Ölçekler

Bilimsel bilginin doğası ölçeği, bilimsel bilginin çeşitli boyutlarını değerlendirmek için kullanılır. Bu ölçekler genellikle şu şekilde kullanılır: 1. Madde Havuzu Oluşturma: Ölçeğin geliştirilme aşamasında, bilimin doğasının alt boyutlarını temsil eden maddeler belirlenir ve bir madde havuzu oluşturulur. 2. Uygulama ve Analiz: Oluşturulan ölçek, hedef kitleye uygulanır ve elde edilen veriler analiz edilir. 3. Sonuçların Yorumlanması: Analiz sonuçları, katılımcıların bilimsel bilgiye ilişkin anlayışlarını ve bu anlayışların farklı değişkenlere (örneğin, branş, sınıf düzeyi) göre nasıl değiştiğini ortaya koyar. Bu ölçekler, eğitim ve araştırma programlarında, öğretmenlerin ve öğrencilerin bilimsel bilgiyi daha iyi anlamalarına yardımcı olmak için önemli bir araçtır.

Teknik resim çizimi üç farklı ölçekle yapılır: 1. Gerçek Ölçek: Parçaların üzerinden alınan ölçülere göre çizilir ve ölçek 1:1 olarak belirtilir. 2. Küçültme Ölçeği: Büyük parçaların küçültülerek çizildiği ölçek çeşididir ve 1:5, 1:10, 1:20 gibi oranlar kullanılır. 3. Büyültme Ölçeği: Küçük parçaların büyültülerek çizildiği ölçek çeşididir ve 2:1, 5:1, 10:1 gibi oranlar kullanılır.

Örgütsel davranış üzerine literatürel analiz ve kullanılan bazı ölçekler şunlardır: 1. Lippitt, Watson ve Westley’in Yedi Aşamalı Değişim Modeli: Örgütsel değişim süreçlerini yedi aşamada ele alır. 2. Burke ve Litwin’in Örgütsel Performans ve Değişim Modeli: Örgütsel performansı ve değişimi etkileyen faktörleri inceler. 3. Kotter’in Sekiz Aşamalı Değişim Modeli: Değişim yönetiminde izlenmesi gereken sekiz adımı belirler. Ölçekler: 1. Örgütsel Atalet Ölçeği (Liao vd., 2008): Öğretmen adaylarının görüşlerine göre üniversite iklimi ve atalet arasındaki ilişkiyi ölçmek için kullanılır, iki boyuttan oluşur: deneyim ataleti ve bilgi ataleti. 2. Örgütsel Misilleme Davranışı Ölçeği (Skarlicki ve Folger, 1997): Çalışanların adaletsiz durumlar karşısında sergileyebileceği olumsuz davranışları ölçmek için kullanılır, üç faktörlü bir yapıya sahiptir.

TOAD (Türkiye Ölçme Araçları Dizini)'nde 16.869 yazara ait 14.920 ölçek bulunmaktadır.

Duygu düzenlemede güçlükler ölçeği, altı alt boyuttan oluşur: 1. Farkındalık; 2. Açıklık; 3. Kabul etmeme; 4. Stratejiler; 5. Dürtü; 6. Amaçlar.

Liderlik ölçekleri farklı sayılarda maddeden oluşabilir: 1. Örtülü Liderlik Ölçeği: 27 maddeden oluşur. 2. Liderlik Tarzı Davranış Ölçeği: 59 maddeden oluşur. 3. Hizmetkâr Liderlik Ölçeği: 7 maddeden oluşur.

1/35 ölçek, model askeri araçlar için en popüler ölçeklerden biridir.

Hastalık algısı skoru, 0-80 arasında değişir ve puanlama şu şekilde yorumlanır: - 0-42 puan: Düşük tehdit algısı. - 42-49 puan: Orta tehdit algısı. - ≥50 puan: Yüksek tehdit algısı, özellikle yeni edinilmiş omurilik yaralanması olan hastalarda. Ayrıca, Kısa Hastalık Algısı Ölçeği (KHAÖ)'nde, puan arttıkça kişinin hastalıktan etkilenme ve hastalığı endişe verici olarak algılama düzeyi de artar.

Başa çıkma ölçeği, bireylerin stresle başa çıkma yöntemlerini ve stratejilerini değerlendirmek için kullanılan bir psikolojik ölçüm aracıdır. Bu ölçekler genellikle şu unsurları içerir: - Başa çıkma stratejileri: Problem çözme, sosyal destek arama, olumlu yeniden yapılandırma gibi. - Yanıtların derecelendirilmesi: Katılımcılar, her bir maddeye ne kadar katıldıklarını belirten bir puan verirler (örneğin, hiç-1 puan, tümüyle-4 puan). - Puanların toplamı: Elde edilen puanlar, bireyin stresle başa çıkma becerilerinin hangi alanlarda daha güçlü veya zayıf olduğunu gösterir. Yaygın olarak kullanılan bazı başa çıkma ölçekleri şunlardır: - Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ): Problem odaklı ve duygu odaklı başa çıkma becerilerini değerlendirir. - Çocuk ve Ergenler için Başa Çıkma Ölçeği (Kidcope): On başa çıkma stratejisini ölçer.

Değerlendirme ölçeği, bir nesneyi ya da bir kimseyi doğru ve nesnel bilgilere göre belli birtakım özellikler açısından değerlendirmek için önceden düzenlenen bir ölçme aracıdır. Bazı değerlendirme ölçeği türleri: - Likert ölçeği: Katılımcılar, bir konuyu tanımlayan öğelere katılma düzeylerini derecelendirir. - Doğrusal sayısal ölçek: Katılımcılar, bir soruya veya ifadeye sayısal bir yanıt verir. - Frekans ölçekleri: İnsanların bir eylemi ne sıklıkla veya ne kadar sürede gerçekleştirdiğini anlamaya yardımcı olur. - Eşlenmiş kıyaslama ölçeği: İki şey arasındaki tercihleri ayırt etmeye yardımcı olur. - Resimli/grafik ölçekleri: Katılımcılar, bir sayı seçmek yerine, görüşlerini belirtmek için görseller kullanırlar.

Okul İklimi Ölçeği, Hoy, Smith ve Sweetland tarafından geliştirilmiştir.

Sosyal dahil olma ölçeği, bireylerin farklı sosyal grupların üyelerine karşı değişen derecelerde yakınlığını ölçen bir ölçektir. Bazı sosyal dahil olma ölçekleri: - Bogardus Sosyal Mesafe Ölçeği: 1924 yılında Emory Bogardus tarafından geliştirilmiş olup, iki farklı sosyal grup arasındaki önyargıyı anlamaya yardımcı olur. - Sosyal Dahil Olma Ölçeği (Social Inclusion Scale - SIS): Bireylerin son bir ay içindeki diğer insanlarla ilişkilerini ve sosyalleşme düzeylerini ölçer.

Bulmacada ölçek türleri dört ana kategoriye ayrılır: 1. Nominal Ölçek: Kategorik verileri sınıflandırmak için kullanılır, veriler arasında sıralama veya aritmetik işlemler yapılamaz. 2. Ordinal Ölçek: Verileri belirli bir sıralama içinde düzenler, sıralamanın aritmetik anlamı yoktur. 3. Aralık (Interval) Ölçek: Veriler arasındaki farkları ölçer ve sıfır noktası keyfi olarak belirlenmiştir. 4. Oran (Ratio) Ölçek: Mutlak sıfır noktası olan ve aritmetik işlemlerin yapılabildiği bir ölçek türüdür.

Görsel tutum skalası (Visual Analogue Scale, VAS), doğrudan ölçülemeyen öznel özellikleri veya tutumları ölçmek için kullanılan bir psikometrik yanıt ölçeğidir. VAS'ta, katılımcılar iki uç nokta arasındaki kesintisiz bir çizgi üzerinde bir konum belirterek bir ifadeye katılma düzeylerini belirtirler.

Yalnızlık ölçekleri farklı sayılarda maddeden oluşmaktadır: 1. UCLA Yalnızlık Ölçeği: Toplam 20 maddesi vardır. 2. Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği: 11 maddesi bulunmaktadır. 3. Sanal Ortam Yalnızlık Ölçeği (SOYÖ): 20 maddeden oluşmaktadır.

Çevrimiçi Psikolojik Danışma Tutumları Ölçeği, bireylerin internet tabanlı müdahalelere yönelik tutumlarını değerlendirmek için kullanılan bir ölçme aracıdır. Bu ölçek, Birleşik Teknoloji Kabulü ve Kullanımı Teorisine dayanmaktadır ve iki alt boyuttan oluşur: 1. Algılanan Kullanışlılık ve Yararlılık: Çevrimiçi müdahalelerin kullanım kolaylığını ve olumlu sonuçlarını değerlendirir. 2. Göreceli Avantaj ve Karşılaştırılabilirlik: Çevrimiçi psikolojik danışmanın geleneksel yüz yüze danışmanlıkla karşılaştırıldığında sunduğu avantajları değerlendirir. Ölçek, beşli Likert tipinde olup, her bir madde 0 ile 4 arasında derecelendirilir (0: Hiç katılmıyorum, 4: Tamamen katılıyorum).

Stres ölçeğinde 300 puan ve üzeri yüksek stres seviyesini gösterir ve bu durum sağlık problemleri yaşama riskini %80 veya daha fazla artırır. Diğer bir stres ölçeği olan PSS (Algılanan Stres Ölçeği)'nde ise 27 ve üzeri puan yüksek düzeyde tükenmişlik ve stresi işaret eder. Stres ölçeklerinin sonuçları, profesyonel bir uzman eşliğinde değerlendirilmelidir.

Beden algısı ölçeği, bireyin kendi bedenine yönelik düşüncelerini, duygularını ve tutumlarını ölçmek için kullanılan bir araçtır. Bu ölçekler genellikle aşağıdaki konuları değerlendirir: - Değerlendirme: Kişinin fiziksel özellikleriyle ilgili tatmin düzeyi. - Duygulanım: Beden değerlendirmesindeki duygusal deneyimler. - Yatırım: Görünümün ve öz algısındaki önemi. Bazı yaygın beden algısı ölçekleri şunlardır: - Nesneleştirilmiş Beden Bilinci Ölçeği (NBBÖ): Beden utancı, kontrol inancı ve beden izleme gibi üç boyutu ölçer. - Vücut Algısı Ölçeği (VAÖ): Katılımcıların bedenlerinin çeşitli bölgelerinden ve işlevlerinden ne oranda memnun olduklarını belirler.

Dinlemede eşit aralıklı (interval) ölçek kullanılır.

İş Doyumu Ölçeği'nin Türkçe formunun psikometrik özellikleri şunlardır: 1. Geçerlilik: Ölçeğin ölçüt bağıntılı geçerliği, yaşam doyumu ve mutluluk arasındaki ilişkilerle incelenmiş ve geçerli olduğu belirlenmiştir. 2. Güvenilirlik: Ölçeğin Cronbach Alfa katsayısı 0.94'tür. 3. Faktör Yapısı: Ölçek, altı alt boyuttan oluşmaktadır: kurumsal kabul görme ve mesleki başarı, mesleğin bireysel olgunlaşmaya katkısı, kişilerarası ilişkilerde saygı ve kabul görme, mesleki sorumluluk bilincinde olma, mesleki yeterliğin görünürlüğü ve mesleğe değer verme. 4. Doğrulayıcı Faktör Analizi: Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda altı faktörlü ölçek yapısı doğrulanmıştır.

Fujita ölçeği (veya F-ölçeği), kasırgaların şiddetini ve etkilerini ölçmek için kullanılan bir sistemdir. Bu ölçek, 1971 yılında Dr. Tetsuya Fujita tarafından geliştirilmiş ve altı seviyeden oluşmaktadır: - F0: Hafif hasar (örneğin, ağaç dallarının kırılması veya küçük çatı problemleri); - F1: Orta düzeyde hasar (örneğin, çatıların soyulması); - F2: Önemli hasar (örneğin, bütün çerçeve evlerin yıkılması); - F3: Ciddi hasar (örneğin, iyi inşa edilmiş evlerin çökmesi); - F4: Yıkıcı hasar (örneğin, araçların ve diğer ağır nesnelerin havaya uçması); - F5: İnanılmaz hasar (örneğin, sağlıklı ağaçların kabuklarının soyulması). 2007 yılında, Fujita ölçeğinin yerine Geliştirilmiş Fujita ölçeği (EF-ölçeği) kullanılmaya başlanmıştır.