Aviyonik

Rolls-Royce'un milli motoru yoktur, ancak şirket, Türkiye ile ortak motor geliştirme çalışmaları yürütmektedir. 2022 yılında, Milli Muharip Uçak (MMU) motoru için Rolls-Royce ile yapılan müzakerelerin sonuçlandığı ve Türkiye ile ortak çalışmaların başlayabileceği belirtilmiştir.

VFR, "Visual Flight Rules" teriminin kısaltmasıdır ve Görerek Uçuş Kuralları anlamına gelir. VFR uçuşlarında pilotlar, havadaki diğer uçakları, araziyi ve engelleri görmek için görsel yöntemlere güvenirler. VFR uçuş gerçekleştirilebilmesi için meteorolojik koşulların buna uygun olması gereklidir. VFR uçuşlarının temel avantajı, pilotların daha özgür hareket edebilmeleri ve belirli rotalara bağlı kalmadan uçuş gerçekleştirebilmeleridir.

Boeing 737 ve 737 NG (New Generation) 800 arasındaki bazı farklar: Motorlar: 737 NG 800, daha iyi yakıt verimliliği sunan CFM56-7 serisi motorlara sahiptir. Kanat Tasarımı: 737 NG 800'ün kanatları, daha fazla yakıt kapasitesi sağlamak amacıyla yeniden tasarlanmıştır. Dijital Kokpit: 737 NG 800, geliştirilmiş dijital kokpite sahiptir. İç Kabin: 737 NG 800'ün iç kabininde daha büyük bagaj alanları ve 777 tasarımına dayalı çeşitli güncellemeler bulunmaktadır. Kapasite: 737-800, 189'a kadar yolcu kapasitesine sahiptir. 737 NG 800, Airbus A320 ile artan rekabete ve yüksek yakıt fiyatlarına yanıt olarak geliştirilmiştir.

Yolcu uçaklarının 10 km yükseklikte uçmasının birkaç nedeni vardır: Yakıt tasarrufu: Yükseklik arttıkça atmosferin yoğunluğu azalır, bu da hava direncini düşürür ve uçağın daha az enerji harcamasını sağlar. Hava koşullarından etkilenmeme: Uçaklar, genellikle hava akımları ve olumsuz hava koşullarından etkilenmeyecek seviyelerde uçar. Trafik yoğunluğu: Alçak irtifalarda daha fazla hava trafik yoğunluğu vardır, yükseklerde ise bu durum azalır ve uçaklar daha rahat rota planlaması yapabilir. Manevra zamanı: Yüksek irtifa, acil bir durumda pilotun daha fazla manevra zamanı olmasını sağlar. Ancak, yüksek irtifalarda hava yoğunluğunun azalması motorların daha fazla çalışmasını gerektirir ve dış yüzeylerde buzlanma gibi sorunlara yol açabilir.

Aileron (kanatçık), uçağın yatay eksende (roll) dönmesini sağlar. Aileronlar, her iki kanatta da bulunur ve birbirlerine zıt yönde hareket ederler. Aileronların diğer işlevleri şunlardır: Dönüşlerde hassasiyet sağlama. Uçağın yapısını koruma. Uçuşta dengeyi koruma. Aerodinamik verimliliği destekleme.

Kuyruk türbülansı, bir uçağın kanat uçlarından çıkan vorteksler sonucu oluşan hava akımlarıdır. Bu türbülans, uçak kanatlarının altındaki yüksek basınçlı havanın, kanatların üstündeki düşük basınçlı hava ile buluşmasıyla meydana gelir. Kuyruk türbülansı, özellikle geniş gövdeli uçakların arkasından gelmekte olan dar gövdeli uçaklar için tehlike oluşturabilir. Kuyruk türbülansının neden olduğu tehlikeler, bir uçağın kontrolünü kaybetmesine, ani türbülanslara maruz kalmasına ve hatta kazalara neden olabilir. Kuyruk türbülansından kaçınmak için uçakların belirli mesafe ve zaman aralıklarına dikkat etmeleri gerekir. Mesafe koruma. Zaman ayırımı. İniş ve kalkış planlaması. Yön değiştirme.

Üç tekerlekli iniş takımı ve konvansiyonel iniş takımı arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Konvansiyonel İniş Takımı: - Yerleştirme: Ana iniş takımları kanatların altında veya yakınında, üçüncü tekerlek ise kuyrukta yer alır. - Avantajlar: Aerodinamik açıdan avantajlıdır, düşük yakıt tüketimi ve yüksek hız sağlar. - Dezavantajlar: Yerde düşük görüş mesafesi, kalkış sırasında kaldırma kuvvetinin etkilenmesi ve türbülanslı hava koşullarında inişin zorlaşması. 2. Üç Tekerlekli İniş Takımı: - Yerleştirme: Ana iniş takımları kanatların veya gövdenin altında, burun altında yön belirleme cihazı bulunan bir destek noktası yer alır. - Avantajlar: Çapraz rüzgar veya kuyruk rüzgarına rağmen güvenli ve dengeli iniş sağlar, devrilme riskini azaltır, yerde daha iyi yön verme imkanı sunar. - Dezavantajlar: Yok Özetle, konvansiyonel iniş takımları daha aerodinamikken, üç tekerlekli iniş takımları daha iyi yön verme ve denge sağlar.

Rudder, uçakların yanal yönde hareket etmesini sağlayan bir kontrol yüzeyidir. Başlıca işlevleri: Yön değiştirme: Rudder, uçağın yön değiştirmesini sağlar. Koordineli dönüş: Koordineli dönüşler için kullanılır. Rüzgar düzeltmesi: Rüzgarın etkisiyle oluşan dengesizlikleri gidermek için kullanılır. Tek motor arızasında denge sağlama: Tek motor arızası durumunda, çalışan motorun yönüne doğru açılarak uçuş başının dengede tutulmasına yardımcı olur. Rudder, pilotun kokpitte bulunan pedallar aracılığıyla yönlendirdiği bir sistemdir.

Hava araçlarında çapraz akış terimi, farklı bağlamlarda kullanılabilir: Akışkanlar dinamiği ve aerodinamik: Çapraz akış, akışkanın dik bir yön veya eksen boyunca akışını ifade eder. Isı değiştiriciler: Çapraz akışlı ısı değiştiriciler, birbirine paralel levhalardan oluşur. Jet akışı: Çapraz jet, jet akış yönünün serbest akış yönünden farklı olduğu bir akış türünü ifade eder.

TF-X (Milli Muharip Uçak) motorunun üretimi şu şirketler tarafından gerçekleştirilmektedir: TUSAŞ: Gövde, tasarım, entegrasyon ve yazılım alanlarında çalışmaktadır. TEI (TUSAŞ Motor Sanayii): Motorun üretiminde görev almaktadır. ASELSAN: Elektronik harp sistemleri ve ikaz sistemleri gibi alanlarda çalışmalar yapmaktadır. METEKSAN: Ulusal data link üzerinde çalışmaktadır. ROKETSAN, TÜBİTAK-SAGE ve MKEK: Silah sistemleri üzerinde çalışmaktadır. Ayrıca, TF-X motoru için Rolls Royce ile görüşmeler devam etmektedir.

Uçakta dijital rota bilgisayarı olarak aşağıdaki sistemler kastedilmiş olabilir: EICAS (Engine Indicating and Crew Alerting System). IRS (Inertial Reference System). Hava Veri Bilgisayarı (Air Data Computer). Ayrıca, uçuş kompüteri de havacılıkta kullanılan, gelişmiş bir abaküs olarak tanımlanabilecek, mekanik veya dijital bir hesap cetvelidir.

Flaperonların kullanım nedenleri: Uçuş kontrolü: Flaperonlar, hem flap hem de aileron işlevi görerek uçağın hem kalkış ve iniş sırasında yükselme-alçalma hareketlerini hem de normal uçuş sırasında yatış (roll) hareketlerini kontrol etmeyi sağlar. Aerodinamik verimlilik: Daha az yüzey ve bağlantı noktası sayesinde parazit sürtünmeyi azaltarak yakıt verimliliğini artırır. Yapısal basitlik: Daha az hareketli parça gerektirdiğinden uçak tasarımını basitleştirir ve yapısal ağırlığı azaltır. Bakım kolaylığı: Daha az hareketli parça ve sistem, bakım süreçlerini basitleştirir ve maliyetleri düşürür.

Boeing B737-400 (B734) ve Boeing B737-800 (B738) arasındaki temel farklar: Üretim Yılı: B734, 1987-1999 yılları arasında üretilirken, B738 daha yeni bir modeldir. Kapasite: B738, daha büyük bir kapasiteye sahiptir. Menzil: B738, 5556 km'ye kadar artan bir menzile sahiptir. Bu modeller arasındaki diğer farklar, teknolojik yenilikler ve motor verimliliği gibi unsurları içerebilir. Boeing 737 modelleri arasındaki tüm farklılıklar hakkında bilgi almak için Boeing'in resmi web sitesi ziyaret edilebilir.

DC-2, 1934 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde Douglas Aircraft Company tarafından üretilen çift motorlu bir yolcu uçağıdır. Bazı özellikleri: Kapasite: 14 ila 28 yolcu. Motor: Wright Cyclone R-1820-F2/3. Uzunluk: 19,96 m. Yükseklik: 4,88 m. Kanat açıklığı: 25,91 m. DC-2, havacılık tarihinde önemli bir yere sahiptir ve sonraki model DC-3'ün geliştirilmesine öncülük etmiştir.

TC-MCZ, Airbus A330-243F tipi bir uçaktır ve MNG Airlines şirketinde çalışmaktadır. Bu uçak, 2012 yılında ilk uçuşunu yapmış olup, 2013 yılında kısa bir süre Türk Hava Yolları Kargo (Turkish Cargo) şirketinde de kullanılmıştır.

Uçaklarda iki kanat bulunmasının bazı nedenleri: Daha fazla kaldırma kuvveti: İki kat daha fazla kanat yüzeyi, uçağın daha düşük hızlarda daha fazla kaldırma kuvveti üretmesini sağlar. Yapısal sağlamlık: Kanatlar arasındaki destek çubukları ve teller sayesinde, tek kanatlı bir tasarıma göre çok daha sağlam ve hafif bir yapı oluşturulabilir. Daha kısa pistler: Yüksek kaldırma kuvveti, uçakların daha kısa mesafelerde kalkış yapabilmesine olanak tanır. Ancak, çift kanatlı uçaklar, daha fazla hava direnci (sürtünme) ve manevra kabiliyetinin azalması gibi dezavantajlara sahiptir. Günümüzde, hız, yakıt verimliliği, taşıma kapasitesi ve güvenlik gibi kritik parametrelerde tek kanatlı uçakların sunduğu üstünlük nedeniyle, çift kanatlı uçaklar kullanılmamaktadır.

Uçuş radarı, ADS-B transponder ile donatılmış tüm uçakları görebilir.

Flightradar'da bazı uçakların görünmemesinin birkaç nedeni olabilir: Gizli mod: Tarayıcıda gizli mod etkinse, Flightradar'ın tam işlevselliği engellenir. Veri gizleme: Özel jetler ve askeri uçaklar, istenildiğinde veri akışını kesebilir. Radardan gizlenme teknolojileri: Hayalet uçaklar, radar emici malzemeler ve özel tasarımlar sayesinde radar sistemlerine karşı görünmezlik sağlar. ADS-B dışı uçaklar: ADS-B (Automatic Dependent Surveillance-Broadcast) sistemi ile takip edilmeyen uçaklar, Flightradar'da görünmez.

Motorlu üstten kanatlı uçaklara örnek olarak şunlar verilebilir: THK-2. High Wing (Üstten Kanat). Ayrıca, uçan kanat olarak bilinen ve belirli bir gövdesi olmayan kuyruksuz hava araçları da motorlu üstten kanatlı uçak kategorisine dahil edilebilir. Uçak türleri ve sınıflandırmaları zamanla değişebileceği için, güncel bilgiler için ilgili kurumların resmi kaynaklarına başvurulması önerilir.

Uçuş zarfı, bir hava aracının emniyetli bir şekilde çalışabileceği hız, irtifa, yük faktörü, manevra limitleri ve titreşim seviyesi gibi tüm parametrelerin sınırlarını tanımlar. Uçuş zarfının bazı bileşenleri: Çevresel zarf: Çevre basıncı, sıcaklık ve nem aralıklarını tanımlar. Motor donatım basınç kayıpları: Motorun performansına etki eden basınç kayıplarını içerir. Uçuş zarfının dışına çıkmak, riskli bir durum olup "zarfın dışı" veya "outside the envelope" olarak adlandırılır. Uçuş zarfı terimi, mühendislik dışında, bir olayın gerçekleşeceği katı sınırları veya bir durumun öngörülebilir davranışını tanımlamak için de kullanılır.