хованское Северное кладбище.
- "Коса" (Türkçe anlamı "kılburun", "dil"): Бердянская коса, Шахова коса.
- "Котловина" (Türkçe anlamı "ova", "çukurluk"): Минусинская котловина, Сарыкамышская котловина.
- "Кряж" (Türkçe anlamı "sıradağ"): Донецкий кряж, Тиманский кряж.
- "Море" (Türkçe anlamı "deniz"): Белое море, Берингово море, Каспийское море.
- "Нагорье" (Türkçe anlamı "yüksek yayla"): Алданское нагорье, Становое нагорье.
- "Низменность", "низина" (Türkçe anlamı "ova"): Колымская низменность, Прикаспийская низменность, Мещерская низина.
- "Озёра" (Türkçe anlamı "göller"): Гагарьи озёра, Голубые озёра, Светлые озёра.
- "Острова" (Türkçe anlamı "adalar"): Голодные острова, Тюленьи острова, Новосибирские острова.
- "Перешеек" (Türkçe anlamı "kıstak", "berzah"): Карельский перешеек, Охинский перешеек.
- "Плато" (Türkçe anlamı "plato"): Красноводское плато, Уфимское плато.
- "Плоскогорье" (Türkçe anlamı "yayla"): Алазейское плоскогорье, Анадырское плоскогорье.
- "Пролив" (Türkçe anlamı "boğaz"): Берингов пролив, Керченский пролив.
- "Пруд", "пруды" (Türkçe anlamı "gölet(ler)"): Тропарёвский пруд, Патриаршие пруды, Нижний Коломенский пруд.
- "Равнина" (Türkçe anlamı "ova", "düzlük"): Амуро-Зейская равнина, Берецкая равнина.
- "Степь" (Türkçe anlamı "bozkır", "step"): Барабинская степь, Голодная степь, Ногайская степь.
- "Тундра" (Türkçe anlamı "tundra"): Большеземельская тундра, Ямальская тундра.
- "Хребет" (Türkçe anlamı "sıradağ"): Абаканский хребет, Скалистый хребет.
4.1.7.4.2.3
-
Yer isimlerindeki özel isimler
ск
veyaцк
eklerini içeriyorsa 4.1.7.4.2.1 ve 4.1.7.4.2.2 maddelerinin açıklamadığı terimler (örn. губа, залив, лиман, полуостров gibi olanlar) sıfattan sonra yazılır.-DOES NOT APPLY TO TURKISH--SHOULD BE COMPLETELY TAKEN OFF-Örneğin: Baydaratskiy körfezi, Kemskaya körfezi, Vankina körfezi, Korovya körfezi, Starttseva körfezi, Anadır körfezi, Finlandiya Körfezi, Dnestrovsk halici, Kuyalnitskiy halici, Gıdansk yarımadası, Kolskiy yarımadası, Rıbaçiy yarımadası.
Diğer durumlarda, bu terimler sıfattan önce konur.
Örneğin: Alarm korfezi, Ozernıy yarımadası, Melkovodnıy körfezi, Lebyajiy halici.
Bazı durumlarda, özellikle de Rusça'da nitelik ifade eden sıfatlarla ilgili terimlerde (örneğin, Kirli göller). izin istisnalar ortaya çıkabilir.
-
4.1.7.4.3
-
Biri Rusça olmayan bir yer ismi ve öbürü bununla bitişik yazılan "bataklık", "dağ", "göl", "ada", "nehir" ya da "dere" anlamındaki "болото", "гора", "озеро", "остров", "река", "ручей" gibi bir sözcük olmak üzere iki kısımdan oluşan birleşik yer isimleri, önünde ilgili obje kategorisini belirleyen aynı sözcük tekrarlanarak yazılır.
Örneğin: болото Себболото (Sebboloto bataklığı), болото Шунболото (Şunboloto bataklığı), Гора Вугогора (Vugogora dağı), Гора Мелгора (Melgora dağı), озеро Ефимозеро (Yefimozero gölü), озеро Ловозеро (Lovozero gölü), остров Маростров (Marostrov adası), остров Ончеостров (Onçeostrov adası), река Ельрека (Yelreka nehri), река Кузрека (Kuzreka nehri), ручей Пертручей (Pertruçey çayı).
İlgili coğrafi terimden ayrı yazılan bir sıfat yer ismi olarak kullanıldığında bu yer ismi genel kurallara göre озеро Оленье (ozero Olenye), озеро Сухое (ozero Suhoye) şeklinde yazılır. Yanlış:ozero Olenye ozero, ozero Suhoye ozero.
4.1.7.5. Farklı türlerdeki isimlerde Rusça hal eklerinin kullanımı
Coğrafi obje isimlerinde kullanılan şahıs, kurum, gemi isimleri Rusça'da genellike -in halinde (genitif halinde) kullanılır.
Örneğin: _ m. Dezhnev Boğazı, Ekaterina Boğazı, Elizaveta m. istasyonu, De Long Adaları, Sergei Kirov Adaları, Shokalsky Boğazı, Khariton Laptev kıyısı, Demyan Bedny Adası, Komsomolskaya Pravda Adaları, Henrietta Adası _.
Az sayıda istisnai durumda böyle isimler yalın halde de kullanılabilir. Örneğin: Rurik Boğazı, Chelyuskin m., Chkalov Adası.