- Başta Marmara Bölgesi olmak üzere ülkemizdeki aktif fayların oluşturduğu tehlike ve risklere dair veri üretmek ve detaylı bilimsel çalışmalar yürütmek amacıyla Ocak 2024’te iki kurum arasında imzalanan protokol ile hayata geçirilen İstanbul Teknik Üniversitesi Türkiye İş Bankası Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM) açıldı.13 Ağustos1İş Bankası’nın desteğiyle İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde kurulan; deprem çalışmalarını, günümüz teknolojileri ve yapay zekâ desteğiyle disiplinler arası bir bakış açısıyla ele alan merkezin bünyesinde jeoloji, jeodezi, jeofizik, deprem mühendisliği, elektrik-elektronik, veri analizi, şehir ve bölge planlama gibi farklı disiplinlerden akademisyenler yer alıyor.13 Ağustos2MATAM’da yürütülen çalışmalardan bazıları; fay haritalama ve yapay zekâ destekli dinamik tehlike analizi, bina-ölçekli (mikro) yer hareketi ve davranış analizi, sensör ağı ve ivmeölçerlerle sürekli izleme ve deniz, kara entegre ölçüm altyapısı oluşturmak.13 Ağustos3Toplumun doğru bilgilendirilmesi açısından veri odaklı olmanın önemine işaret eden Yaltırak, MATAM'da fay haritası yapmak yerine mekânsal fay verisi topladıklarını, bir depremin bütün izlerini, geçmişten günümüze kadar noktasal olarak 3 boyutlu şekilde verdiklerini söyledi.13 Ağustos4Merkez bünyesinde, yapay zekâ destekli dinamik tehlike analizi, sensör ağı ile sürekli izleme, deniz ve kara entegre ölçüm altyapısı ve yüksek başarımlı hesaplama laboratuvarları yer alıyor.13 Ağustos5
Diğer konular
Yanıt bulun
Yazeka
Arama sonuçlarına göre oluşturuldu
Yapay zekâ deprem tahminlerinde nasıl kullanılır?Yapay zekâ (YZ), deprem tahminlerinde şu şekillerde kullanılır:- Veri analizi: YZ, büyük veri setlerini işleyerek geçmiş deprem verilerini analiz eder 14. Makine öğrenimi algoritmaları, yer hareketleri ve fay hattı aktivitelerini inceleyerek sinyaller arar 5.
- Erken uyarı sistemleri: YZ, deprem öncesinde meydana gelen öncü sarsıntıları ve P dalgalarını tespit ederek erken uyarı sistemleri için veri sağlar 35.
- Hasar tahmini: YZ, uydu ve drone görüntüleriyle hasar tespiti yapar 15.
- Risk değerlendirmesi: YZ, şehirlerin risk analizlerini yaparak yapıların olası hasarlarını tahmin eder 5.
5 kaynakMarmara Bölgesi'ndeki fay hatları nasıl oluştu?Başlıca nedenler:- Yanal kayma (doğrultu atımlı hareket) 25. İki levhanın yan yana kayması sonucu oluşan sürtünme, gerilim biriktirir ve bu gerilim aniden serbest kalarak depreme neden olabilir 5.
- Kıvrılma (konverjans) 5. Levhaların birbirine çarpması, bir levhanın diğerinin altına girmesine yol açar ve bu durum yer altında büyük gerilmelere neden olur 5.
- Ayrılma (diverjans) 5. Levhaların birbirinden uzaklaşması, yeraltında gerilimlerin oluşmasına ve depreme yol açabilir 5.
5 kaynakMATAM'ın deprem araştırmalarına katkıları nelerdir?MATAM'ın (Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi) deprem araştırmalarına katkıları şunlardır:- Fay haritalama ve tehlike analizi: Aktif fayların yeniden haritalanması ve büyük veri ile makine öğrenmesiyle dinamik tehlike haritaları oluşturulur 25.
- Bina bazlı yer hareketi analizi: Zemin-bina ilişkisinde beklenen yer hareketlerinin sayısal modellenmesi yapılır 25.
- Sensör ağıyla izleme: Bölgesel sensör yerleşimleri ile her depremde bina davranışları gerçek veriden izlenir 25.
- Deniz ve kara entegre ölçüm altyapısı: Marmara'da deniz tabanlı jeofizik ve İHA tabanlı ölçümler yapılır 25.
- Gerçek zamanlı veri ile karar desteği: Belediyelere ve kurumlara risk göstergeleri sunulur 25.
- Veri görselleştirme: Üç boyutlu fay haritalarıyla bina bazında risk analizleri yapılır 5.
5 kaynakDeprem mühendisliği alanında hangi yeni teknolojiler kullanılıyor?Deprem mühendisliği alanında kullanılan bazı yeni teknolojiler şunlardır:- Sismik izolasyon sistemleri 2. Yapıları zeminden ayırarak deprem enerjisinin yapıya geçişini azaltır 2.
- Enerji dağıtıcı cihazlar 2. Yapısal elemanlar arasında enerjiyi dağıtan ve sürtünme, elastomerik veya viskoelastik malzemeler kullanarak enerjiyi emen cihazlardır 2.
- Akıllı yapı sistemleri 2. Yapısal elemanların süneklik ve dayanıklılığına göre otomatik olarak ayarlanabilen sensörler içerir 2.
- Yüksek performanslı beton 2. Normal betona göre daha yüksek süneklik ve dayanıklılık özellikleri gösterir 2.
- Hafif çelik çerçeve sistemleri 2. Betonarme yapılara göre daha hafif ve esnek bir yapıya sahiptir 2.
- 3 boyutlu baskı teknolojisi 2. Malzeme israfını azaltmak ve yapıların maliyetini düşürmek için kullanılabilir 2.
- Yapay zeka ve makine öğrenimi 2. Deprem risklerini ve yapısal hasarları tahmin etmek, yapıların sismik performansını optimize etmek ve tasarım sürecinde hata oranlarını azaltmak için kullanılır 2.
Ayrıca, performansa dayalı tasarım, yapı sağlığı izleme sistemleri ve prefabrik yapı teknolojileri de deprem mühendisliği alanında kullanılan yeni yaklaşımlar arasındadır 3.5 kaynakFay hatları üzerindeki stres birikimi nasıl ölçülür?Fay hatları üzerindeki stres birikiminin nasıl ölçüldüğüne dair bilgi bulunamadı. Ancak, yer kabuğundaki gerilme dağılımını incelemek için kullanılan bazı yöntemler şunlardır:- Sismik sensörlerin kullanımı 4. Yer altı hareketlerini tespit ederek, gerilme ve enerji birikiminin izlenmesine yardımcı olur 4.
- Sismik aktivite izleme 4. Fay hatlarındaki sismik aktivitenin izlenmesi, gerilme birikiminin ve olası depremlerin tahmin edilmesine katkı sağlar 4.
- Veri analiz yazılımları 4. Büyük verilerin işlenerek risk değerlendirmelerinin yapılmasına olanak tanır 4.
- Uydu teknolojileri 4. Yer yüzeyindeki değişikliklerin izlenmesi, uzaktan algılama yöntemleriyle gerilme birikiminin değerlendirilmesine yardımcı olur 4.
Ayrıca, fay hatlarının haritalanması ve geçmiş deprem verilerinin toplanması da gerilme dağılımının incelenmesinde önemli rol oynar 4.5 kaynak
Bilim sicak gelişmeler
Dünya Bankası'ndan 'taşkın ve kuraklığa' 600 milyon dolarlık kaynakDünATÜ’den 9 Akademisyen 'En Etkili Bilim İnsanları' listesinde22 EylülVideoYeni müsilaj tehlikesi kapıda! Denizanası istilası balıkçıları vurduDünKayseri İncesu'da Geç Roma-Erken Bizans Dönemine Ait Mozaikler ve Mezarlar BulunduDünVideoTürkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, üretimin tamamlandığı maden sahalarına GES kuruyor22 Eylül