EskiTürkler

Eski Türkler'de kağandan sonra gelen unvan yabgudur. Yabgu, Türk Kağanlığı döneminde kağandan sonra gelen en üst düzey yönetici anlamındadır. Ayrıca, "han" unvanı da kağandan sonra gelen bir unvan olarak kullanılmıştır; ancak bu unvan daha çok boy beyleri için kullanılmıştır.

Eski Türklerde kullanılan bazı semboller şunlardır: Ay ve Boğa: Ayın hilal formu, boğanın boynuzlarına benzetilir. Ejderha: Türkçe "Kö-Luu" şeklinde isimlendirilen Ejderha Takımyıldızı, ikonografilerde ay ve güneş ile beraber resimlenir. Kurt: Kurt, Türk mitolojisinde gücün, sadakatin ve cesaretin sembolüdür. Hayat Ağacı: Bereket ve bolluk simgesidir. Nar: Bereket sembolüdür. Suyolu: Yeniden doğuşun ve bedensel-ruhsal yenilenmenin sembolüdür. Damga (İm): Aile, oba, oymak, boy ve devlet gibi kavramları ifade etmek için kullanılmıştır. Ayrıca, eski Türklerde beş sayısı da sembolik anlamlara sahiptir; altın, ağaç, su, yer ve ateş, beş sayısıyla ifade edilir.

Ongon, Eski Türklerin Tengricilik inancında, içinde bir ruhu barındıran bir cisme verilen isimdir. Ongunsal terimi ise "totemik" veya "totemistik" anlamlarına gelir. Özetle: - Ongon: Ruh barındıran cisim, totem. - Ongunsal: Ongonlarla ilgili, totemik.

Eski Türklerde "eme törü" ifadesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, "töre" kavramı hakkında bilgi verilebilir. Töre, Eski Türklerde kağan ve halkın uyması gereken, devletin kuruluş düzeni ve işleyişi ile ilgili kuralları ifade eden hukuk kuralları bütünüdür. Töre, üç kaynaktan oluşur: 1. Halk: Toplumda kendiliğinden ve yavaş yavaş ortaya çıkan gelenek, görenek ve adetler. 2. Kurultay: Kurultaylarda alınan kararlar. 3. Han (Kağan): Kağanın koyduğu kurallar. Töre, sadece kağanın değil, herkesin uyması zorunlu olan kurallar bütünüdür ve adalete uygun olması gerekir.

Eski Türklerde ozan, "halk şairi" veya "şiir ve müzikle halkı eğlendiren kişi" anlamına gelir. Ozanlar, kopuz eşliğinde şiir söyleyen kişiler olarak tanımlanır. "Ozan" kavramı, Cumhuriyet döneminde Dil Devrimi sonrası "aşık" (halk şairi) anlamında kullanılmaya başlanmıştır.

Eski Türklerde yuğ töreni şu şekilde yapılırdı: 1. Ölüm Haberi ve Hazırlık: Ölen kişi çadıra konur ve at, sığır veya koyun kurban edilirdi. 2. Tören: Atlarla çadırın çevresinde dokuz veya yedi kez dönülürdü. Bu, ruhun gökyüzüne veya cennete yükseleceğine inanılırdı. 3. Mezar Başında Ritüeller: Mezar başına heykelcikler dikilir ve öldürülen düşman sayısı kadar taş konulurdu. Bu taşlara "balbal" denirdi. 4. Yas ve Anma: Törende ağıtlar söylenir, yüz yırtılır, saç yolulur, başa kül dökülür ve siyah giysiler giyilirdi. 5. Anma Yemeği: "Yuğ Besen" veya "Üzüt Aşı" adıyla bilinen bir yemek dağıtılırdı. Bu törenler, toplumun ölen üyesine olan saygısını ve onun geçişini onurlandırma çabasını yansıtırdı.

Eski Türklerin dövmeyi nereden aldığına dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, dövmenin farklı dönemlerde farklı kişiler tarafından defalarca teknik olarak bulunduğu ve geliştirildiği düşünülmektedir. Eski Türklerde dövme kültürünün kökeni şu şekilde izlenebilir: Altay Dağları: Sergei Rudenko'nun yönettiği bir ekip tarafından 1993 yılında Altay dağlarının eteğinde yer alan Pazırık Vadisi'nde bulunan mumyalanmış cesetlerde, 2500 yıl öncesine ait olduğu belirlenen ve kaplan, geyik, yılan gibi efsanevi yaratıkların tasvir edildiği dövmelere rastlanmıştır. Orta Asya: Türkler, Orta Asya'da geliştirdikleri yaşamlarında dövmeyi kimlik, aidiyet, tanrıya yakınlık ve kötülüklerden korunma gibi amaçlarla kullanmışlardır. Çin: Türklerin, sahip oldukları coğrafya nedeniyle daha yerleşik bir düzene sahip olan Çinlilerle olan etkileşimleri, dövme sanatının Türkler arasında teknik ve sanatsal olarak gelişmesine katkı sağlamıştır. Ayrıca, dövmenin tarih boyunca Şamanizm, Paganizm ve Budizm gibi eski inançlarda da izlerinin bulunduğu bilinmektedir.

Orun mevki, tarih bağlamında "durulan yer ve mevki" anlamına gelir. Eski Türk devlet geleneğinde: Orun, meclis ve toplantılarda kişilerin nerede oturacağını belirleyen bir oturma düzenidir ve kişilerin toplumsal ve siyasi statüsünün göstergesidir. Ülüş, kağanın yanındaki devlet adamları veya boy beylerinin, toylarda yemek sırasında alacakları paydır. Orun ve ülüş kuralları, hükümdarın otoritesini ve gücünü pekiştirmiştir.

Eski Türklerde komşulara şu şekilde davranılırdı: Yardımlaşma ve dayanışma: Komşular birbirlerine her türlü konuda yardım ederlerdi. Saygı: Büyükler küçüklerine, küçükler büyüklerine saygı gösterirdi. Güven: Ev anahtarları komşuya emanet edilir, çocuklar sokakta rahatça oynar ve kapılar açık bırakılırdı. Misafirperverlik: Evde pişen yemeğin bir kısmı komşulara ikram edilirdi. Sosyal kontrol: Komşular birbirlerini gözeterek sosyal düzenin korunmasına katkı sağlardı. Ayrıca, "Komşu hakkı, Tanrı hakkıdır" gibi atasözleri komşuluk haklarına riayet etmeyi vurgulardı.

Eski Türklerin milli giysileri arasında şunlar sayılabilir: Kaftan. Börk. Çizme ve çarık. Şalvar. Eski Türklerde giyim, göçebe yaşam tarzı ve iklim koşullarına göre değişiklik göstermiştir.

Eski Türklerde aşk, çeşitli şekillerde anlatılmıştır: Mitolojik Anlatmalar: Erken dönem mitik anlatmalarda aşk, bir sorgulayış hali olarak yer alır. Destan ve Halk Hikâyeleri: Aşk, kahramanlık anlatılarıyla iç içe geçmiş, bazen rakiplerle mücadeleyi gerektiren bir duygu olarak tasvir edilmiştir. Divan Edebiyatı: Aşk, tasavvufi bir boyut kazanmış, ilahi aşka ulaşma aracı olarak görülmüştür. Metaforlar: Aşk, Dîvânu Lugâti't-Türk'te dağ, tuzak, büyü gibi unsurlarla anlatılmıştır. Eski Türkçe'de aşkı ifade etmek için "muhabbet", "şevk", "aşk" gibi kelimeler kullanılmıştır.

Eski Türklerde 3 gün yas tutma geleneği, "yoğ" veya "yuğ" törenlerinin bir parçası olarak, ölen kişinin ruhunun insanlara zarar vermemesi için düzenlenen bir uygulamadır. 3 günlük yas sürecinde yapılan bazı uygulamalar: Yas tutanlar, ölünün çadırının etrafında atlarla yedi kez dolaşır ve bağıra çağıra ağlarlardı. Yüzlerine ve vücutlarının çeşitli yerlerine çizikler atarak kan ve yaş karışık gözyaşı akıtırlardı. Yas tutanların elbiseleri ters giyilirdi. Dükkanlar ve çarşılar kapatılır, şehirde 7 gün yas ilan edilirdi. Yas süresi, farklı topluluklarda ve durumlarda değişiklik gösterebilirdi.

Eski Türklerde kullanılan bazı özlü sözler: Emgek eginde kalmas. Kutsuz kuyugka kirşe kum yağar. Ot tese ağız köymes. Erdem başı tıl. Ermegüğe eşik art bolur. Eyğü er süñüki erir atı kalır. Yüzge körme erdem tile. Aş tatıgı tuz yogrın yemes. Yatnıñ yaglıg tiküsinden, öznüñ kanlıg yuyruk yeğ. Ayrıca, eski Türkçe ile yazılmış bazı atasözleri tamga.ktu.edu.tr sitesinde bulunabilir.

Eski Türklerde davulu davulzen adı verilen kişiler çalardı. Ayrıca, Şamanlar için davul çok önemli bir çalgıydı ve Şamanlar, tören sırasında davul çalarlardı. Davul, Türklerin kullandığı en eski müzik aletlerinden biri olup, mehterin tempo veren ana müzik aletiydi.

Eski Türk boylarını en iyi anlatan kitaplardan bazıları şunlardır: Kök Tengri’nin Çocukları - Ahmet Taşağıl. Büyük Türk Kütüğü - Reşit Rahmeti Arat. Eski Türkler - Lev Nikolayeviç Gumilöv. Türklerin Kökeni - Zeki Velidi Togan. Umumi Türk Tarihi - Zeki Velidi Togan.

Eski Türklerin en uzun şiiri olarak kabul edilebilecek bir eser bulunamamıştır. Ancak, Türk edebiyatındaki en uzun şiirlerden bazıları şunlardır: "Dede Korkut Hikayeleri" ve "Manas Destanı" gibi eserler, hem uzunlukları hem de içerikleri bakımından dikkat çekmektedir. Kutadgu Bilig, 6500 beyitten oluşan öğretici nitelikli manzum bir eserdir. Ayrıca, Milas'ta bulunan ve Klasik Dönem'e ait en uzun şiir olduğu belirtilen, 2 bin 400 yıllık 121 satırlık bir şiir de mevcuttur.

Evet, Eski Türklerde pederi aile yapısı vardır. Pederî aile, tamamen özgür ve eşitlikçi bir aile tipidir. Ancak, pederşahi aile ile karıştırılmaması gerekir.

Eski Türklerde devlet meclisine "toy" veya "kurultay" denir. Toy, yılın belirli zamanlarında hükümdarlar tarafından devlet ileri gelenlerine ve halka verilen, devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı toplantıdır. Kurultay, başlangıçta din töreni, bayram, yeme içme toyu, eğlenme ve yarışmayı da içinde toplayan bir devlet toplantısı olarak kabul edilmiştir. Bu meclisler, siyasi, askeri ve ekonomik kararların alındığı yerlerdi.

Eski Türklerde birden fazla bayram vardı. Bazı bayramlar: Nevruz (Ergenekon Bayramı). Isıah Bayramı. Lung-cınğ Bayramı. Atalarına Kurban Bayramı. Bu bayramlar genellikle ilkbaharda kutlanırdı çünkü bu, yeni yılın başlangıcı ve doğanın canlanması anlamına gelirdi.

"Bozkurt Obası" filmi, eski Türklerin yaşamından alınmış bir cengaverliğin öyküsünü anlatır. 1954 yapımı siyah beyaz Türk filminin yönetmen ve senaristi Sami Ayanoğlu'dur.