TürkDevletleri

Dil ve kültür birliği olan bazı ülkeler: Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri: Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan. Güney Afrika Cumhuriyeti: Ülkede resmi ve yaygın olarak kullanılan dil İspanyolca olup, yerli dillerden Quechua da kabul edilmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti: Ülkede resmi olarak eğitim Mandarin Çincesi ile yapılsa da, ülkede Mandarin, Kanton ve Hong Kong Çincesi olmak üzere üç ana Çince türü konuşulmaktadır. Brezilya: Ülkede tek resmi dil olan Portekizce, etnik köken fark etmeksizin tüm Brezilyalılar tarafından kullanılan ortak dildir. Dil ve kültür birliği sağlayan bazı uluslararası kuruluşlar: Türk Devletleri Teşkilatı (TDT). Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY).

Balasagun, Karahanlılar Devleti'nin başkentlerinden biridir. Karahanlılar, 840-1212 yılları arasında Orta Asya ve Mâverâünnehir bölgelerini yönetmiş bir Karluk Türklerine ait hanedanlıktır.

16 Türk devleti tablosunun kime ait olduğu hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, bu tablonun, Cumhurbaşkanlığı Forsu'ndaki 16 yıldızın temsil ettiği büyük Türk devletlerini ve onların kurucularını onurlandırmak amacıyla ortaya çıktığı bilinmektedir. Bu tablo, tarih öğretmeni Akîp Özbek tarafından 1969 yılında ortaya atılmıştır. Tablodaki devletler ve liderler şunlardır: Büyük Hun İmparatorluğu (Teoman); Batı Hun İmparatorluğu (Panu); Avrupa Hun İmparatorluğu (Balamir); Ak Hun İmparatorluğu (Aksuvar); Göktürk Kağanlığı (Bumin Kağan); Avar Kağanlığı (I. Bayan); Hazar Kağanlığı (Böri Şad); Uygur Kağanlığı (Kutluk Bilge Kül Kağan); Karahanlı Devleti (Bilge Kül Kadir Han); Gazne Devleti (Alp Tigin); Büyük Selçuklu İmparatorluğu (Tuğrul Bey); Harezmşahlar Devleti (Kutbeddin Muhammed); Altın Orda Devleti (Batu Han); Timur İmparatorluğu (Emir Timur); Babür İmparatorluğu (Babür Şah); Osmanlı İmparatorluğu (Osman Gazi).

Afrika'nın en eski Türk devleti, Tolunoğulları Devleti'dir (868-905). Bu devlet, Mısır'da kurulmuş olup, başlangıçta Abbasilere bağlı olarak yönetilmiş, ancak daha sonra bağımsızlığını ilan etmiştir.

Orta Asya Türk devletlerinin bazı ortak özellikleri şunlardır: Coğrafya: Orta Asya, geniş bozkırlar, yüksek düzlükler ve dağların bulunduğu, karasal ve çöl ikliminin etkili olduğu bir bölgedir. Ekonomi: Tarım için uygun olmayan topraklar nedeniyle hayvancılık, özellikle at, sığır ve koyun yetiştiriciliği ön plandadır. Geçim Kaynağı: Türkler, dokumacılık ve madencilikle de uğraşmışlardır. Yönetim Yapısı: Devlet yönetiminde ikili sistem kullanılmıştır; doğu idaresi hakan tarafından, batı ise hanedanın bir üyesi tarafından yönetilmiştir. Din ve İnanç: Türkler arasında Gök Tanrı inancı yaygındı. Ordu: Ordu, onlu sisteme göre teşkilatlanmış olup çoğu atlı birliklerden meydana gelmiştir. Sosyal Yapı: Toplumun temeli aileye dayanır, aile ve akrabalığa büyük önem verilirdi. Hukuk: Devlet yönetiminde töre adı verilen yazısız hukuk kuralları geçerliydi. Kültür: Sözlü edebiyat gelişmiş olup, savlar (atasözü), sagular (ağıt), koşuklar (şiir) ve destanlar (edebi eserler) vardı.

Orta Asya'daki ilk Türk devleti, Asya Hun Devleti'dir. Bu devletin başkenti ise Ötüken'dir.

Tarım ve Orman Bakanlığı ambleminde 16 yıldız, Cumhurbaşkanlığı Forsu'nda olduğu gibi tarihte kurulmuş 16 Türk devletini temsil etmek amacıyla yer almaktadır.

Mavu Balig, Uygur Kağanlığı döneminde, 744-840 yılları arasında var olan bir şehirdir.

Karahanlılar, Türkçeyi resmi dil olarak kabul eden ilk Müslüman Türk devletidir. Anadolu'da ise Türkçe'yi ilk kez resmi dil olarak kabul eden devlet, Karamanoğlu İbrahim Bey'dir.

İlk Türk devletinin, Asya Hun Devleti'nin, bazı özellikleri: Kuruluş Tarihi ve Kurucusu: M.Ö 220 yılında Teoman Han tarafından kurulmuştur. Başkent: Ötüken. Yönetim Yapısı: Mutlak monarşi ile yönetilmiş, hükümdarlar "Han, Hakan, Kağan" gibi unvanlar kullanmışlardır. Askeri Yapı: Düzenli ordu anlayışı ilk kez Mete Han döneminde "onlu teşkilat" sistemiyle kurulmuştur. Ekonomik Yapı: Bozkır ekonomisi, hayvancılık ve ticarete dayalıdır; en önemli gelir kaynaklarından biri İpek Yolu'dur. Kültürel Yapı: Gök Tengri inancı hakimdir, hükümdarlık sembolleri arasında otağ, tuğ ve davul bulunur. Siyasi Sistem: Devlet, genellikle doğu ve batı olarak ikiye ayrılarak yönetilmiştir. Kültürel Katkılar: Çin Seddi'nin yapılmasına neden olmuş, ikili merkezi sistemi geliştirmiştir.

Azerbaycan, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti adıyla, 28 Mayıs 1918 tarihinde, Musavat Partisi liderliğinde kurulmuştur. Azerbaycan'ın modern ulusal kimliği ise 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Çarlık Rusyası'nın yönetimi sırasında oluşmaya başlamıştır.

Kasım Berîd Şah, Hindistan'ın güneybatısında bulunan Berîdşâhî Hanedanı'nı kurmuştur. Berîdşâhîler, 1492 yılında, Behmenîler Devleti'nin veziri olan Kasım Bey Beridü'l-Memalik ismindeki bir Türk beyi tarafından kurulmuştur.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamasına göre, Türk Devletleri Teşkilatı'nın ortak bir ordu kurma gibi bir çalışması veya gayreti şu anda bulunmamaktadır. Türk Birliği ordusunun ne zaman aktif olacağına dair kesin bir bilgi mevcut değildir.

Ortaçağ ve Yeniçağ Türk Devletleri Tarihi özeti şu şekilde olabilir: 1071 Malazgirt Zaferi sonrası Anadolu'da Saltuklular, Mengücükler, Danişmendliler, Sökmenliler gibi Türkmen beylikleri kuruldu. 12. yüzyıl ortalarında Doğu Anadolu Türk beylikleri, bölgeyi Türk yurdu haline getirdi; mimari eserler inşa etti ve yerli halkla sosyo-kültürel gelişim sağladı. 1232'de Alaaddin Keykubad'ın emriyle Ahlatşahlar Selçuklu hâkimiyet sahasına alındı. 13. yüzyılda Moğol istilaları, İlhanlı hâkimiyetini zayıflattı ve Türkmen beyleri bağımsızlıklarını ilan ederek kendi beyliklerini kurdu. 14. yüzyılda Anadolu'daki beylikler, Osmanlı Devleti'nin yükselişine zemin hazırladı. Bazı önemli Türk beylikleri: Artuklular: Mardin, Hısn-ı Keyfa ve Harput'ta hüküm sürdü; ilim ve eğitime önem verdi. Danişmendliler: Sivas, Malatya ve çevresinde etkili oldu. Saltuklular: Erzurum ve çevresinde hüküm sürdü.

Osmanlı Devleti, İpek Yolu'nu kontrol altına alan son Türk devletidir. İpek Yolu'nun Osmanlı hakimiyetine girmesi: Fatih Sultan Mehmet döneminde, İstanbul, Amasra, Sinop, Trabzon ve Kırım'ın fethiyle Karadeniz'e bağlanan kollar kontrol altına alındı. II. Bayezid döneminde, Karamanoğulları'na son verilmesi ve Kili ile Akkirman'ın fethi kontrolü güçlendirdi. Yavuz Sultan Selim'in Safevileri yenmesi, yolun Bursa-Tebriz hattını Osmanlı hakimiyetine soktu. Kanuni Sultan Süleyman döneminde, İran seferleri ve Rodos'un fethi kontrolü pekiştirdi. Coğrafi keşifler sonrasında, 15. yüzyıldan itibaren İpek Yolu'nun önemi azalmaya başlamıştır.

Türklerin ilk ana yurdu, Orta Asya'dır. İlk Türk devletlerinin kurulma sebepleri arasında şunlar sayılabilir: İklim koşullarının değişmesi; Kuraklık ve ağır kış şartları; Hayvan hastalıkları ve otlakların daralması; Salgın hastalıklar; Nüfus artışı; Üretimin tüketimi karşılayamaması; Boylar arasındaki mücadeleler; Çin ve Moğol baskısı; Yeni ülkeler elde etme arzusu ve yeni vatanlar kurma fikri.

10 büyük Türk devleti ve hükümdarları: 1. Büyük Hun İmparatorluğu: Mete Han. 2. Avrupa Hun İmparatorluğu: Attila. 3. Göktürk Kağanlığı: Bumin Kağan. 4. Avar Kağanlığı: Bayan Kağan. 5. Hazar Kağanlığı: Hazarlar. 6. Uygur Kağanlığı: Kutluğ Bilge Kül Kağan. 7. Karahanlılar: Saltuk Buğra Han. 8. Gazne Devleti: Alp Tekin. 9. Büyük Selçuklu Devleti: Tuğrul Bey, Alparslan, Melikşah. 10. Osmanlı İmparatorluğu: Osman Bey, II. Mehmed, I. Selim, I. Süleyman. Not: Bu liste, kronolojik sırayla hazırlanmıştır ve her Türk hükümdarının en belirgin özelliği çok fazla nam salmış olmasıdır.

Batı Türkistan'da kaç Türk devleti olduğu hakkında kesin bir sayı vermek mümkün değildir. Ancak, Batı Türkistan'da yer alan bazı Türk devletleri şunlardır: Özbekistan; Türkmenistan; Tacikistan; Kazakistan; Kırgızistan. Bu devletler, Türkistan'ın Batı bölgesini oluşturmaktadır.

Bağımsızlığını ilk ilan eden Türk devleti, Asya Hun Devleti'dir. Büyük Hun İmparatorluğu olarak da bilinen Asya Hun Devleti, MÖ 220-MS 216 yılları arasında Orta Asya'da yaşamıştır.

16 büyük Türk devletinin büstlerinin bulunduğu bazı yerler: Harran Belediyesi. Osmangazi Millet Bahçesi.