3.1.3. Obje isimlendirme kuralları
Yandex Map Editor'deki “İsim” özelliği tüm objeler için kullanılabilir fakat bazı objelerin (örneğin ormanların) isimleri olmayabilir.
Objelerin isimlendirilmesinde; her türlü küfür ve argo sayılan sözcük veya ifadelerin, ayrıca nefret ve düşmanlığı teşvik etmek ya da bir kişiyi cinsiyeti, ırkı, uyruğu, dili, kökeni, dini veya herhangi bir toplumsal gruba üyeliği nedeniyle aşağılamak amaçlı ifadelerin kullanılması kesinlikle yasaktır. Harflerinin bir kısmı yıldızlar ya da başka sembollerle değiştirilmesine karşın amaçlanan anlamın, ilgili dilin ana dili olduğu kişilerce anlaşıldığı gizlenmiş küfürler de bu kuralın kapsamındadır.
Objenin ismini verirken obje isimlendirmesi tekniklerini kullanmak ve şunları yerine getirmek gerekir:
Belirli obje türleri için kurallar 3. Genel haritalandırma kuralları bölümünün ilgili maddelerinde açıklanır.
3.1.3.1. İsim türleri: Genel kurallar
Objelerin isimlendirilmesi türlerine bağlıdır:
3.1.3.1.1. Resmi
- 3.1.3.1.1.1
-
Obje isminin girildiği dillerden her biri için Resmi adı türündeki isimlerin girilmesi zorunludur (3.1.3.1.1.4 bendinde açıklanan durum hariç).
- 3.1.3.1.1.2
-
Resmi ad eksiksiz olarak girilmelidir.
Açıklayıcı, teknik adlar ve bir objenin ilgili bölgede diğer objelere göre konumunu gösteren adlar resmi belgelerde geçse bile haritaya girilmez (bu objelerin ayrılmaz bir parçası olan alt objelerin bunlara bağlı olduğu durumlar istisnadır).
Bu tür objelerin örnekleri: Orman çiftliğindeki ada numaraları, “yerleşik alanın yakınında” bulunan alanlar, ayrıca isimleri “... yanı köprüsü” türünde olan tarlalar, köprüler, tüneller, meydanlar vb. türünde olan yol yapıları vb.
Örneğin:
- Nevşehir'de tren garının yanındaki park (böyle bir isim sadece objenin konumunu açıklamakta olup özel isim değildir).
Minsk Otoyolu 35. kilometresi 500 metre ileri Blok 1 (adres objenin konumunu diğer objelere göre açıklamasına rağmen bu şekilde kayıtlara geçmiş durumda ve kurumun web sitesinde de bu şekilde belirtilmekte).
Adresi “Minsk Otoyolu 35. kilometresi 500 metre ileri” şeklinde belirtilen obje haritada 7. düzey idari bölüm (Mahalle) olarak gösterilir.
- 3.1.3.1.1.3
- Resmi adı, genellikle objenin tür ismini içerir.
- 3.1.3.1.1.4
- Objenin bir adı yoksa veya bilinmiyorsa resmi ad tanımlanmaz.
- 3.1.3.1.1.5
- Resmi isimlerde kısaltmalar kullanılmaz; bu kuralın istisnaları:
- 3.1.3.1.1.6
- Objenin birden fazla ismi (örneğin resmi adının dışında ayrıca tarihi ya da yerel bir ismi vb.) varsa bu ikinci isim resmi ada eklenmeyerek aynı dilde “Bilinen (tarihi) adı” olarak eklenir.
3.1.3.1.2. Haritada görünen adı
- 3.1.3.1.2.1
-
Haritada görünen adı türündeki isim, objenin haritadaki isminin resmi adından farklı olduğu durumlarda kullanılır.
“Haritada görünen adı” alanı boş bırakıldığında haritada objenin resmi adı görüntülenir.
- 3.1.3.1.2.2
-
Bir objenin özel ismi yerine numara veya harf endeksi gibi başka bir kimlik belirleyici kullanılıyorsa haritada görünen adı olarak objenin adresi değil, tür ismi ve kimlik belirleyicisi belirtilir. Obje türü büyük harfle girilir.
Örneğin: Cağaloğlu Anadolu Lisesi.
- 3.1.3.1.2.3
-
Objenin hem özel ismi hem de numara gibi bir kimlik belirleyicisi varsa haritada görünen adı olarak hem obje türü, hem obje numarası (kimlik belirleyicisi), hem de özel ismi belirtilir. Bazı tür ve alt türlere ait objeler (Yerler) istisnaidir, bkz. bölüm 3.6.2.2.3.2. İsim tasarımı.
Örneğin: Детский сад № 967 Сказка, Школа № 56 им. В.А. Легасова, СТ № 5 Вичугская Мануфактура.
- 3.1.3.1.2.4
Bazı objeler için, obje türleri, isimlerinin ayrılmaz bir parçasıdır ve tür ve isim yan yana kullanılmadan bir anlam ifade etmez. Bu durumda haritada görünen adı olarak obje türü objenin özel ismiyle birlikte belirtilir.
Örneğin:
Örneğin: Arkas Sanat Galerisi, Sabancı Müzesi, Kız Kulesi, Aziz Nesin Matematik Köyü, Dolmabahçe Sarayı, Yerebatan Sarnıcı.
- 3.1.3.1.2.5
-
Objenin özel isminin tür belirtilmeden kullanılması objenin kimliğini belirlemede yeterliyse haritada görünen adı olarak özel ismi tür ismi belirtilmeden kullanılabilir.
Örneğin: Migros, METRO (obje türü: “Mağaza”, bkz. 3.6.2.1.4. Haritada).
- 3.1.3.1.2.6
İsmin alternatifi olarak girilen açıklamada kurumların hukuki yapıları gösterilmez.
Örneğin: Volna ( OOO Volnadeğil).- 3.1.3.1.2.7
-
Uzun kurum adları girilerek haritanın görünümü kalabalıklaştırılmamalıdır.
Bir kurumun tam ismi çok uzunsa resmi adı olarak girilir; haritada görünecek adı ise içinden objenin tanımlanması için esas olmayan (örneğin bunun bakanlık ya da belediyeyle ilgili olduğunu gösteren) sözcük ve ifadeler çıkarılarak mümkün olduğunca kısaltılır ya da yerine herkesçe bilinen kısaltmalar (TBMM, SSK, TFF gibi) kullanılır.
Örneğin:
Resmi adı: Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi,
Açıklamada kullanılacak isim: BOTAŞ.
Kurum isminin kısaltması yerel olarak kullanılmıyorsa, açıklamada o bölge halkının kullandığı isim girilebilir. Örneğin, Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi yerine sadece BOTAŞ yazmak yeterlidir.
Bkz. ayrıca 3.6.2.2.1 (“Yerler” kategorisindeki objelerin isimlendirilmesi).
- 3.1.3.1.2.8
-
Haritada görünen adında objenin bileşik tür adı kısaltılmış şekilde (bu şekil isimdeki gramatik bozukluklara yol açmadığı sürece) belirtilir:
- Resmi adı: Городской парк культуры и отдыха,
- Haritada görünen adı: Городской парк.
3.1.3.1.3. Adres parçası olarak
Adres parçası olarak türündeki adlar, adres gösterilirken resmi adı kullanılan adından farklılık gösteren idari bölümler (ayrıca bkz. 3.2.2.2.5) ve hızlı ulaşım istasyon veya durakları için (ayrıca bkz. 3.13.2.2.2) girilir.
Örneğin, “Şehir” türündeki yerleşik alanlar için (bkz.: 3.2.2.5. Şehir) Adres parçası olarak kısmına tür belirtmeye gerek kalmadan yalnızca özel isim girilir:
- resmi adı: Moskova Şehri,
- Adres parçası olarak girilen ad: Moskova.
Hızlı ulaşım istasyon veya durakları için Adres parçası olarak türündeki adlar yalnızca “tür adı + özel ad” formatında belirtilmelidir. Örneğin:
- resmi adı: Şişhane,
- Adres parçası olarak girilen ad: Şişhane metro istasyonu.
Diğer herhangi bir harita objesi için bu alana hiçbir şey girilmez.
3.1.3.1.4. Kısaltma
KIsaltma türündeki isimler şu anda kullanılmamaktadır.
3.1.3.1.5. Eski ad
Eski adı türündeki isimler, yalnızca bir objenin isminin çok uzun olmayan bir zaman önce resmi olarak değiştirilmesi durumunda kullanılır.
Örneğin: Ukrayna'daki Dnipro şehri için Dnipropetrovsk, Savçenko beldesi için Molodogvardiyets vb.
İsim değişikliklerinin kısa süre önce yapılmış sayılabilmesi için adin değiştirilmesinden bu yana geçmesi gereken maksimum süreler:
Şehirler, ilçeler, köyler için ~ 5 yıl,
Küçük yerleşik alanlar için ~ 3 yıl,
Sokak, cadde ve meydanlar için ~ 2 yıl,
Metro ve demiryolu istasyonları için ~ 2 yıl,
Bitki örtüsü, su ve arazi objeleri için ~ 2 yıl.
3.1.3.1.6. Bilinen (tarihi) adı
Bilinen (tarihi) adı türündeki isimler şu durumlarda kullanılır:
Objelerin bilinen eş anlamlı ve yerel isimlerinin kaydedilmesi gerektiği durumlarda.
Örneğin: Çuvaş Cumhuriyeti için yaygın kullanılan Çuvaşistan ve Çuvaşya isimleri, Yekaterinburg için YeKB ve Yekat, St. Petersburg için Peterburg ve Piter, Komsomolski Prospekt (Caddesi) için KomPros vb.
Objelerin kullanımdan düşmüş (yakın zamanlarda değiştirilen isimler hariç olmak üzere) ve tarihi isimlerin kaydedilmesi gerektiği durumlarda.
Örneğin: Almatı için Alma Ata, St. Petersburg içinLeningrad, Kirov içinVyatka vb.
İdari bölümler kaldırılarak yerine yeni idari bölümlerin oluşturulduğu durumlarda, yeni idari bölümün ismine ek olarak ayrıca eski (kaldırılmış) idari bölümün isminin de (kullanımdan tamamen kalkmaması halinde) "bilinen (tarihi) adı" olarak belirtilmesine izin verildi.
Not.Değiştirilen isimlerin kullanımdan düşmüş sayılabilmesi için adin değiştirilmesinden bu yana geçmesi gereken minimum süreler:
- İl, eyalet, ilçe için ~ 15 yıl,
Caddeler, sokaklar, meydanlar için ~ 30 yıl,
Demiryolu istasyonları, toplu taşıma araç durakları için ~ 5 yıl.
Su, bitki örtüsü veya arazi objeleri için ~ 100 yıl.
Mahalle, köy veya belde gibi yerleşik alanlar ve metro istasyonları için eski adın değiştirilmesinden bu yana geçen zaman kısıtlaması yoktur.
Kurumların kayıtlı isimlerinin girilmesi gerektiği durumlar. Ayrıntılar için bkz. 3.6.2.2.1.
“Bilinen (tarihi) adı”türündeki idari bölüm, başka bir objeyle aynı ismi taşıyorsa ve ikisi de aynı Düzey 1 idari bölümde yer alıyorsa (ülke), bu durumda (“Bilinen (tarihi) adı”türünü) silmek gerekir.
Şehirde veya diğer yerleşik yerde bir sokağın bilinen (tarihi) adıyla aynı bir resmi ada sahip olan "Yol" kategorisindeki başka bir obje varsa bu resmi ad o sokak için "bilinen (tarihi) adı" olarak kullanılamaz.
3.1.3.2. Her türden ismin girilme kuralları
3.1.3.2.1. Diller
- 3.1.3.2.1.1
-
Böylece bir ülkedeki obje isim ve özelliklerinin o ülkenin resmi dillerinden en az birinde ya da İngilizce veya Rusça belirtilmesi zorunludur.
Opsiyonel olarak Yandex Map Editor'ün izin verdiği herhangi bir dilde de giriş yapılabilir.
Yalnızca rakamlardan oluşan isimler sadece resmi dilde belirtilir.
Harf içermeyen bina numarasının birden fazla dilde gösterilmesine de izin verilebilir fakat tek dilde gösterilmesi daha doğrudur ve tercih edilir.
Örneğin, Tataristan'daki Высокая Гора (Vysokaya Gora) köyü Tatarca ismiyle Biyektaw olarak da adlandırabilir.
Farklı devletlerin farklı şekillerde tanıdığı bölgelerde yer adları mutlaka yerel olarak kullanıldığı gibi (yerel dilde) belirtilmelidir. Bu tür objeler için yerel olarak kullanılan isim belirtilmedikçe, aynı yerin başka dillerdeki isimler belirtilemez.
Not.Yer isimleri içermeyen kurum isimleri istenen herhangi bir dilde belirtilebilir.
- 3.1.3.2.1.2
-
Hem Latin hem de Kiril alfabesinin birlikte kullanıldığı ülkelerde her iki alfabede de giriş yapılması tercih edilir.
Not. Obje ismi sadece Kiril harfleri ve sayılar içeriyorsa, bu isim Kiril harfleri kullanan tek bir dil (örneğin Rusça) için belirlenebilir ve yine Kiril harfleri kullanan başka bir dil (örneğin, Ukraynaca) için aynı ismin tekrarlanması zorunlu değildir.
- 3.1.3.2.1.3
- Yerel dili Latin ya da Kiril alfabesinikullanmayan ülkeler için Latin harfleri, yerel dilde yazılan obje isimlerinin bir eşleri olarak ayrıca girilebilir (ya da ismi yerel dilde göstermek yerine sadece Latin harfleri de kullanılabilir).
- 3.1.3.2.1.4
-
Kurumların (firmalar, şirketler, işletmeler) isimlendirilmesi.
Kurumun bulunduğu bölgede resmi adı olarak, o bölgeye uyarlanmış bir marka adı (çevirisi) kullanılıyorsa, bu ad resmi adı olarak belirtilir.
Örneğin, Rusya Federasyonu'nda Касторама, Вестерн Юнион.
Kurumun resmi adı ayrıca “orijinal” dilde veya Latin harfleriyle (transkripsiyon yoluyla) yazılabilir.
Örneğin:- Resmi, Rusça: FastFood Restoran Şirketi McDonald’s, IKEA;
- Haritada görünen adı, Rusça: Макдоналдс, Икеа;
- Resmi adı, İngilizce (ek olarak): McDonald's, Ikea.
Kurumun bulunduğu bölgede resmi adı olarak kurumun orijinal dilinde marka adı kullanılıyorsa, bu ad resmi yerel ad olarak belirtilmelidir.
Örneğin, Türkiye'de Nike, Dunkin’ Donuts.
Bu nedenle o yabancı dildeki özel isim gerektiği durumlarda yerel dilde yazılan tür ismiyle (örneğin "mağaza" anlamındaki Rusça “магазин” kelimesi gibi) birlikte kullanılır.
Kurumun resmi adı ayrıca “orijinal” dilde veya Latin harfleriyle (transkripsiyon yoluyla) yazılabilir.
Buna ek olarak kurumun resmi adı ayrıca kurumun bulunduğu ülkenin dilinde de yazılabilir (“Diğer adı”türünde isim girilerek).
Örneğin:- Resmi, Rusça: Nike, Qiwi;
- Haritada görünen adı, Rusça: Nike, Qiwi;
- Resmi adı, İngilizce (ek olarak): Nike, Qiwi;
- Diğer adı, Rusça (ek olarak): Найк, Киви.
Açıklık sağlamak için, belirtilen kurallara göre Kuveyt için ad belirleme örneklerini verelim:
Örnek 1:
- Arapça, resmi adı: ماكدونالدز
- İngilizce, resmi adı: McDonald's
- Rusça, resmi adı: Макдоналдс
Örnek 2:
- Arapça, resmi adı: بالنسياغا
- İngilizce, resmi adı: Balenciaga
- Rusça resmi adı: Balenciaga
- 3.1.3.2.1.5
-
Yabancı bir idari bölümün (örneğin, bir şehrin) geleneksel ismi günlük hayatta (özellikle de medyada) sözlüklerde geçen resmi adından daha çok kullanılıyorsa daha yaygın isim “resmi adı, haritada görünen adı veya adreslerde kullanılan ad” olarak belirtilir. Bu durumda sözlük kaynaklı isimler “diğer adı” türündeki isim olarak girilir.
Not.Türkiye'de https://wordstat.yandex.com.tr sitesini arama sorgularında sözcük kullanımlarının sıklığını görüntülemek için kullanabilirsiniz.
Örneğin:
- Resmi adı, İngilizce: Aleppo;
- Haritada görünen adı, İngilizce: Aleppo,
- Adres parçası olarak, İngilizce: Aleppo,
- Diğer adı, İngilizce: Haleb.
- 3.1.3.2.1.6. İsimlerin transkripsiyon ve tercüme kuralları
-
Haritalamanın yapıldığı ülkede yerel isimlerin yabancı dillere çeviri ve transkripsiyon kurallarını belirleyen resmi bir yönetmelik varsa çeviri ve transkripsiyon bu resmi yönetmeliğe göre yapılır. Genel kurallara göre belirtilen isim çevirilerinin de Bilinen (tarihi) adı alanına girilmesi önerilir.
Tartışmalı bölgelerde bulunan objelerin isimleri, çatışma tarafları olmayan ülkelerin dillerine çeviri dilinin konuşulduğu ülkenin resmi tutumu dikkate alınarak çevrilir.
Not. İstisnai durumlarda; servis çalışanları, bu kurallarla çelişse bile, bir çeviri veya transkripsiyonu resmi adı olarak girebilir.
3.1.3.2.2. İsim girme kuralları
- 3.1.3.2.2.1
-
Yandex Map Editor'da obje için belirtilen kurallarda aksi belirtilmedikçe objenin özel isminde tırnaklar kullanılmaz.
- 3.1.3.2.2.2
- Çevirisi yapılan isimlerde büyük ve küçük harf kullanımı, isimlerde sayıların yazımı ve “№”, “No.”, “#” gibi özel karakterlerin kulanımı çeviri dilinin kuralları dikkate alınarak yapılır.
- 3.1.3.2.2.3
-
İsimlerdeki tüm kısaltmalar büyük harflerle yazılır.
- 3.1.3.2.2.4
-
Belirli katman için özellik belirtme kurallarında aksi belirtilmedikçe obje isimlerinde parantez kullanılamaz.
- 3.1.3.2.2.5
-
Kurum, adının ortasında büyük harfler kullanılıyorsa bu ad, ortasında iki veya daha fazla sayıda büyük harf yan yana kullanılmamak kaydıyla haritada da kullanılabilir. Örneğin: ЭлектроСетьСервис (ElektroSetServis), СтройМашСервис (StroyMaşServis), Красное&Белое (Krasnoye&Beloye).
- 3.1.3.2.2.6
- Bir objenin isminde yan yana isim kısaltması olarak iki veya daha çok baş harfi kullanılıyorsa, bunların arasına boşluk koyulmaz.
- 3.1.3.2.2.7
-
Yabancı isimlerde ilgili dildeki özel harflerinin kullanımı zorunlu olmayıp tercihe bağlıdır.
Bu mümkün olmadığında, özel harflerde kullanılan işaretlerin tuş kombinasyonları vs. kullanmayı gerektirmeyen basitleştirilmiş şekilleri kullanılabilir.
Not.Öte yandan, ilgili dilde kullanılan özel harflerin doğru şekillerinin kullanımı en doğru yöntem olup, mevcut doğru harflerin "uydurma" şekillerle değiştirilmesi kesinlikle önerilmez.
Örneğin, Özbekçe'de o veya g harfleriyle birlikte “ʻ” işareti kullanılabilirken (örneğin, "doğru" anlamındaki toʻgʻri sözcüğünde olduğu gibi), diğer harflerle birlikte “ʼ” işareti kullanılabilir.
Bu tür durumlarda yukarıdaki Özbekçe yazılışı olduğu gibi kullanmak en doğru yöntem olmakla birlikte bu mümkün olmadığında onun yerine harflerle birlikte normal kesme işaretinin “'” kullanılmasına izin verilebilir.
- 3.1.3.2.2.8
- Nokta türü ulaşım objelerinin isimlerine (resmi ve açıklama için olan alanlara) ulaşım altyapısının objesinin kendi ismi girilir; bu ulaşım objesini yöneten kurumun ismi söz konusu alana girilmez.
- 3.1.3.2.2.9
-
Ondalık sayılar içeren obje isimleri için, resmi adında kesir kısmı nokta ile ayrılır. "Bilinen (tarihi) adı" hanesine girilen isimde ise virgülün kullanılmasına izin verilir.
- 3.1.3.2.2.10
-
Bir rotanın başlangıç ile bitiş noktalarının gösterildiği obje isimlerinde kullanılan kısa çizgi iki taraftan da boşluklarla ayrılır.
Örneğin: ледовая переправа Поньга - Онега (Ponga - Onega kış geçişi).