Ay'dan gelen kaya ve toprak örneklerinde demir pası bulundu
Çang'ı 6’nın Güney Kutbu-Aitken Havzası’ndan topladığı örnekleri inceleyen Şandong Üniversitesi, Çin Bilimler Akademisi Jeokimya Enstitüsü ve Yünnan Üniversitesi’nden bilim insanları, bulgularını Science Advances dergisinde yayımladı.
Çin, Ay'ın karanlık yüzünden kaya ve toprak örnekleri toplama hedefiyle Çang'ı 6 keşif aracını 3 Mayıs 2024'te uzaya göndermiş, 2 Haziran 2024'te Ay'ın Güney Kutbu-Aitken Çanağı içindeki Apollo Çanağı'na iniş yapan keşif aracı, topladığı örneklerle 25 Haziran 2024'te Dünya'ya dönmüştü.
Manyetik etkiye sahip bu kristallerin varlığının Ay'ın bu kutup bölgesindeki manyetik anomalilerin anlaşılmasına da yardımcı olacağına dikkati çeken bilim insanları, Ay çalışmalarına bilimsel temel sağladığını vurguladı.
Ay'dan toplanan örnekler, bilim insanlarının Güneş Sistemi ve evreni daha iyi anlamalarına yardımcı olduğu için önemlidir 24. Bu örneklerin bazı önemli yönleri:
Güneş Sistemi'nin erken dönem tarihine dair ipuçları: Toplanan örnekler, Ay'ın çok erken oluşumu hakkında bilgi verebilir 13. Örneğin, örneklerin toplandığı Apollo Kraterinin içinde bulunduğu SPA havzasının, 4,26 milyon yıl önce, "Geç Ağır Bombardıman" döneminde oluştuğu düşünülmektedir 3.
Su ve organik madde arayışı: Geç Ağır Bombardıman sırasında asteroitlerin ve kuyrukluyıldızların Dünya'ya su ve organik madde taşıdığı düşünülmektedir; bu nedenle Ay'dan gelen örnekler, Dünya'daki yaşam hakkında ipuçları sunabilir 13.
Bilimsel temellerin güçlendirilmesi: Örnekler, yeni mineraller ve kayaların keşfedilmesine, Ay mantosu malzemelerinin araştırılmasına ve Ay'ın jeolojik tarihinin anlaşılmasına katkı sağlar 5.
Ayrıca, Apollo görevleri sırasında toplanan örnekler, 50 yılı aşkın süredir yeni keşifler yapılmasına olanak tanımaktadır 24.
5 kaynak
Çang'ı 6 keşif aracının diğer görevleri nelerdir?
Chang'e-6 keşif aracının diğer görevleri şunlardır:
Yeni mineraller ve kayalar bulmak3. Ay yüzeyinde daha önce keşfedilmemiş yeni mineraller ve kayalar bulma potansiyeline sahiptir 3.
Derin ay materyallerini aramak3. Apollo Havzası, Ay'ın kabuğundaki en ince yerlerden biri olarak kabul edilir ve bu bölgede yapılacak sondaj çalışmaları, Ay mantosunun malzemelerini ortaya çıkarabilir 3.
Antik materyalleri aramak3. Güney Kutbu-Aitken Havzası, Ay'ın en eski bölgelerinden biri olarak bilinir ve bu bölgede toplanacak örnekler, Ay'ın jeolojik tarihini anlamaya yardımcı olacaktır 3.
Sultanit oluşumunun gizemini çözmek3. Apollo Havzası'nda sultanitin kökenine ilişkin araştırmalar, bu minerallerin nasıl oluştuğunu ve Ay yüzeyindeki diğer jeolojik süreçleri anlamaya yardımcı olacaktır 3.
Nominal olarak hidratlanmış mineralleri incelemek3. Ay'ın uzak tarafında bulunan nominal olarak hidratlanmış mineraller, Ay yüzeyindeki su ve oksijen varlığını incelemeye olanak tanıyacaktır 3.
Yüksek basınçlı mineralleri incelemek3. Apollo Havzası'nda bulunan yüksek basınçlı mineraller, Ay yüzeyindeki çarpma olaylarının ve derin yapıların incelenmesinde önemli bir rol oynayacaktır 3.
5 kaynak
Aitken Havzası'nın jeolojik özellikleri nelerdir?
Güney Kutbu-Aitken Havzası'nın jeolojik özelliklerinden bazıları şunlardır:
Çap ve derinlik2. Yaklaşık 2.500 km çapında ve 6,2 ila 8,2 km derinliğindedir 2.
Yaş2. 4,2 ila 4,3 milyar yıl önce, Nektar Öncesi dönemde oluştuğu tahmin edilmektedir 2.
Konum2. Ay'ın uzak yüzünde, bir uçta Ay'ın Güney Kutbu ve kuzey ucunda Aitken krateri olmak üzere havzanın zıt taraflarındaki iki özelliğinden adını almıştır 2.
Mineral içeriği1. Havzanın zemininin ağırlıklı olarak demir ve magnezyum açısından zengin minerallerden oluştuğu tespit edilmiştir 1.
Krater oluşumu5. Havzanın, bir nesnenin ay yüzeyine daha dikey bir açıyla çarpması sonucu oluştuğu düşünülmektedir 4.
Güney Kutbu-Aitken Havzası'nın jeolojik özellikleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için yapılan araştırmalar devam etmektedir.
5 kaynak
Ay'ın manyetik anomalileri nasıl oluşur?
Ay'ın manyetik anomalilerinin oluşumuyla ilgili bazı teoriler şunlardır:
Göktaşı çarpmaları13. Ay yüzeyine çarpan göktaşlarındaki demir sülfürün yüksek enerjiyle parçalanması sırasında ortaya çıkan uçucu oksijen, yüzeydeki demir bileşikleriyle temas ederek hematit ve magemit kristallerini oluşturur 13.
Yeraltı magması5. Stanford ve Washington üniversitelerinden bilim insanları, Ay'ın kabuğunun altındaki magmanın, soğuma sırasında demir ve demir-nikel alaşımları gibi taneleri uyararak manyetik alan oluşturabileceğini öne sürmektedir 5.
Manyetik anomalilerin tam olarak nasıl oluştuğunun belirlenmesi için Ay yüzeyinde doğrudan sondaj yapılması gerektiği belirtilmektedir 5.
5 kaynak
Manyetik kristaller nasıl oluşur?
Manyetik kristaller, atomların manyetik özellikleri ve elektron spinleri sayesinde oluşur 15.
Manyetik kristallerin oluşumunda rol oynayan faktörler:
Elektron manyetik momenti5. Elektronların dönme (spin) ve yörünge hareketleri, manyetik momentin kaynağıdır 5.
Doldurulmamış elektronlar5. Atom içinde doldurulmamış elektronların varlığı, malzemenin manyetik olabilmesi için gereklidir 5.
Değişim etkileşimi5. Elektronlar arasındaki "değişim etkileşimi", atomların manyetik olmasının temel nedenidir 5.
Manyetik kristallerin sınıflandırılması:
Diyamanyetik kristaller1. Mıknatıs kutupları tarafından itilirler (örneğin, kaya tuzu, kalsit) 1.
Paramanyetik kristaller15. Mıknatıs kutupları tarafından çekilirler ve harici bir manyetik alan etkisi altında makroskopik düzeyde zayıf manyetizma gösterirler (örneğin, alüminyum, siderit) 15.
Ferromanyetik kristaller15. Zayıf manyetik alanlarda bile yüksek manyetizasyona ulaşabilirler ve harici manyetik alan kaldırıldıktan sonra bile güçlü manyetizmayı koruyabilirler (örneğin, Fe, Co, Ni) 15.
{"9gkq0":{"state":{"logoProps":{"url":"https://yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://yandex.com.tr/gundem/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"agenda","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem/","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping/","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance/","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap/","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/yaozet/","title":"YaÖzet","id":"summary"},{"url":"https://yandex.com.tr/travel/","title":"Seyahat","id":"travel"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel/","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"dialogProps":{"host":"yandex.com.tr","lang":"tr","project":"news","queryParams":{"exp_flags":"skin","preset":"oceania","utm_source":"portal-news"},"retpath":"https%3A%2F%2Fyandex.com.tr%2Fgundem%2Fscience%2Fay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-5509750%3Fncrnd%3D33992","tld":"com.tr","platform":"desktop"},"className":"PortalHeader-User"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Gündem içinde","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"news_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://yandex.com.tr/gundem/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"1048049861763521382","lr":20815,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1763521391771239-17571948959533323394-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-64-BAL","lr":"20815","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9gkqw01-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"portal","subtype":"header"}}}}},"type":"portal","subtype":"header"},"9gkq1":{"state":{"links":[{"id":"gundem","title":"Ana Sayfa","url":"https://yandex.com.tr/gundem","target":"_self"},{"id":"sports","title":"Spor","url":"https://yandex.com.tr/sports/","target":"_self"},{"id":"turkey","title":"Türkiye","url":"https://yandex.com.tr/gundem/turkey","target":"_self"},{"id":"world","title":"Dünya","url":"https://yandex.com.tr/gundem/world","target":"_self"},{"id":"politics","title":"Siyaset","url":"https://yandex.com.tr/gundem/politics","target":"_self"},{"id":"incidents","title":"Günün içinden","url":"https://yandex.com.tr/gundem/incidents","target":"_self"},{"id":"business","title":"İş","url":"https://yandex.com.tr/gundem/business","target":"_self"},{"id":"science","title":"Bilim","url":"https://yandex.com.tr/gundem/science","target":"_self"},{"id":"entertainment","title":"Eğlenceler","url":"https://yandex.com.tr/gundem/entertainment","target":"_self"}],"activeLinkId":"science","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9gkqw02-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"header-categories"}}}}},"type":"newstr","subtype":"header-categories"},"9gkq2":{"state":{"title":"Ay'dan gelen kaya ve toprak örneklerinde demir pası bulundu","breadcrumbs":[{"text":"Gündem","url":"/gundem/"},{"text":"Bilim","url":"/gundem/science"}],"isLoggedIn":false,"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"Gundem вертикаль: Сюжеты","title":"Sonuçlarda yanlış olan nedir?","checkBoxLabels":[{"value":"Faydasız, kalitesiz içerik"},{"value":"Medya içeriği hikaye ile uyuşmuyor"},{"value":"Faydasız medya içeriği"},{"value":"Kalitesiz, bilgilendirici özelliği eksik hikaye başlığı"},{"value":"Şok edici, rahatsız edici içerik"},{"value":"Hikayede birden fazla olay konu ediliyor"},{"value":"Siteye erişilemiyor"},{"value":"Hikayede 18+ içerik konu ediliyor"},{"value":"Diğer"}]}}],"hasExtralinksSettingsItem":true,"useNativeShare":false,"hasShareButton":true,"pageMeta":{"badge":{"textParts":[{"datetime":"2025-11-17T22:23:26+03:00","itemProp":"datePublished","text":"17 Kasım, 22:23"}]},"updatedDateBadge":{"textParts":[{"datetime":"2025-11-18T12:51:32+03:00","itemProp":"dateModified","text":"Son güncelleme: 18 Kasım, 12:51"}]}},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9gkqw03-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"page_header"}}}}},"type":"newstr","subtype":"page_header"},"9gkq3":{"state":{"storyId":"550975_0","isLoggedIn":false,"mainStory":{"id":"550975_0","otherSources":0,"totalSources":4,"header":{"url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","text":"Ay'dan gelen kaya ve toprak örneklerinde demir pası bulundu","badge":{"url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","faviconSources":["https://www.cumhuriyet.com.tr"],"textParts":[{"text":"cumhuriyet.com.tr","bold":true},{"text":"Dün"}],"divider":false}},"logAttrs":{"id":"550975_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","https://www.aydinlik.com.tr/haber/cinli-bilim-insanlari-acikladi-aydan-gelen-orneklerde-bulundu-556213","https://www.haberekspres.com.tr/ayin-karanlik-yuzunde-demir-paslanmasi-kesfedildi","https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","https://www.tgrthaber.com/teknoloji/ayin-karanlik-yuzunde-surpriz-izlerine-rastlandi-3264369"],"summarizationTexts":["Ay'dan gelen kaya ve toprak örneklerinde demir pası bulundu","Çang'ı 6’nın Güney Kutbu-Aitken Havzası’ndan topladığı örnekleri inceleyen Şandong Üniversitesi, Çin Bilimler Akademisi Jeokimya Enstitüsü ve Yünnan Üniversitesi’nden bilim insanları, bulgularını Science Advances dergisinde yayımladı.","Dünyadaki paslanmadan tamamen farklıBilim insanlarına göre bu kristaller, Dünya’daki gibi demirin atmosferdeki oksijenle etkileşmesiyle oluşmadı.","Çin, Ay'ın karanlık yüzünden kaya ve toprak örnekleri toplama hedefiyle Çang'ı 6 keşif aracını 3 Mayıs 2024'te uzaya göndermiş, 2 Haziran 2024'te Ay'ın Güney Kutbu-Aitken Çanağı içindeki Apollo Çanağı'na iniş yapan keşif aracı, topladığı örneklerle 25 Haziran 2024'te Dünya'ya dönmüştü.","Manyetik etkiye sahip bu kristallerin varlığının Ay'ın bu kutup bölgesindeki manyetik anomalilerin anlaşılmasına da yardımcı olacağına dikkati çeken bilim insanları, Ay çalışmalarına bilimsel temel sağladığını vurguladı."],"newsFreshness":[true,true,true,true]},"items":[{"type":"carousel","items":[{"id":"15854881035846984076_2","url":"https://www.odatv.com/guncel/ayda-demir-pasi-bulundu-120123784","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019a92b606ca406c990a3d50a3f929//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://img.odatv.com/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/11/17/ayda-demir-pasi-bulundu-aprc.jpg"},"badge":{"url":"https://www.odatv.com/guncel/ayda-demir-pasi-bulundu-120123784","faviconSources":["https://www.odatv.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"12459620614907352662_2","url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019a9334b84487a30ecc2bccd71ade//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://media.cumhuriyet.com.tr/Archive/a6371419-2f90-45a4-8dfe-d8fea584979d.jpg"},"badge":{"url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","faviconSources":["https://www.cumhuriyet.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"17703923512906856197_2","url":"https://besniekspres.com/teknoloji/ayin-guney-kutbundan-alinan-orneklerde-demir-pasi-bulundu/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019a96604906ee03e220416dca4d16//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://besniekspres.com/wp-content/uploads/2025/11/MOON-INDIA.jpg"},"badge":{"url":"https://besniekspres.com/teknoloji/ayin-guney-kutbundan-alinan-orneklerde-demir-pasi-bulundu/","faviconSources":["https://besniekspres.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"6465171536446874262_2","url":"https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/ayin-karanlik-yuzunden-gelen-sir-carpma-etkisiyle-olusan-kristaller-bulundu-1594100","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019a9261aa076bd7a260aae35913bd//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://i.turkiyegazetesi.com.tr/images/2025/11/17/ayin-karanlik-yuzunden-gelen-sir-carpma-etkisiyle-olusan-kristaller-bulundu-1594100.jpg"},"badge":{"url":"https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/ayin-karanlik-yuzunden-gelen-sir-carpma-etkisiyle-olusan-kristaller-bulundu-1594100","faviconSources":["https://www.turkiyegazetesi.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"1827196745988910291_2","url":"https://www.gzt.com/jurnalist/ay-orneklerinde-carpma-kaynakli-demir-oksidi-bulundu-cin-acikladi-dunya-haberleri-3821298","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019a95993c97287abac9c56090be1b//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://img.piri.net/resim/upload/2025/11/18/09/11/d701c3fauntitleddesign20251118t091047.jpg"},"badge":{"url":"https://www.gzt.com/jurnalist/ay-orneklerinde-carpma-kaynakli-demir-oksidi-bulundu-cin-acikladi-dunya-haberleri-3821298","faviconSources":["https://www.gzt.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"14839689548863547694_2","url":"https://merhabaizmir.com/aydan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019a93373f0fe1909f1e5252e7e4c0//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://merhabaizmir.com/wp-content/uploads/2025/11/aydan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-YsclinZG.jpg"},"badge":{"url":"https://merhabaizmir.com/aydan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu/","faviconSources":["https://merhabaizmir.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"11032416238730988111_2","url":"https://www.haberekspres.com.tr/ayin-karanlik-yuzunde-demir-paslanmasi-kesfedildi","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019a934db321ff5f8b4e36ada3fd94//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://habereksprescomtr.teimg.com/crop/1280x720/haberekspres-com-tr/uploads/2024/08/dolunay.jpg"},"badge":{"url":"https://www.haberekspres.com.tr/ayin-karanlik-yuzunde-demir-paslanmasi-kesfedildi","faviconSources":["https://www.haberekspres.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"17191798278534056617_2","url":"https://www.kibrispostasi.com/c39-BILIM_TEKNOLOJI/n582377-cinli-bilim-insanlari-aydan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-buldu","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019a94d01c672148ed9e8f1650ba6f//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://www.kibrispostasi.com/upload/news/v/v2/v2ay_1684868296.jpg"},"badge":{"url":"https://www.kibrispostasi.com/c39-BILIM_TEKNOLOJI/n582377-cinli-bilim-insanlari-aydan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-buldu","faviconSources":["https://www.kibrispostasi.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"2918994680159508490_2","url":"https://dogruhaber.com.tr/uzaylilar-mi-geliyor-rus-bilim-adamindan-aciklama","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019a953f8aa7fbaafe30a2b89ebb8f//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://dogruhabercomtr.teimg.com/crop/1280x720/dogruhaber-com-tr/uploads/2025/11/screenshot-8-197.png"},"badge":{"url":"https://dogruhaber.com.tr/uzaylilar-mi-geliyor-rus-bilim-adamindan-aciklama","faviconSources":["https://dogruhaber.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}}]},{"type":"text","url":"https://www.aydinlik.com.tr/haber/cinli-bilim-insanlari-acikladi-aydan-gelen-orneklerde-bulundu-556213","text":{"text":"Çang'ı 6’nın Güney Kutbu-Aitken Havzası’ndan topladığı örnekleri inceleyen Şandong Üniversitesi, Çin Bilimler Akademisi Jeokimya Enstitüsü ve Yünnan Üniversitesi’nden bilim insanları, bulgularını Science Advances dergisinde yayımladı.","badge":{"url":"https://www.aydinlik.com.tr/haber/cinli-bilim-insanlari-acikladi-aydan-gelen-orneklerde-bulundu-556213","textParts":[{"text":"1","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Çang'ı 6’nın Güney Kutbu-Aitken Havzası’ndan topladığı örnekleri inceleyen Şandong Üniversitesi, Çin Bilimler Akademisi Jeokimya Enstitüsü ve Yünnan Üniversitesi’nden bilim insanları, bulgularını Science Advances dergisinde yayımladı."}}},{"type":"text","url":"https://www.haberekspres.com.tr/ayin-karanlik-yuzunde-demir-paslanmasi-kesfedildi","text":{"text":"Dünyadaki paslanmadan tamamen farklıBilim insanlarına göre bu kristaller, Dünya’daki gibi demirin atmosferdeki oksijenle etkileşmesiyle oluşmadı.","badge":{"url":"https://www.haberekspres.com.tr/ayin-karanlik-yuzunde-demir-paslanmasi-kesfedildi","textParts":[{"text":"2","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Dünyadaki paslanmadan tamamen farklıBilim insanlarına göre bu kristaller, Dünya’daki gibi demirin atmosferdeki oksijenle etkileşmesiyle oluşmadı."}}},{"type":"text","id":"8071282629380222469","url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","text":{"text":"Çin, Ay'ın karanlık yüzünden kaya ve toprak örnekleri toplama hedefiyle Çang'ı 6 keşif aracını 3 Mayıs 2024'te uzaya göndermiş, 2 Haziran 2024'te Ay'ın Güney Kutbu-Aitken Çanağı içindeki Apollo Çanağı'na iniş yapan keşif aracı, topladığı örneklerle 25 Haziran 2024'te Dünya'ya dönmüştü.","badge":{"url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","textParts":[{"text":"3","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Çin, Ay'ın karanlık yüzünden kaya ve toprak örnekleri toplama hedefiyle Çang'ı 6 keşif aracını 3 Mayıs 2024'te uzaya göndermiş, 2 Haziran 2024'te Ay'ın Güney Kutbu-Aitken Çanağı içindeki Apollo Çanağı'na iniş yapan keşif aracı, topladığı örneklerle 25 Haziran 2024'te Dünya'ya dönmüştü."}}},{"type":"text","url":"https://www.tgrthaber.com/teknoloji/ayin-karanlik-yuzunde-surpriz-izlerine-rastlandi-3264369","text":{"text":"Manyetik etkiye sahip bu kristallerin varlığının Ay'ın bu kutup bölgesindeki manyetik anomalilerin anlaşılmasına da yardımcı olacağına dikkati çeken bilim insanları, Ay çalışmalarına bilimsel temel sağladığını vurguladı.","badge":{"url":"https://www.tgrthaber.com/teknoloji/ayin-karanlik-yuzunde-surpriz-izlerine-rastlandi-3264369","textParts":[{"text":"4","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Manyetik etkiye sahip bu kristallerin varlığının Ay'ın bu kutup bölgesindeki manyetik anomalilerin anlaşılmasına da yardımcı olacağına dikkati çeken bilim insanları, Ay çalışmalarına bilimsel temel sağladığını vurguladı."}}}]},"sources":[{"url":"https://www.aydinlik.com.tr/haber/cinli-bilim-insanlari-acikladi-aydan-gelen-orneklerde-bulundu-556213","displayName":"aydinlik.com.tr"},{"url":"https://www.haberekspres.com.tr/ayin-karanlik-yuzunde-demir-paslanmasi-kesfedildi","displayName":"haberekspres.com.tr"},{"url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","displayName":"cumhuriyet.com.tr"},{"url":"https://www.tgrthaber.com/teknoloji/ayin-karanlik-yuzunde-surpriz-izlerine-rastlandi-3264369","displayName":"tgrthaber.com"}],"otherNewsProps":{"layout":"multicolumn","title":"Diğer konular","items":[{"id":"15995943240917272502","url":"https://www.odatv.com/guncel/ayda-demir-pasi-bulundu-120123784","target":"_blank","title":{"text":"Ay'da demir pası bulundu","textAs":"h3","lines":2},"logAttrs":{"id":"15995943240917272502","hasSummarization":false,"url":"https://www.odatv.com/guncel/ayda-demir-pasi-bulundu-120123784","isFresh":true},"badge":{"url":"https://www.odatv.com/guncel/ayda-demir-pasi-bulundu-120123784","faviconSources":["https://www.odatv.com"],"textParts":[{"text":"odatv.com","bold":true},{"text":"Dün"}],"divider":false},"forceOrientation":"vertical","rel":"nofollow"},{"id":"8071282629380222469","url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","target":"_blank","title":{"text":"Ay'dan gelen kaya ve toprak örneklerinde demir pası bulundu","textAs":"h3","lines":2},"logAttrs":{"id":"8071282629380222469","hasSummarization":false,"url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","isFresh":true},"badge":{"url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","faviconSources":["https://www.cumhuriyet.com.tr"],"textParts":[{"text":"cumhuriyet.com.tr","bold":true},{"text":"Dün"}],"divider":false},"forceOrientation":"vertical","rel":"nofollow"}]},"nextId":"5418024745068621609_2","snippetOptions":{"forceOrientation":"vertical","isRetina":false,"titleProps":{"lines":2}},"baseVisibleOtherSources":2,"relatedTopics":[],"isHermione":false,"socialPosts":[],"disabledAjax":false,"logAttrs":{"isRoot":true,"isStory":true,"id":"550975_0","hasVideo":false,"hasSearchVideoLink":false,"hasSearchBroadcastLink":false,"hasSearchSeriesLink":false,"hasTwitterPosts":false,"hasSummarization":true,"hasRelatedTopics":false,"location":"gundem/science/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-5509750","newsUrls":["https://www.aydinlik.com.tr/haber/cinli-bilim-insanlari-acikladi-aydan-gelen-orneklerde-bulundu-556213","https://www.haberekspres.com.tr/ayin-karanlik-yuzunde-demir-paslanmasi-kesfedildi","https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583","https://www.tgrthaber.com/teknoloji/ayin-karanlik-yuzunde-surpriz-izlerine-rastlandi-3264369","https://www.odatv.com/guncel/ayda-demir-pasi-bulundu-120123784","https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-2453583"],"videoUrls":[],"topicUrls":[]},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9gkqw04-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"story_summarization"}}}}},"type":"newstr","subtype":"story_summarization"},"9gkq4":{"state":{"answers":[{"id":0,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.ensonhaber.com/teknoloji/cinden-tarihi-basari-ayin-uzay-tarafindan-toplanan-ornekler-dunyaya-indi?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.webtekno.com/ay-dan-toplanan-ornekler-bilim-insanlarinin-evreni-anlayisini-degistirdi-h70644.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ayin-dunyadan-gorulmeyen-yuzunden-ornekler-getirildi?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.kuzeyegehaber.com/2019/06/17/aydan-getirilen-ornekler-evren-anlayisini-degistirdi/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://yandex.com.tr/gundem/science/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-5509750?size=16&stub=1"],"title":"Ay'dan toplanan örnekler neden önemlidir?","markdown":"Ay'dan toplanan örnekler, **bilim insanlarının Güneş Sistemi ve evreni daha iyi anlamalarına yardımcı olduğu** için önemlidir [```2```](https://www.webtekno.com/ay-dan-toplanan-ornekler-bilim-insanlarinin-evreni-anlayisini-degistirdi-h70644.html)[```4```](https://www.kuzeyegehaber.com/2019/06/17/aydan-getirilen-ornekler-evren-anlayisini-degistirdi/). Bu örneklerin bazı önemli yönleri:\n\n* **Güneş Sistemi'nin erken dönem tarihine dair ipuçları**: Toplanan örnekler, Ay'ın çok erken oluşumu hakkında bilgi verebilir [```1```](https://www.ensonhaber.com/teknoloji/cinden-tarihi-basari-ayin-uzay-tarafindan-toplanan-ornekler-dunyaya-indi)[```3```](https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ayin-dunyadan-gorulmeyen-yuzunden-ornekler-getirildi). Örneğin, örneklerin toplandığı Apollo Kraterinin içinde bulunduğu SPA havzasının, 4,26 milyon yıl önce, \"Geç Ağır Bombardıman\" döneminde oluştuğu düşünülmektedir [```3```](https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ayin-dunyadan-gorulmeyen-yuzunden-ornekler-getirildi).\n* **Su ve organik madde arayışı**: Geç Ağır Bombardıman sırasında asteroitlerin ve kuyrukluyıldızların Dünya'ya su ve organik madde taşıdığı düşünülmektedir; bu nedenle Ay'dan gelen örnekler, Dünya'daki yaşam hakkında ipuçları sunabilir [```1```](https://www.ensonhaber.com/teknoloji/cinden-tarihi-basari-ayin-uzay-tarafindan-toplanan-ornekler-dunyaya-indi)[```3```](https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ayin-dunyadan-gorulmeyen-yuzunden-ornekler-getirildi).\n* **Bilimsel temellerin güçlendirilmesi**: Örnekler, yeni mineraller ve kayaların keşfedilmesine, Ay mantosu malzemelerinin araştırılmasına ve Ay'ın jeolojik tarihinin anlaşılmasına katkı sağlar [```5```](https://yandex.com.tr/gundem/science/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-5509750).\n\nAyrıca, Apollo görevleri sırasında toplanan örnekler, 50 yılı aşkın süredir yeni keşifler yapılmasına olanak tanımaktadır [```2```](https://www.webtekno.com/ay-dan-toplanan-ornekler-bilim-insanlarinin-evreni-anlayisini-degistirdi-h70644.html)[```4```](https://www.kuzeyegehaber.com/2019/06/17/aydan-getirilen-ornekler-evren-anlayisini-degistirdi/)."},{"id":1,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wikipedia.org/wiki/Chang%27e_6?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.bursahakimiyet.com.tr/teknoloji/ay-sirlarini-aciyor-cin-in-getirdigi-orneklerde-cok-ilginc-bir-sey-kesfedildi-1518893?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.ensonhaber.com/teknoloji/cinden-tarihi-gorev-arac-ay-yorungesine-girdi?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.yenialanya.com/haber/20650255/cinin-kesif-araci-bir-ilki-basardi?size=16&stub=1"],"title":"Çang'ı 6 keşif aracının diğer görevleri nelerdir?","markdown":"**Chang'e-6 keşif aracının diğer görevleri** şunlardır:\n\n* **Yeni mineraller ve kayalar bulmak** [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli). Ay yüzeyinde daha önce keşfedilmemiş yeni mineraller ve kayalar bulma potansiyeline sahiptir [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli).\n* **Derin ay materyallerini aramak** [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli). Apollo Havzası, Ay'ın kabuğundaki en ince yerlerden biri olarak kabul edilir ve bu bölgede yapılacak sondaj çalışmaları, Ay mantosunun malzemelerini ortaya çıkarabilir [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli).\n* **Antik materyalleri aramak** [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli). Güney Kutbu-Aitken Havzası, Ay'ın en eski bölgelerinden biri olarak bilinir ve bu bölgede toplanacak örnekler, Ay'ın jeolojik tarihini anlamaya yardımcı olacaktır [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli).\n* **Sultanit oluşumunun gizemini çözmek** [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli). Apollo Havzası'nda sultanitin kökenine ilişkin araştırmalar, bu minerallerin nasıl oluştuğunu ve Ay yüzeyindeki diğer jeolojik süreçleri anlamaya yardımcı olacaktır [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli).\n* **Nominal olarak hidratlanmış mineralleri incelemek** [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli). Ay'ın uzak tarafında bulunan nominal olarak hidratlanmış mineraller, Ay yüzeyindeki su ve oksijen varlığını incelemeye olanak tanıyacaktır [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli).\n* **Yüksek basınçlı mineralleri incelemek** [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli). Apollo Havzası'nda bulunan yüksek basınçlı mineraller, Ay yüzeyindeki çarpma olaylarının ve derin yapıların incelenmesinde önemli bir rol oynayacaktır [```3```](https://www.cgtnturk.com/cinin-change-6-gorevi-neden-bu-kadar-onemli)."},{"id":2,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ayin-jeolojik-yapisi-olusumu-hakkinda-neler-soyluyor%3fv=1.0.22?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCney_Kutbu-Aitken_Havzas%C4%B1?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://kulisinbaskenti.com/bilim-teknoloji/guney-kutbu-aitken-havzasindaki-yeni-jeolojik-kesifler/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://teknomers.com/2024/12/07/ayin-en-buyuk-ve-en-eski-krateri-sanildigindan-daha-dairesel/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/Ay'%C4%B1n_jeolojisi.html?size=16&stub=1"],"title":"Aitken Havzası'nın jeolojik özellikleri nelerdir?","markdown":"**Güney Kutbu-Aitken Havzası'nın jeolojik özelliklerinden bazıları şunlardır:**\n\n* **Çap ve derinlik** [```2```](https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCney_Kutbu-Aitken_Havzas%C4%B1). Yaklaşık 2.500 km çapında ve 6,2 ila 8,2 km derinliğindedir [```2```](https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCney_Kutbu-Aitken_Havzas%C4%B1).\n* **Yaş** [```2```](https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCney_Kutbu-Aitken_Havzas%C4%B1). 4,2 ila 4,3 milyar yıl önce, Nektar Öncesi dönemde oluştuğu tahmin edilmektedir [```2```](https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCney_Kutbu-Aitken_Havzas%C4%B1).\n* **Konum** [```2```](https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCney_Kutbu-Aitken_Havzas%C4%B1). Ay'ın uzak yüzünde, bir uçta Ay'ın Güney Kutbu ve kuzey ucunda Aitken krateri olmak üzere havzanın zıt taraflarındaki iki özelliğinden adını almıştır [```2```](https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCney_Kutbu-Aitken_Havzas%C4%B1).\n* **Mineral içeriği** [```1```](https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ayin-jeolojik-yapisi-olusumu-hakkinda-neler-soyluyor?v=1.0.22). Havzanın zemininin ağırlıklı olarak demir ve magnezyum açısından zengin minerallerden oluştuğu tespit edilmiştir [```1```](https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ayin-jeolojik-yapisi-olusumu-hakkinda-neler-soyluyor?v=1.0.22).\n* **Krater oluşumu** [```5```](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/Ay'%C4%B1n_jeolojisi.html). Havzanın, bir nesnenin ay yüzeyine daha dikey bir açıyla çarpması sonucu oluştuğu düşünülmektedir [```4```](https://teknomers.com/2024/12/07/ayin-en-buyuk-ve-en-eski-krateri-sanildigindan-daha-dairesel/).\n\nGüney Kutbu-Aitken Havzası'nın jeolojik özellikleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için yapılan araştırmalar devam etmektedir."},{"id":3,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.ertv.com.tr/ay-dan-gelen-orneklerde-sasirtici-kesif-cinli-bilim-insanlari-demir-pasi-izleri-tespit-etti/27007/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.ayandon.com.tr/ay-in-karanlik-yuzunde-sasirtan-kesif-dunya-ile-ilgisi-ne/77701/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/ayin-karanlik-yuzunden-gelen-sir-carpma-etkisiyle-olusan-kristaller-bulundu-1594100?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.frmtr.com/68182092-post1.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://kayiprihtim.com/haber/ay-girdaplarinin-nedeni-bulumus-olabilir/?size=16&stub=1"],"title":"Ay'ın manyetik anomalileri nasıl oluşur?","markdown":"**Ay'ın manyetik anomalilerinin oluşumuyla ilgili bazı teoriler şunlardır:**\n\n* **Göktaşı çarpmaları** [```1```](https://www.ertv.com.tr/ay-dan-gelen-orneklerde-sasirtici-kesif-cinli-bilim-insanlari-demir-pasi-izleri-tespit-etti/27007/)[```3```](https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/ayin-karanlik-yuzunden-gelen-sir-carpma-etkisiyle-olusan-kristaller-bulundu-1594100). Ay yüzeyine çarpan göktaşlarındaki demir sülfürün yüksek enerjiyle parçalanması sırasında ortaya çıkan uçucu oksijen, yüzeydeki demir bileşikleriyle temas ederek hematit ve magemit kristallerini oluşturur [```1```](https://www.ertv.com.tr/ay-dan-gelen-orneklerde-sasirtici-kesif-cinli-bilim-insanlari-demir-pasi-izleri-tespit-etti/27007/)[```3```](https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/ayin-karanlik-yuzunden-gelen-sir-carpma-etkisiyle-olusan-kristaller-bulundu-1594100).\n* **Yeraltı magması** [```5```](https://kayiprihtim.com/haber/ay-girdaplarinin-nedeni-bulumus-olabilir/). Stanford ve Washington üniversitelerinden bilim insanları, Ay'ın kabuğunun altındaki magmanın, soğuma sırasında demir ve demir-nikel alaşımları gibi taneleri uyararak manyetik alan oluşturabileceğini öne sürmektedir [```5```](https://kayiprihtim.com/haber/ay-girdaplarinin-nedeni-bulumus-olabilir/).\n\nManyetik anomalilerin tam olarak nasıl oluştuğunun belirlenmesi için Ay yüzeyinde doğrudan sondaj yapılması gerektiği belirtilmektedir [```5```](https://kayiprihtim.com/haber/ay-girdaplarinin-nedeni-bulumus-olabilir/)."},{"id":4,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://iujfk.wordpress.com/wp-content/uploads/2011/06/kristal-fizik-ders-iii.pdf?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/13271/mod_resource/content/0/Kat%C4%B1lar%C4%B1n%20manyetik%20%C3%B6zellikleri_3.hafta.pptx?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.youtube.com/watch%3fv=VJOSbfZ7CiM?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf%3fdergiKodu=4&cilt=28&sayi=335&sayfa=44&yaziid=8525?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/?size=16&stub=1"],"title":"Manyetik kristaller nasıl oluşur?","markdown":"**Manyetik kristaller**, atomların manyetik özellikleri ve elektron spinleri sayesinde oluşur [```1```](https://iujfk.wordpress.com/wp-content/uploads/2011/06/kristal-fizik-ders-iii.pdf)[```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/).\n\n**Manyetik kristallerin oluşumunda rol oynayan faktörler**:\n* **Elektron manyetik momenti** [```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/). Elektronların dönme (spin) ve yörünge hareketleri, manyetik momentin kaynağıdır [```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/).\n* **Doldurulmamış elektronlar** [```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/). Atom içinde doldurulmamış elektronların varlığı, malzemenin manyetik olabilmesi için gereklidir [```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/).\n* **Değişim etkileşimi** [```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/). Elektronlar arasındaki \"değişim etkileşimi\", atomların manyetik olmasının temel nedenidir [```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/).\n\n**Manyetik kristallerin sınıflandırılması**:\n* **Diyamanyetik kristaller** [```1```](https://iujfk.wordpress.com/wp-content/uploads/2011/06/kristal-fizik-ders-iii.pdf). Mıknatıs kutupları tarafından itilirler (örneğin, kaya tuzu, kalsit) [```1```](https://iujfk.wordpress.com/wp-content/uploads/2011/06/kristal-fizik-ders-iii.pdf).\n* **Paramanyetik kristaller** [```1```](https://iujfk.wordpress.com/wp-content/uploads/2011/06/kristal-fizik-ders-iii.pdf)[```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/). Mıknatıs kutupları tarafından çekilirler ve harici bir manyetik alan etkisi altında makroskopik düzeyde zayıf manyetizma gösterirler (örneğin, alüminyum, siderit) [```1```](https://iujfk.wordpress.com/wp-content/uploads/2011/06/kristal-fizik-ders-iii.pdf)[```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/).\n* **Ferromanyetik kristaller** [```1```](https://iujfk.wordpress.com/wp-content/uploads/2011/06/kristal-fizik-ders-iii.pdf)[```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/). Zayıf manyetik alanlarda bile yüksek manyetizasyona ulaşabilirler ve harici manyetik alan kaldırıldıktan sonra bile güçlü manyetizmayı koruyabilirler (örneğin, Fe, Co, Ni) [```1```](https://iujfk.wordpress.com/wp-content/uploads/2011/06/kristal-fizik-ders-iii.pdf)[```5```](https://www.machinemfg.com/tr/magnetism-mag-materials/)."}],"isYazekaApp":false,"dialogStoreProps":{"baseUrl":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isMacOS":false,"isEmbeddedFuturis":false,"brand":"yazeka","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"}},"logNode":{"name":"news-yazeka","attrs":{"isRoot":true,"isRelatedQueries":true}},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9gkqw05-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"related_queries"}}}}},"type":"newstr","subtype":"related_queries"},"9gkq5":{"state":{"snippets":[{"id":"550037_0","totalSources":75,"url":"/gundem/science/kandilli-rasathanesi-deprem-erken-uyari-sistemi-nde-yeni-asamaya-gecildi-5500370","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019a9268a5441aedd46fb04d045119//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://img.gercekgundem.com/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/11/17/depreme-karsi-erken-uyari-korumasi-geliyor-kandilli-duyurdu-9ixq.png"}},"logAttrs":{"id":"550037_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.star.com.tr/guncel/kandilli-rasathanesi-deprem-erken-uyari-sisteminde-yeni-asamaya-gecildi-haber-1977741/","https://www.gercekgundem.com/guncel/depreme-karsi-erken-uyari-korumasi-geliyor-kandilli-duyurdu-562154","https://www.borsaningundemi.com/haber/kandilliden-yeni-deprem-sistemi-8-saniye-once-uyardi-1873465","https://www.internethaber.com/kandilli-rasathanesi-deprem-erken-uyari-sisteminde-yeni-asamaya-gecildi-2419721h.htm"],"summarizationTexts":["Kandilli Rasathanesi Deprem Erken Uyarı Sistemi'nde yeni aşamaya geçildi","Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE), Marmara Bölgesi için geliştirilen Deprem Erken Uyarı Sistemi’nde yeni aşamaya geçildiğini duyurdu.","Marmara'da istasyonların veri iletim altyapısı yenilenerek Kandilli'ye ulaşan sinyallerin gecikme süresi 0,2 saniyeye düşürüldü.","Gerçek zamanlı veri özel erken uyarı yazılımlarına aktarılırken yazılımlar, depremin konumunu ve tahmini büyüklüğünü anlık değerlendirerek uyarı üretiyor."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Kandilli Rasathanesi Deprem Erken Uyarı Sistemi'nde yeni aşamaya geçildi","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.gercekgundem.com/guncel/depreme-karsi-erken-uyari-korumasi-geliyor-kandilli-duyurdu-562154","faviconSources":["https://www.gercekgundem.com","https://www.borsaningundemi.com","https://www.internethaber.com"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"17 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"11:28"},{"id":"550103_0","totalSources":36,"url":"/gundem/science/perre-antik-kenti-nde-roma-donemine-ait-1500-yillik-yasam-alani-ortaya-cikti-5501030","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019a9105c952991ffa5060e52559a5//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://besniguncelcom.teimg.com/crop/1280x720/besniguncel-com/uploads/2025/11/perre-antik-kentinde-roma-donemine-ait-1500-yillik-yasam-alani-ortaya-cikti.jpg"}},"logAttrs":{"id":"550103_0","hasSummarization":true,"hasVideo":true,"urls":["https://www.haberler.com/kultur-sanat/perre-antik-kenti-nde-1500-yillik-roma-donemi-yasam-alani-kesfedildi-19260770-haberi/","https://www.haberturk.com/adiyaman-haberleri/39728152-perre-antik-kentinde-roma-donemine-ait-1500-yillik-yasam-alani-ortaya-cikti","https://www.haberler.com/kultur-sanat/perre-antik-kenti-nde-1500-yillik-roma-donemi-yasam-alani-kesfedildi-19260770-haberi/","https://www.besniguncel.com/perrede-1500-yillik-yasam-alani-ortaya-cikti"],"summarizationTexts":["Perre Antik Kenti'nde 1500 Yıllık Roma Dönemi Yaşam Alanı Keşfedildi","ORHAN PEHLÜL - Kommagene uygarlığının beş büyük kentinden biri olan Perre Antik Kenti'nde yürütülen kazılarda, Roma dönemine tarihlenen yaklaşık 1500 yıllık bir yaşam alanı gün yüzüne çıkarıldı.","Roma döneminin izlerini taşıyan Perre'de, 2001'den bu yana aralıklarla süren kazılarda daha önce Roma çeşmesi, blok taş yapılar, su kanalları ve çok sayıda mimari kalıntı ortaya çıkarıldı.","Çalışmalarda 154 metrekarelik bir yaşam alanı tespit edildi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Perre Antik Kenti'nde 1500 Yıllık Roma Dönemi Yaşam Alanı Keşfedildi","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haberturk.com/adiyaman-haberleri/39728152-perre-antik-kentinde-roma-donemine-ait-1500-yillik-yasam-alani-ortaya-cikti","faviconSources":["https://www.haberturk.com","https://www.haberler.com","https://www.besniguncel.com"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":true,"timelineGroupTitle":"17 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"11:43"},{"id":"550302_0","totalSources":30,"url":"/gundem/science/mars-ta-yeni-kesif-perseverance-tuhaf-metalik-kaya-tespit-etti-dunya-haberleri-5503020","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019a90fa669d89eb0a2ce258e6521e//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://media.cumhuriyet.com.tr/Archive/33a893d9-caa3-4bf9-9719-82f979153a7f.jpg"}},"logAttrs":{"id":"550302_0","hasSummarization":true,"urls":["https://10haber.net/bilim-teknoloji/marsta-demir-ve-nikel-iceren-bir-kaya-daha-kesfedildi-654227/","https://www.cumhuriyet.com.tr/yasam/mars-ta-gizemli-kesif-daha-once-hic-rastlanmamisti-2453384","https://www.gzt.com/jurnalist/marsta-yeni-kesif-perseverance-tuhaf-metalik-kaya-tespit-etti-dunya-haberleri-3821173","https://10haber.net/bilim-teknoloji/marsta-demir-ve-nikel-iceren-bir-kaya-daha-kesfedildi-654227/"],"summarizationTexts":["Mars’ta demir ve nikel içeren bir kaya daha keşfedildi","NASA ’ya bağlı Perseverance gezgini, Mars ’ın Jezero Krateri’nde yürüttüğü araştırmalar sırasında yüzey şekliyle diğer kayaçlardan ayrılan yeni bir yapı fark etti.","İlk değerlendirmeler, cismin demir-nikel içeren bir meteorit olabileceğine işaret ediyor.","Perseverance söz konusu kayayı 2 ve 19 Eylül’de görüntüledi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Mars’ta demir ve nikel içeren bir kaya daha keşfedildi","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/yasam/mars-ta-gizemli-kesif-daha-once-hic-rastlanmamisti-2453384","faviconSources":["https://www.cumhuriyet.com.tr","https://www.gzt.com","https://10haber.net"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"17 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"13:30"},{"id":"551117_0","totalSources":21,"url":"/gundem/science/dunya-nin-acisi-80-santimetre-kaydi-5511170","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019a937757b3988470ac16e597436e//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://static.daktilo.com/sites/1642/uploads/2025/11/17/dunyanin-dengesi-bozuluyor.webp"}},"logAttrs":{"id":"551117_0","hasSummarization":true,"urls":["https://anlatilaninotesi.com.tr/20251116/dunyanin-donme-ekseni-80-santim-degisti-nedeni-yeralti-sularinin-pompalanmasi-1101038230.html","https://anlatilaninotesi.com.tr/20251116/dunyanin-donme-ekseni-80-santim-degisti-nedeni-yeralti-sularinin-pompalanmasi-1101038230.html","https://www.ntv.com.tr/teknoloji/dunyanin-acisi-80-santimetre-kaydi-1697407","https://www.referansturk.com.tr/haber/26841744/dunyanin-dengesi-bozuluyor-acisi-80-santimetre-kaydi"],"summarizationTexts":["Dünya’nın dönme ekseni 80 santim değişti: Nedeni yeraltı sularının pompalanması","Geophysical Research Letters dergisinde yayımlanan çalışmada, 1993-2010 yılları arasında yaklaşık 2.150 gigaton yeraltı suyunun çekildiği ve bunun hem gezegenin eğimini hem de deniz seviyesini yaklaşık 0.6 cm yükselttiği belirtildi.","Çalışma verilerine göre en büyük etki, orta enlemlerden çekilen yeraltı suyunun okyanuslara karışmasıyla ortaya çıkıyor.","Yeraltı suyu tüketimi dünyanın dengesini bozuyor Seul Ulusal Üniversitesi’nden jeofizikçi Ki-Weon Seo ve ekibinin çalışmasına göre, iklimle bağlantılı faktörler arasında Dünya’nın eksenindeki kaymaya en büyük etkiyi yeraltı suyu kayıpları yapıyor."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Dünya’nın dönme ekseni 80 santim değişti: Nedeni yeraltı sularının pompalanması","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://anlatilaninotesi.com.tr/20251116/dunyanin-donme-ekseni-80-santim-degisti-nedeni-yeralti-sularinin-pompalanmasi-1101038230.html","faviconSources":["https://anlatilaninotesi.com.tr","https://www.ntv.com.tr","https://www.referansturk.com.tr"],"textParts":[{"text":"22 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"Dün","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"07:58"},{"id":"549872_0","totalSources":18,"url":"/gundem/science/amerikan-universitesinden-egitim-daveti-alan-kucuk-dahi-umit-in-sirri-kitap-okumak-5498720","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019a90964f8b5a201612889aa9fbe3//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://cdn.iha.com.tr/Contents/25-11/17/254.jpg"}},"logAttrs":{"id":"549872_0","hasSummarization":true,"hasVideo":true,"urls":["https://www.aksiyon.com.tr/hatayli-11-yasindaki-umit-kecik-rice-universitesi-nden-egitim-daveti-aldi-basarisinin-sirri-kitap-okumak-213947","https://www.iha.com.tr/hatay-haberleri/amerikan-universitesinden-egitim-daveti-alan-kucuk-dahi-umitin-sirri-kitap-okumak-332717795","https://www.aksiyon.com.tr/hatayli-11-yasindaki-umit-kecik-rice-universitesi-nden-egitim-daveti-aldi-basarisinin-sirri-kitap-okumak-213947","https://www.samsunsonhaber.com/haber/5583575/amerikan-universitesinden-egitim-daveti-alan-kucuk-dahi-umitin-sirri-kitap-okumak"],"summarizationTexts":["Hataylı 11 yaşındaki Ümit Keçik Rice Üniversitesi'nden eğitim daveti aldı — Başarısının sırrı kitap okumak","İskenderun ilçesinde yaşayan 11 yaşındaki Ümit Keçik ileri seviyedeki zekası ve problem çözmedeki başarılarıyla dikkat çekiyor.","Günlük ve aylık okuma alışkanlığı, Keçik'in erken yaşta öne çıkmasının temel nedeni olarak gösteriliyor.","Zekası ve azmiyle Amerikan Rice Üniversitesi'nden eğitim daveti alan Keçik, tasarladığı; güneş enerjisiyle çalışan roket, tarım ve hayvancılık sistemleri, yapay yerçekimi ve altın dedektörüyle Mars'ta kolonileşmeyi hedefleyen projeyi davetlisi olduğu NASA'ya sunacak."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Hataylı 11 yaşındaki Ümit Keçik Rice Üniversitesi'nden eğitim daveti aldı — Başarısının sırrı kitap okumak","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.iha.com.tr/hatay-haberleri/amerikan-universitesinden-egitim-daveti-alan-kucuk-dahi-umitin-sirri-kitap-okumak-332717795","faviconSources":["https://www.iha.com.tr","https://www.aksiyon.com.tr","https://www.samsunsonhaber.com"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":true,"timelineGroupTitle":"17 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"10:10"},{"id":"549376_0","totalSources":20,"url":"/gundem/science/agri-dagi-nda-muhtesem-manzara-5493760","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/18894684/2a0000019a8cea3293ca7dcf43e51dd4cf15//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://resim.haber61.net/news/590653.jpg"}},"logAttrs":{"id":"549376_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haberport.com/gundem/agri-dagi-nda-nadir-mercek-bulutu-gorsel-solen-yaratti-286748h","https://www.haber61.net/sehirler/agri-dagini-saran-mercek-bulutu-buyuledi-h616998.html","https://www.aksiyon.com.tr/agri-dagi-nda-mercek-bulutu-gorsel-solen-olusturdu-213803","https://www.agribasin.com/agri/agri-daginda-nadir-mercek-bulutu-gorsel-solen-yaratti-h4854.html"],"summarizationTexts":["Ağrı Dağı'nda Nadir Mercek Bulutu Görsel Şölen Yarattı","Ağrı Dağı’nda ortaya çıkan mercek bulutu, bölge sakinlerine ve fotoğraf tutkunlarına unutulmaz anlar yaşattı.","Kılıçoğlu'nun çektiği fotoğraflar, olayın görsel etkisini ve doğanın nadir anlarını kayıt altına aldı.","Bulutun dağın zirvesiyle buluştuğu kareler, hem doğa tutkunlarını hem de sosyal medyada takipçilerini hayran bıraktı."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Ağrı Dağı'nda Nadir Mercek Bulutu Görsel Şölen Yarattı","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haber61.net/sehirler/agri-dagini-saran-mercek-bulutu-buyuledi-h616998.html","faviconSources":["https://www.haber61.net","https://www.aksiyon.com.tr","https://www.agribasin.com"],"textParts":[{"text":"16 Kasım"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"16 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"16:57"},{"id":"550463_0","totalSources":15,"url":"/gundem/science/yaylada-engerek-yilani-goruldu-5504630","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019a919c70a5f426b82984253cc3f2//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://iaahbr.tmgrup.com.tr/ae0f67/1200/675/0/52/800/502?u=https://iahbr.tmgrup.com.tr/2025/11/17/1763379390425.jpeg"}},"logAttrs":{"id":"550463_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.yarin11.com/yaylada-gorulen-engerek-yilani-merak-ve-korkuya-neden-oldu","https://www.kamu3.com/yaylada-gorulen-engerek-yilani-merak-ve-korkuya-neden-oldu/1183467/","https://www.afyonanahaber.com.tr/yaylada-engerek-yilani-goruldu","https://www.ahaber.com.tr/yasam/2025/11/17/yaylada-ortaya-cikti-metrelerce-uzunlugunda-buyuk-korku-yaratti"],"summarizationTexts":["Yaylada görülen engerek yılanı merak ve korkuya neden oldu","Afyonkarahisar'ın Şuhut ilçesinde bulunan Orta Pınar yaylasında engerek yılanı görüldü.","Yaylada büyükbaş hayvan otlatan Ercan Çelik, otlak alanda hareket eden engerek yılanını fark ederek cep telefonuyla görüntüledi.","Ercan Çelik tarafından çekilen fotoğraflar, sosyal medyada paylaşılmasının ardından kısa sürede büyük ilgi gördü."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Yaylada görülen engerek yılanı merak ve korkuya neden oldu","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.kamu3.com/yaylada-gorulen-engerek-yilani-merak-ve-korkuya-neden-oldu/1183467/","faviconSources":["https://www.kamu3.com","https://www.afyonanahaber.com.tr","https://www.ahaber.com.tr"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"17 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"14:47"},{"id":"551435_0","totalSources":12,"url":"/gundem/science/yuzlerce-kus-turune-ev-sahipligi-yapiyordu-5514350","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019a9622c345fe8786bede9a011bda//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://www.yenimesaj.com.tr/resimler/haberler/21/yuzlerce-kus-turune-ev-sahipligi-yaparken-kurakliga-yenik-dustu-H1591113-11.webp"}},"logAttrs":{"id":"551435_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.aksiyon.com.tr/karatas-golu-kurakliga-yenik-dustu-kus-cesitliligi-ve-yerel-gecim-etkilendi-214678","https://www.yenimesaj.com.tr/yuzlerce-kus-turune-ev-sahipligi-yaparken-kurakliga-yenik-dustu-H1591113.htm","https://www.bomba15.com/yuzlerce-kus-turune-ev-sahipligi-yaparken-kurakliga-yenik-dustu","https://www.aksiyon.com.tr/karatas-golu-kurakliga-yenik-dustu-kus-cesitliligi-ve-yerel-gecim-etkilendi-214678"],"summarizationTexts":["Karataş Gölü kuraklığa yenik düştü: Kuş çeşitliliği ve yerel geçim etkilendi","Yüzlerce kuş türüne ev sahipliği yaparken kuraklığa yenik düştü Burdur'da bulunan ve kurumadan önce bölge halkının geçim kaynağı olan Karataş Gölü'nde geriye şimdilerde sadece kurumuş toprak kaldı.","Birçok kuş türü için hayati önem taşıyan gölde, 122 çeşit kuş türünün yaşadığı biliniyordu.","Ekolojik ve ekonomik etkiler Göl, çevresinde görülen flamingo, boz kaz, karabatak, angıt, ördek türleri ve kıyı kuşları için önemli bir yaşam alanıydı."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Karataş Gölü kuraklığa yenik düştü: Kuş çeşitliliği ve yerel geçim etkilendi","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.yenimesaj.com.tr/yuzlerce-kus-turune-ev-sahipligi-yaparken-kurakliga-yenik-dustu-H1591113.htm","faviconSources":["https://www.yenimesaj.com.tr","https://www.bomba15.com","https://www.aksiyon.com.tr"],"textParts":[{"text":"18 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"Dün","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"11:32"},{"id":"550411_0","totalSources":14,"url":"/gundem/science/baligin-tazelik-derecesini-gosteren-olcum-cihazina-bulus-tescili-5504110","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019a91ceabefe33ded378f1210275b//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://yaylahabercomtr.teimg.com/crop/1280x720/yaylahaber-com-tr/uploads/2025/11/turk-bilim-kadini-gelistirdi-balik-tazeligi-45-dakikadan-saniyeye-indi.webp"}},"logAttrs":{"id":"550411_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haber365.com/balik-tazeligini-olcen-patentli-cihaz-gelistirildi-h346099","https://www.cnnturk.com/yerel-haberler/erzurum/baligin-tazelik-derecesini-gosteren-olcum-cihazina-bulus-tescili-2361084","https://www.yaylahaber.com.tr/turk-bilim-kadini-gelistirdi-balik-tazeligi-45-dakikadan-saniyeye-indi","https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/balik-bayat-mi-degil-mi-baligin-tazeligini-artik-elektronik-burun-bilecek-1697360"],"summarizationTexts":["Balık Tazeliğini Ölçen Patentli Cihaz Geliştirildi","ERZURUM (AA) - İLHAMİ ERKILIÇ - Erzurum'da Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gonca Alak'ın, balığın tazelik derecesini gösteren ölçüm cihazı, Türk Patent ve Marka Kurumunca buluş olarak tescil edildi.","Çalışma, balığın kimyasal bozulma seviyesini ölçen laboratuvar analizlerini ciddi şekilde kısaltarak sektörde yeni bir dönemin kapısını aralıyor.","Erzurum'da Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gonca Alak'ın tescil edilen ölçüm cihazı, elektronik burun sensörleriyle balığın taze olup olmadığını anında belirliyor."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Balık Tazeliğini Ölçen Patentli Cihaz Geliştirildi","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.cnnturk.com/yerel-haberler/erzurum/baligin-tazelik-derecesini-gosteren-olcum-cihazina-bulus-tescili-2361084","faviconSources":["https://www.cnnturk.com","https://www.yaylahaber.com.tr","https://www.ntv.com.tr"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"17 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"14:34"},{"id":"551654_0","totalSources":11,"url":"/gundem/science/sindirgi-da-hasarin-buyumesinde-zemin-kosullari-ve-yapi-tipi-belirleyici-oldu-balikesir-haberleri-5516540","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019a966628b8370dc668f1c911728b//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://im.haberturk.com/yerel_haber/2025/11/18/ver1763459111/115438816_640x360.jpg"}},"logAttrs":{"id":"551654_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haberturk.com/balikesir-haberleri/115438816-sindirgida-hasarin-buyumesinde-zemin-kosullari-ve-yapi-tipi-belirleyici-oldu","https://www.gzt.com/foto-galeri/jurnalist/sindirgidaki-yikimin-nedeni-ortaya-cikti-2000-oncesi-yapilar-alarm-veriyor-2050718","https://www.haberturk.com/balikesir-haberleri/115438816-sindirgida-hasarin-buyumesinde-zemin-kosullari-ve-yapi-tipi-belirleyici-oldu","https://www.milliyet.com.tr/gundem/sindirgidaki-depremlerde-yikimin-nedeni-belli-oldu-7485479"],"summarizationTexts":["'Sındırgı'da hasarın büyümesinde zemin koşulları ve yapı tipi belirleyici oldu' - Balıkesir Haberleri","Uzman Doç. Dr. Süleyman Gücek, Sındırgı’da art arda yaşanan depremlerde ortaya çıkan yıkımın zemin-yapı uyumsuzluğundan ve büyük oranda 2000 öncesi yığma yapılardan kaynaklandığını açıkladı.","Dr. Gücek, depremlerde bina ve yapılarda oluşan ağır hasarın büyük bir bölümünün 2000 yılı öncesi ve mühendislik hizmeti alınmadan inşa edilen yığma yapılardan kaynaklandığını söyledi.","10 Ağustos'taki depremde yapılan tespitlerde 724 binanın acil yıkılacak veya tamamen yıkılmış durumda olduğunu belirten Dr. Gücek, En çok hasar, fay hattına yakın, alüvyon zeminli bölgelerde ve yığma yapıların yoğun olduğu alanlarda görüldü."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"'Sındırgı'da hasarın büyümesinde zemin koşulları ve yapı tipi belirleyici oldu' - Balıkesir Haberleri","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.gzt.com/foto-galeri/jurnalist/sindirgidaki-yikimin-nedeni-ortaya-cikti-2000-oncesi-yapilar-alarm-veriyor-2050718","faviconSources":["https://www.gzt.com","https://www.haberturk.com","https://www.milliyet.com.tr"],"textParts":[{"text":"16 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"Dün","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"13:25"},{"id":"550574_0","totalSources":14,"url":"/gundem/science/nasa-ve-spacex-avrupa-ile-ortak-yurutulen-misyonun-ikinci-uydusu-sentinel-6b-yi-firlatti-5505740","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019a9200396aa1438675e9dbdb5866//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://img.yenicaggazetesi.com.tr/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/11/17/nasa-ve-spacex-sentinel-6byi-firlatti-zgza.jpg"}},"logAttrs":{"id":"550574_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.dokuz8haber.net/index.php/nasa-ve-spacex-okyanus-gozlem-uydusu-sentinel-6byi-firlatti","https://www.yenicaggazetesi.com.tr/nasa-ve-spacex-sentinel-6byi-firlatti-980859h.htm","https://www.dokuz8haber.net/nasa-ve-spacex-okyanus-gozlem-uydusu-sentinel-6byi-firlatti","https://www.haberler.com/guncel/nasa-ve-spacex-sentinel-6b-uydu-sunu-uzaya-gonderdi-19261987-haberi/"],"summarizationTexts":["NASA ve SpaceX, okyanus gözlem uydusu Sentinel-6B'yi fırlattı","NASA'dan yapılan açıklamaya göre, okyanus ve atmosfer gözlemleri için geliştirilen Sentinel-6B uydusu, SpaceX'e ait Falcon 9 roketiyle ABD'nin California eyaletindeki Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü'nden dün yerel saatle 21.21’de fırlatıldı.","Sentinel-6B uydusunun, deniz seviyesindeki değişimleri yüksek hassasiyetle ölçerek fırtına ve kasırga tahminlerinin iyileştirilmesine, kıyı altyapılarının korunmasına ve deniz taşımacılığı gibi ticari faaliyetlere destek sağlaması bekleniyor.","Yaklaşık 1 saat 30 dakika süren uçuşun ardından uyduyla ilk temas Kanada'nın kuzeyindeki yer istasyonu üzerinden dün yerel saatle 22.54'te kuruldu ve tüm sistemlerin normal çalıştığı bildirildi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"NASA ve SpaceX, okyanus gözlem uydusu Sentinel-6B'yi fırlattı","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.yenicaggazetesi.com.tr/nasa-ve-spacex-sentinel-6byi-firlatti-980859h.htm","faviconSources":["https://www.yenicaggazetesi.com.tr","https://www.dokuz8haber.net","https://www.haberler.com"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"17 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"15:47"},{"id":"549777_0","totalSources":17,"url":"/gundem/science/cin-in-insansiz-hava-araci-tasiyabilen-savas-gemisi-sicuan-deneme-seyrini-tamamladi-5497770","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019a9054611ca1e9b787e184aa7dff//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://img.nefes.com.tr/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/11/17/cinin-yeni-amfibi-hucum-gemisi-test-edildi-fqrn.jpg"}},"logAttrs":{"id":"549777_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haberler.com/guncel/cin-in-ilk-insansiz-hava-araci-tasiyan-savas-gemisi-deneme-seyrini-tamamladi-19260156-haberi/","https://www.haberler.com/guncel/cin-in-ilk-insansiz-hava-araci-tasiyan-savas-gemisi-deneme-seyrini-tamamladi-19260156-haberi/","https://www.nefes.com.tr/cinin-yeni-amfibi-hucum-gemisi-test-edildi-80452","https://www.canligaste.com/cin-in-insansiz-hava-araci-tasiyabilen-savas-gemisi-sicuan-deneme-seyrini-tamamladi/744503/"],"summarizationTexts":["Çin'in İlk İnsansız Hava Aracı Taşıyan Savaş Gemisi Deneme Seyrini Tamamladı","Çin'in, insansız hava aracı taşıyabilen ilk savaş gemisi olma özelliği taşıyan yeni nesil amfibi hücum gemisi Sıçuan'ın deneme seyrinin tamamlandığı bildirildi.","Üç gün süren deneme seyrinde, geminin hareket ve elektrik sistemleri ile diğer donanımları test edildi.","Çin'in güneybatısındaki Sıçuan eyaletinin adı verilen gemi, 27 Aralık 2024'te Şanghay şehrindeki Hudong-Conghua Tersanesi'nden çıkarılarak suya indirilmişti."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Çin'in İlk İnsansız Hava Aracı Taşıyan Savaş Gemisi Deneme Seyrini Tamamladı","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haberler.com/guncel/cin-in-ilk-insansiz-hava-araci-tasiyan-savas-gemisi-deneme-seyrini-tamamladi-19260156-haberi/","faviconSources":["https://www.haberler.com","https://www.nefes.com.tr","https://www.canligaste.com"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"17 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"08:54"},{"id":"549230_0","totalSources":14,"url":"/gundem/science/40-bin-yillik-sir-cozuldu-dunyanin-en-eski-rna-si-yunlu-mamuttan-cikarildi-5492300","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019a8c9963c32c30cdcea240618312//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://img.piri.net/resim/upload/2025/11/16/03/12/46a77d0funtitleddesign20251116t151246.jpg"}},"logAttrs":{"id":"549230_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.nefes.com.tr/39-bin-yillik-mamuttan-en-eski-rna-ortaya-cikarildi-79853","https://www.gzt.com/jurnalist/sibiryanin-unlu-mamut-yukasindan-40-bin-yil-sonra-rna-cikarildi-dunya-haberleri-3821127","https://onedio.com/haber/40-bin-yillik-sir-cozuldu-dunyanin-en-eski-rna-si-yunlu-mamuttan-cikarildi-1325821","https://www.ayandon.com.tr/40-bin-yillik-rna-cozuldu-yuka-adli-mamutun-son-anlari-gun-yuzune-cikti/113895/"],"summarizationTexts":["39 bin yıllık mamuttan en eski RNA ortaya çıkarıldı","Araştırmacılar, Yuka’nın DNA’sının ardından RNA’sını da dizilemeyi başardı.","Normalde ölümden birkaç saat sonra yok olan RNA’yı bu kadar eski bir canlıdan çekip almak yıllardır imkansız olarak bilinen işlerden biriydi.","Araştırmacılar, bu dokuda hem protein kodlayan mesajcı RNA'yı hem de gen aktivitesini düzenleyen mikroRNA'yı tespit ederek mamutun kas metabolizmasının ölüm anında nasıl çalıştığını ortaya çıkardı."],"isStoryFresh":false,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"39 bin yıllık mamuttan en eski RNA ortaya çıkarıldı","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.gzt.com/jurnalist/sibiryanin-unlu-mamut-yukasindan-40-bin-yil-sonra-rna-cikarildi-dunya-haberleri-3821127","faviconSources":["https://www.gzt.com","https://onedio.com","https://www.ayandon.com.tr"],"textParts":[{"text":"16 Kasım"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"16 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"14:54"},{"id":"551740_0","totalSources":8,"url":"/gundem/science/malatya-da-deprem-sonrasi-istihdam-artisi-5517400","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019a9691072eba63001c9c29a2d532//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://img.alparslandiyari.com/manset/2025/11/malatya-da-mucize-deprem-sonrasi-istihdam-rekor-kirdi-1763462621.webp"}},"logAttrs":{"id":"551740_0","hasSummarization":true,"hasVideo":true,"urls":["https://www.haberturk.com/malatya-haberleri/39738088-malatyanin-istihdami-depremden-onceki-seviyeyi-asti","https://www.alparslandiyari.com/haber/malatya-da-mucize-deprem-sonrasi-istihdam-rekor-kirdi_35356/","https://www.yenisafak.com/gundem/malatyada-istihdam-deprem-oncesi-seviyenin-uzerine-cikti-4769836","https://www.elazigsonhaber.com/malatyanin-istihdami-depremden-onceki-seviyeyi-asti"],"summarizationTexts":["Malatya'nın istihdamı depremden önceki seviyeyi aştı - Malatya Haberleri","Malatya'da deprem sonrası istihdam, devlet destekleri ve özel sektörün büyümesiyle 200 binden 247 bine yükselerek rekor kırdı.","Vali Seddar Yavuz, depremlerin istihdam üzerinde de olumsuz etkiler yarattığını söyledi.","Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı başta olmak üzere Türkiye İş Kurumu ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yürütülen Toplum Yararına Program, İşbaşı Eğitim Programları ve Mesleki Eğitim Kursları gibi çeşitli programlar sayesinde, 2023'te yaklaşık 200 bin olan istihdam sayısı bugün 247 bine yükseldi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Malatya'nın istihdamı depremden önceki seviyeyi aştı - Malatya Haberleri","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.alparslandiyari.com/haber/malatya-da-mucize-deprem-sonrasi-istihdam-rekor-kirdi_35356/","faviconSources":["https://www.alparslandiyari.com","https://www.yenisafak.com","https://www.elazigsonhaber.com"],"textParts":[{"text":"16 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":true,"timelineGroupTitle":"Dün","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"13:57"},{"id":"550992_0","totalSources":11,"url":"/gundem/science/saglik-bakanligi-ve-atakule-dunya-premature-gunu-dolayisiyla-mor-renkle-isiklandirildi-ankara-haberleri-5509920","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019a933e58752108324d71e79714db//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://im.haberturk.com/assets/laravel/images/common/local-news/ankara-1280x720.jpg"}},"logAttrs":{"id":"550992_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.benguturk.com/saglik-bakanligi-ve-atakule-dunya-premature-gunu-dolayisiyla-mor-renkle-isiklandirildi","https://www.haberturk.com/ankara-haberleri/39733609-saglik-bakanligi-ve-atakule-dunya-premature-gunu-dolayisiyla-mor-renkle-isiklandirildi","https://t24.com.tr/haber/saglik-bakanligi-ve-atakule-dunya-premature-gunu-dolayisiyla-mor-renkle-isiklandirildi,1276953","https://www.canligaste.com/saglik-bakanligi-ve-atakule-dunya-premature-gunu-dolayisiyla-mor-renkle-isiklandirildi/744958/"],"summarizationTexts":["Sağlık Bakanlığı ve Atakule, Dünya Prematüre Günü dolayısıyla mor renkle ışıklandırıldı","Bu kapsamda, Sağlık Bakanlığının Bilkent Yerleşkesindeki binası akşam saatlerinde mor renkle aydınlatıldı.","Ankara'nın simge yapılarından Atakule de Dünya Prematüre Günü'ne dikkati çekmek için mor renkle ışıklandırıldı.","Bakanlıkça her yıl 17 Kasım'da toplumda prematüre hakkında farkındalık oluşturmak ve bilinç düzeyinin artmasını sağlamak amacıyla bir dizi etkinlik düzenleniyor."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Sağlık Bakanlığı ve Atakule, Dünya Prematüre Günü dolayısıyla mor renkle ışıklandırıldı","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haberturk.com/ankara-haberleri/39733609-saglik-bakanligi-ve-atakule-dunya-premature-gunu-dolayisiyla-mor-renkle-isiklandirildi","faviconSources":["https://www.haberturk.com","https://t24.com.tr","https://www.canligaste.com"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false,"timelineGroupTitle":"17 Kasım","timelineGroupIsToday":false,"timelineTime":"23:10"}],"snippetParams":{"isRetina":false,"posterSizes":{"width":156,"height":100},"titleProps":{"size":"s"}},"title":"Bilim haberleri","maxPageNumber":2,"ajaxUrl":"/hikaye/result/get_category_stories?story_category=science","layout":"column","extendFirstItem":false,"disabledAjax":false,"logNode":{"name":"news-top-stories-right","attrs":{"isRoot":true,"isRightColumnStories":true,"category":"science","location":"gundem/science/ay-dan-gelen-kaya-ve-toprak-orneklerinde-demir-pasi-bulundu-5509750","storiesUrls":["/gundem/science/kandilli-rasathanesi-deprem-erken-uyari-sistemi-nde-yeni-asamaya-gecildi-5500370","/gundem/science/perre-antik-kenti-nde-roma-donemine-ait-1500-yillik-yasam-alani-ortaya-cikti-5501030","/gundem/science/mars-ta-yeni-kesif-perseverance-tuhaf-metalik-kaya-tespit-etti-dunya-haberleri-5503020","/gundem/science/dunya-nin-acisi-80-santimetre-kaydi-5511170","/gundem/science/amerikan-universitesinden-egitim-daveti-alan-kucuk-dahi-umit-in-sirri-kitap-okumak-5498720","/gundem/science/agri-dagi-nda-muhtesem-manzara-5493760","/gundem/science/yaylada-engerek-yilani-goruldu-5504630","/gundem/science/yuzlerce-kus-turune-ev-sahipligi-yapiyordu-5514350","/gundem/science/baligin-tazelik-derecesini-gosteren-olcum-cihazina-bulus-tescili-5504110","/gundem/science/sindirgi-da-hasarin-buyumesinde-zemin-kosullari-ve-yapi-tipi-belirleyici-oldu-balikesir-haberleri-5516540","/gundem/science/nasa-ve-spacex-avrupa-ile-ortak-yurutulen-misyonun-ikinci-uydusu-sentinel-6b-yi-firlatti-5505740","/gundem/science/cin-in-insansiz-hava-araci-tasiyabilen-savas-gemisi-sicuan-deneme-seyrini-tamamladi-5497770","/gundem/science/40-bin-yillik-sir-cozuldu-dunyanin-en-eski-rna-si-yunlu-mamuttan-cikarildi-5492300","/gundem/science/malatya-da-deprem-sonrasi-istihdam-artisi-5517400","/gundem/science/saglik-bakanligi-ve-atakule-dunya-premature-gunu-dolayisiyla-mor-renkle-isiklandirildi-ankara-haberleri-5509920"]}},"nextId":"550093_0","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9gkqw06-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"additional_news"}}}}},"type":"newstr","subtype":"additional_news"},"9gkq6":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/tos/"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"url":"https://www.tiktok.com/@yandex.turkiye","type":"tiktok","title":"TikTok"},{"url":"https://www.youtube.com/@YandexTurkiye","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://www.facebook.com/YandexComTr","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://www.instagram.com/yandex__turkiye/","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://x.com/yndxturkiye","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9gkqw07-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"portal","subtype":"footer"}}}}},"type":"portal","subtype":"footer"}}