Aşı

Turkovac aşısı, Türkiye'nin yerli COVID-19 aşısıdır. Türkiye Sağlık Bakanlığı ve Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilmiş, inaktif tipte bir aşıdır.

KPA 20 aşısı, "Prevenar 20" adıyla, GlaxoSmithKline (GSK) firması tarafından üretilmektedir.

Karma aşı, 4-6 yaş arasında tamamlanır. Karma aşının uygulama takvimi: 2. ay, 4. ay ve 6. ay olmak üzere üç doz. 18. ay sonunda pekiştirme dozu. 6 yaştan büyük kişilere sadece difteri ve tetanos aşısı uygulanabilir.

İlk mRNA kanser aşısı, küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK) için geliştirilmektedir. BioNTech tarafından üretilen BNT116 adlı aşı, en yaygın akciğer kanseri türü olan KHDAK'yi hedef almaktadır.

Tifoyu kesin önleyen bir aşı bulunmamaktadır. Tifo aşıları, hastalığa karşı bağışıklık kazandırarak toplumsal korumayı güçlendirir. Dünya Sağlık Örgütü, tifo riskinin yüksek olduğu endemik bölgelerde bir aydan fazla kalacak kişilere tifo aşısını önermektedir. Aşılar, enjeksiyon veya ağızdan alınabilir. Bağışıklık sisteminin etkilendiği HIV hastaları ya da kemoterapi tedavisi alan hastalara ağızdan canlı aşı verilmemelidir.

Ağaç aşısı için en uygun zamanlar, ilkbahar, yaz ve sonbahardır. İlkbahar (mart-nisan). Yaz (haziran-temmuz). Sonbahar (eylül-ekim). Ağaç aşısı yaparken aşırı sıcak veya soğuk hava olmamasına dikkat edilmelidir; orta sıcaklıklar idealdir. Ağaç aşısı teknik bir işlem olduğundan, bir uzmana danışılması önerilir.

Aile hekimine gitmeden aşı olunamaz. Aşı yaptırmak için kayıtlı olunan aile hekimine veya sağlık bakanlığının belirlediği aşı yapan sağlık kurumlarına başvurulmalıdır. Aile hekimleri, aşılama geçmişini kontrol eder ve eksik aşıları zamanında yapar.

DSÖ onaylı aşılar, ciddi yan etkilere neden olma ihtimali en düşük olan tıbbi uygulamalardandır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) gibi resmi otoriteler, aşıların güvenlik değerlendirmelerini yapar. Aşıların güvenliği, üretim ve dağıtım aşamalarında da çok sıkı kontrollerden geçmektedir. Ancak, aşıların yan etkileri olabilir ve bu yan etkiler genellikle hafif ve geçici seyreder. Aşıların güvenilirliği hakkında daha fazla bilgi almak için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Sarı Humma aşısı olunmazsa, hastalığa yakalanma riski artar ve hastalık ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Sarı Humma'nın ciddi komplikasyonları arasında: Sarılık; Karın ağrısı; Kusma; Kanama (diş eti, burun, göz, idrar, dışkı, kusmuk); Şok ve çoklu organ yetmezliği bulunur. Ciddi klinik tablo gelişen hastaların yaklaşık yarısı, 7-10 gün içerisinde hayatını kaybeder. Ayrıca, bazı ülkelere giriş için Sarı Humma aşısı olduğunu gösteren uluslararası sertifika zorunlu olabilir.

Tetanoz aşısından sonra korumanın ne zaman başladığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, tetanoz aşısının koruyuculuğunun yaklaşık 10 yıl sürdüğü bilinmektedir. Tetanoz aşısı, genellikle 3 doz halinde uygulanır. Tetanoz aşısı sonrası yan etkiler genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. En doğru bilgi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Ağaç AŞ fidanlıktan nasıl fidan alınacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, fidan satın almak için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Orman Genel Müdürlüğü fidanlıklarından: ogm.gov.tr adresinden fidan satış fiyatları, fidanlık adresleri ve stok sorgulama bilgilerine ulaşılabilir. Özel fidanlıklardan: Örneğin, İstanbul Ağaç AŞ'nin Alibeyköy ve Pendik fidanlıklarından yerli ve sertifikalı fidan satın alınabilir. Fidan alırken dikkat edilmesi gerekenler: Fidanın sertifikalı olup olmadığına bakılmalı, üzerinde etiket olan fidanlar tercih edilmelidir. Kökleri açıkta kalmış veya yaralı fidanlar alınmamalıdır. Saçak köklerin iyi gelişmiş olmasına dikkat edilmelidir. Aşırı ince veya kalın gövdeli fidanlar tercih edilmemelidir. Aşı yerinin anaç ile kaynaşma yeri kontrol edilmelidir. Fidanın hastalık ve zararlılardan arındırılmış olması gerekir.

Delice zeytine yama göz aşısı, sürgün göz aşısı, durgun göz aşısı, T göz aşısı gibi çeşitli aşılar yapılabilir. En uygun aşı zamanı, ağaçta kabuk kalkma dönemi olarak bilinen Mayıs 15 ile Eylül 15 tarihleri arasıdır. Aşı işlemi için bir uzmana danışılması önerilir.

UltraChoice 8 aşısı, sağlıklı sığır ve koyunlarda aşağıdaki hastalıklara karşı koruma sağlar: Yanıkara (Cl. chauvoei); Malignant ödem (Cl. septicum); Basiller hemoglobünüri (Cl. haemolyticum); Enfeksiyöz nekrotik hepatitis (Cl. novyi); Gazlı gangren (Cl. sordellii); Enterotoksemi ve enteritis (Cl. perfringens Tip B, C ve D). Cl. perfringens Tip B'ye karşı bağışıklık, Tip C'nin beta ve Tip D'nin epsilon toksoidleri ile sağlanır. Aşı, 2-7 °C arasında saklanmalı, dondurulmamalı ve şişe açıldıktan sonra içeriğin tamamı kullanılmalıdır.

BioNTech aşısı, Almanya merkezli BioNTech şirketi tarafından geliştirilmiştir. BioNTech şirketi, aileleri Türkiye'den Almanya'ya göçmüş olan Uğur Şahin ve Özlem Türeci tarafından 2008 yılında kurulmuştur. Aşı, BioNTech ve ABD merkezli Pfizer şirketlerinin iş birliğiyle üretilmiştir.

Nobivac Rabies aşısı, köpek ve kedilerde en az 3 yıl, gelinciklerde ise 1 yıl boyunca kuduza karşı koruma sağlar. Aşının etkinliği, tekrar dozun uygulanmasından sonra da devam eder.

Özlem Türeci'yi kimin keşfettiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, Özlem Türeci ve eşi Uğur Şahin, 2008 yılında BioNTech adlı biyoteknoloji şirketini kurmuşlardır. 2020 yılında, COVID-19 pandemisinin ortaya çıkmasıyla, BioNTech şirketi ve ABD ilaç şirketi Pfizer iş birliği ile koronavirüs aşısı geliştirilmiştir.

Çin menşeli CoronaVac aşısı, 18 yaş üstü kişilere 28 gün arayla iki doz şeklinde uygulanmaktadır.

Vanguard aşısı, köpeklerde 3 doz olarak uygulanır. İlk doz: 6 haftalık veya daha büyük sağlıklı köpeklere yapılır. İkinci ve üçüncü doz: İlk dozdan 3 hafta sonra uygulanır. Yıllık olarak tek doz aşılama yapılması önerilir.

Adesel aşı, diğer adıyla beşli karma aşısı, 2. ay, 4. ay, 6. ay ve 18. ay olmak üzere dört doz halinde uygulanır. Bu aşı, difteri, tetanos, boğmaca, inaktif polio (çocuk felci) ve hemofilus influenza B gibi hastalıklara karşı koruma sağlar. 9 yaşından küçük çocuklar için GARDASIL 9 aşısının etkinliği incelenmemiştir. Aşıların uygulanması için en doğru zaman dilimini belirlemek amacıyla bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Kırkağaç macunu hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, genel olarak ağaç aşı macunu şu amaçlarla kullanılır: Yaraların iyileşmesini hızlandırmak. Koruma sağlamak. Odun doku kayıplarını engellemek. Ayrıca, ahşap tamir macunu da ahşap mobilyalardaki çatlak ve çizikleri kapatmak, çeşitli ahşap türlerini tamir etmek ve yapıştırmak için kullanılır.