Diyarbakır'da 5 ve 11 bin yıllık 6 mezar bulundu

Buradasın
- Gündem
- Bilim
Diyarbakır'da 5 ve 11 bin yıllık 6 mezar bulundu
26 Eylül 2025, 15:07 TSİ
Diyarbakır'ın Ergani ilçesinde Çayönü Tepesi kazılarında 5 ve 11 bin yıllık Tunç Çağı ve Neolitik döneme ait 6 mezar bulundu.
1
26 Eylül
Tarihi eserlerin gün yüzüne çıkarılması için Çanakkale Uygulamalı Bilimler Fakültesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında yürütülen arkeolojik kazılarda bu yıl 5'i 5 bin, 1'i 11 bin yıllık 6 adet mezar bulundu.
2
26 Eylül
Kazı Başkanı Sarıaltun, bu yılki kazı çalışmalarına mayıs ayında başladıklarını, 5 aylık kazı sezonunda çok sayıda buluntu ve veriyi açığa çıkarttıklarını söyledi.
3
26 Eylül
Bulunan mezarlardan ikisinin basit gömü olduğunu söyleyen Sarıaltun, “Bunlarda mezar hediyesi yoktu. Bir küp mezar yüzeye yakın olduğu için tahrip olmuştu. Ancak sandık tipi mezarlarda yoğun buluntular var.
4
26 Eylül
TİGRİS HABER - Dünya uygarlık tarihine ışık tutan, göçebelikten yerleşik yaşama, avcılık ve toplayıcılıktan üreticiliğe geçilip tarıma ilk başlanılan yerler arasında bulunan Çayönü Tepesi'ndeki kazılar, 1964'ten bu yana devam ediyor.
5
26 Eylül
kamu3.com1
karsmanset.com2
canakkalegundem.net3
ensonhaber.com4
tigrishaber.com5
Diğer konular
Diyarbakır’da 5 ve 11 bin yıllık 6 mezar bulundu - Besni Ekspres Gazetesi
besniekspres.com27 Eylül
Diyarbakır’da 5 ve 11 bin yıllık 6 mezar bulundu
karsmanset.com26 Eylül
İçerik konuları
Diyarbakır
Arkeolojik Kesif
Arkeolojik Kazilar
Yanıt bulun
Yazeka
Arama sonuçlarına göre oluşturuldu
Çayönü Tepesi kazıları hangi bilgileri ortaya çıkardı?
Çayönü Tepesi kazıları, birçok önemli bilgi ortaya çıkarmıştır:

Yerleşik hayata geçiş ve tarım: Çayönü, göçebelikten yerleşik hayata, avcı-toplayıcılıktan üreticiliğe ve tarıma geçişin izlerini taşımaktadır 2 5.
Hayvanların evcilleştirilmesi: Hayvancılık ve madenciliğin başlangıç noktalarından biri olarak kabul edilmektedir 2 5.
Antik DNA analizleri: Kazılar, Kuzey Mezopotamya toplumlarının genetik yapısını ortaya koymuştur 1.
9.500 yıllık yapı: Yaklaşık 9.500 yıl öncesine tarihlenen "Kırmızı Tabanlı Yapı" gibi özel nitelikli kamusal yapılar bulunmuştur 2 4.
Bakırın işlenmesi: Bakırın ısıtılıp dövme tekniğiyle işlenmesi gibi metalürji alanındaki gelişmeler keşfedilmiştir 3 5.
Sosyal yapı: Farklı mezar gelenekleri, toplumsal farklılaşmaları yansıtmaktadır 5.

Kazılar, aynı zamanda Çayönü'nün Anadolu, Levant, Mezopotamya ve Zagros bölgeleriyle olan ilişkilerini ve bu bölgelerdeki kültürel etkileşimleri de ortaya koymaktadır 5.
5 kaynak
Çayönü Tepesi'nin tarihi önemi nedir?
Çayönü Tepesi'nin tarihi önemi şu şekilde özetlenebilir:

Yerleşik yaşama geçiş: Çayönü, avcı-toplayıcı halkın yerleşik hayata geçerek tarımla uğraşmaya başladığı ve hayvancılığa devam ettiği tarihteki ilk yerleşik köy olma özelliğine sahiptir 1 2.
Madencilik tarihi: Bakırın ısıtılarak şekillendirildiği ilk yer olarak kabul edilir 1 2.
Neolitik dönem yerleşimi: Çayönü, Neolitik dönemin tüm evrelerini kesintisiz olarak yansıtan en önemli yerleşimlerden biridir 1 4.
Mimari örnekler: Yuvarlık ve ızgara planlı en iyi neolitik dönemi ev örneklerini verir 2.
Erken dönem inanç sistemleri: Kafataslı Yapı'da insan kafataslarının odacıklara yerleştirilerek gömülmesi, erken dönem ölüm kültleri ve inanç sistemleri hakkında veriler sağlar 5.

Çayönü Tepesi'ndeki kazılar, 1964'ten bu yana devam etmekte olup, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne aday gösterilmesi planlanmaktadır 5.
5 kaynak
Neolitik dönemde yaşam nasıldı?
Neolitik dönemde yaşam şu şekilde özetlenebilir:

Tarımın Keşfi: Neolitik Çağ, tarihte ilk tarımsal faaliyetlerin görüldüğü dönemdir 1 3. Buğday ve arpa gibi bitkilerin yetiştirilmesi, tarımın başlangıcını işaret eder 1 3.
Hayvanların Evcilleştirilmesi: Keçi, koyun ve sığır gibi hayvanlar evcilleştirilmiştir 1 3.
Yerleşik Hayat: İnsanlar, kalıcı yerleşimler kurmaya başlamış ve köyler ortaya çıkmıştır 1 2 5.
Alet ve Teknoloji: Sert taşlardan yassı balta ve keserler gibi daha kullanışlı aletler yapılmıştır 1 2.
Ekonomi ve Ticaret: Artı ürün ve ticaret başlamıştır 1 2 5.
Kültürel Gelişmeler: Duvarlara resim çizilmeye başlanmış ve çanak çömlek yapımı gelişmiştir 1 2 5.
Toplumsal Yapı: Özel mülkiyet, miras ve toplumsal katmanlaşma gibi kavramlar ortaya çıkmıştır 5.

Neolitik dönem, yaklaşık M.Ö. 8000'de başlamış ve M.Ö. 5500'de sona ermiştir 1 3.
5 kaynak
Tunç Çağı'nda yaşam nasıl şekillendi?
Tunç Çağı'nda yaşam, kentleşme, teknolojik yenilikler, beylikler ve krallıkların ortaya çıkışı gibi sosyal ve politik gelişmelerle karakterize edilir 1 4.

Bazı özellikler:

Madencilik ve Sanat: Tunçun keşfiyle madencilik, sanat ve ticarette büyük ilerleme kaydedilmiştir 1 4.
Yazı Kullanımı: Anadolu'nun bazı bölgelerinde yazı kullanılmaya başlanmıştır; ancak bu kullanım sınırlı alanlarda (örneğin, Orta Anadolu, Kuzey Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz'in doğusu) görülmüştür 1 4.
Krallıklar ve İmparatorluklar: İlk krallıklar ve merkezi yönetimler oluşmuş, bazı bölgeler yerel krallıkların etkisi altına girmiştir (örneğin, Hattuş krallığı, daha sonra Hitit Devleti'nin temeli olmuştur) 1 4.
İmparatorlukların Yükselişi: Geç Tunç Çağı'nda Hititler, Anadolu'da geniş bir imparatorluk kurmuş, sınırlarını Batı Anadolu'dan Yukarı Fırat'a ve Suriye'ye kadar genişletmiştir 1 4.

Tunç Çağı, üç ana evreye ayrılır: Erken Tunç Çağı (MÖ 3000 - MÖ 2000), Orta Tunç Çağı (MÖ 2000 - MÖ 1750) ve Geç Tunç Çağı (MÖ 1750 - MÖ 1200) 1 2 4.
5 kaynak
Mezar hediyeleri neden önemlidir?
Mezar hediyeleri, antik toplumlarda birkaç önemli işlevi yerine getirir:

Ölen kişiyi onurlandırmak ve sonraki yaşamda rahat etmesini sağlamak 1.
Dini ve kültürel inançları yansıtmak 1 4.
Toplumsal yapıyı anlamak için arkeolojik bir veri sunmak 1 4.
Günlük yaşamı, tüketim alışkanlıklarını ve estetik anlayışı günümüze taşımak 1.

Antik çağlarda, mezarlara yerleştirilen hediyelerin, ölen kişinin sonraki yaşamda bu eşyaları kullanacağına inanılırdı 1 4. Örneğin, Yunan ve Roma mezarlarında dökme metal objeler, heykelcikler ve camdan takılar; Mısır mezarlarında ise altın ve gümüş eşyalar ile hiyeroglif yazılı tabletler bulunurdu 1.
5 kaynak