Başta Marmara Bölgesi olmak üzere ülkemizdeki aktif fayların oluşturduğu tehlike ve risklere dair veri üretmek ve detaylı bilimsel çalışmalar yürütmek amacıyla Ocak 2024’te iki kurum arasında imzalanan protokol ile hayata geçirilen İstanbul Teknik Üniversitesi Türkiye İş Bankası Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM) açıldı.
İş Bankası’nın desteğiyle İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde kurulan; deprem çalışmalarını, günümüz teknolojileri ve yapay zekâ desteğiyle disiplinler arası bir bakış açısıyla ele alan merkezin bünyesinde jeoloji, jeodezi, jeofizik, deprem mühendisliği, elektrik-elektronik, veri analizi, şehir ve bölge planlama gibi farklı disiplinlerden akademisyenler yer alıyor.
MATAM’da yürütülen çalışmalardan bazıları; fay haritalama ve yapay zekâ destekli dinamik tehlike analizi, bina-ölçekli (mikro) yer hareketi ve davranış analizi, sensör ağı ve ivmeölçerlerle sürekli izleme ve deniz, kara entegre ölçüm altyapısı oluşturmak.
Toplumun doğru bilgilendirilmesi açısından veri odaklı olmanın önemine işaret eden Yaltırak, MATAM'da fay haritası yapmak yerine mekânsal fay verisi topladıklarını, bir depremin bütün izlerini, geçmişten günümüze kadar noktasal olarak 3 boyutlu şekilde verdiklerini söyledi.
Merkez bünyesinde, yapay zekâ destekli dinamik tehlike analizi, sensör ağı ile sürekli izleme, deniz ve kara entegre ölçüm altyapısı ve yüksek başarımlı hesaplama laboratuvarları yer alıyor.
Yapay zekâ (YZ), deprem tahminlerinde şu şekillerde kullanılır:
Veri analizi: YZ, büyük veri setlerini işleyerek geçmiş deprem verilerini analiz eder 14. Makine öğrenimi algoritmaları, yer hareketleri ve fay hattı aktivitelerini inceleyerek sinyaller arar 5.
Erken uyarı sistemleri: YZ, deprem öncesinde meydana gelen öncü sarsıntıları ve P dalgalarını tespit ederek erken uyarı sistemleri için veri sağlar 35.
Hasar tahmini: YZ, uydu ve drone görüntüleriyle hasar tespiti yapar 15.
Risk değerlendirmesi: YZ, şehirlerin risk analizlerini yaparak yapıların olası hasarlarını tahmin eder 5.
Ancak, mevcut YZ teknolojileri depremlerin kesin zamanlamasını tahmin edemez 15.
5 kaynak
Marmara Bölgesi'ndeki fay hatları nasıl oluştu?
Marmara Bölgesi'ndeki fay hatları, tektonik levha hareketleri nedeniyle oluşmuştur 45.
Başlıca nedenler:
Yanal kayma (doğrultu atımlı hareket)25. İki levhanın yan yana kayması sonucu oluşan sürtünme, gerilim biriktirir ve bu gerilim aniden serbest kalarak depreme neden olabilir 5.
Kıvrılma (konverjans)5. Levhaların birbirine çarpması, bir levhanın diğerinin altına girmesine yol açar ve bu durum yer altında büyük gerilmelere neden olur 5.
Ayrılma (diverjans)5. Levhaların birbirinden uzaklaşması, yeraltında gerilimlerin oluşmasına ve depreme yol açabilir 5.
Marmara Bölgesi, özellikle Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAFH) ile ilişkilidir 245. Bu fay hattı, bölgenin deprem riskini artıran en önemli unsurlardan biridir 45.
MATAM'ın (Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi) deprem araştırmalarına katkıları şunlardır:
Fay haritalama ve tehlike analizi: Aktif fayların yeniden haritalanması ve büyük veri ile makine öğrenmesiyle dinamik tehlike haritaları oluşturulur 25.
Bina bazlı yer hareketi analizi: Zemin-bina ilişkisinde beklenen yer hareketlerinin sayısal modellenmesi yapılır 25.
Sensör ağıyla izleme: Bölgesel sensör yerleşimleri ile her depremde bina davranışları gerçek veriden izlenir 25.
Deniz ve kara entegre ölçüm altyapısı: Marmara'da deniz tabanlı jeofizik ve İHA tabanlı ölçümler yapılır 25.
Gerçek zamanlı veri ile karar desteği: Belediyelere ve kurumlara risk göstergeleri sunulur 25.
Veri görselleştirme: Üç boyutlu fay haritalarıyla bina bazında risk analizleri yapılır 5.
Bu çalışmalar, deprem riski altındaki bölgelerde daha güvenli yapılar oluşturmayı ve toplumu deprem hazırlığı konusunda bilinçlendirmeyi amaçlar 45.
5 kaynak
Deprem mühendisliği alanında hangi yeni teknolojiler kullanılıyor?
Deprem mühendisliği alanında kullanılan bazı yeni teknolojiler şunlardır:
Enerji dağıtıcı cihazlar2. Yapısal elemanlar arasında enerjiyi dağıtan ve sürtünme, elastomerik veya viskoelastik malzemeler kullanarak enerjiyi emen cihazlardır 2.
Akıllı yapı sistemleri2. Yapısal elemanların süneklik ve dayanıklılığına göre otomatik olarak ayarlanabilen sensörler içerir 2.
Yüksek performanslı beton2. Normal betona göre daha yüksek süneklik ve dayanıklılık özellikleri gösterir 2.
Hafif çelik çerçeve sistemleri2. Betonarme yapılara göre daha hafif ve esnek bir yapıya sahiptir 2.
3 boyutlu baskı teknolojisi2. Malzeme israfını azaltmak ve yapıların maliyetini düşürmek için kullanılabilir 2.
Yapay zeka ve makine öğrenimi2. Deprem risklerini ve yapısal hasarları tahmin etmek, yapıların sismik performansını optimize etmek ve tasarım sürecinde hata oranlarını azaltmak için kullanılır 2.
Ayrıca, performansa dayalı tasarım, yapı sağlığı izleme sistemleri ve prefabrik yapı teknolojileri de deprem mühendisliği alanında kullanılan yeni yaklaşımlar arasındadır 3.
5 kaynak
Fay hatları üzerindeki stres birikimi nasıl ölçülür?
Fay hatları üzerindeki stres birikiminin nasıl ölçüldüğüne dair bilgi bulunamadı. Ancak, yer kabuğundaki gerilme dağılımını incelemek için kullanılan bazı yöntemler şunlardır:
Sismik sensörlerin kullanımı4. Yer altı hareketlerini tespit ederek, gerilme ve enerji birikiminin izlenmesine yardımcı olur 4.
Sismik aktivite izleme4. Fay hatlarındaki sismik aktivitenin izlenmesi, gerilme birikiminin ve olası depremlerin tahmin edilmesine katkı sağlar 4.
Veri analiz yazılımları4. Büyük verilerin işlenerek risk değerlendirmelerinin yapılmasına olanak tanır 4.
Uydu teknolojileri4. Yer yüzeyindeki değişikliklerin izlenmesi, uzaktan algılama yöntemleriyle gerilme birikiminin değerlendirilmesine yardımcı olur 4.
Ayrıca, fay hatlarının haritalanması ve geçmiş deprem verilerinin toplanması da gerilme dağılımının incelenmesinde önemli rol oynar 4.
{"99td0":{"state":{"logoProps":{"url":"https://yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://yandex.com.tr/gundem/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"agenda","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem/","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping/","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance/","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap/","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/travel/","title":"Seyahat","id":"travel"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel/","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"dialogProps":{"host":"yandex.com.tr","lang":"tr","project":"news","queryParams":{"exp_flags":"skin","preset":"oceania","utm_source":"portal-news"},"retpath":"https%3A%2F%2Fyandex.com.tr%2Fgundem%2Fscience%2Fis-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3377350%3Flr%3D213%26ncrnd%3D44833","tld":"com.tr","platform":"desktop"},"className":"PortalHeader-User"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Gündem içinde","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"news_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://yandex.com.tr/gundem/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"8860606411758742708","lr":213,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1758742837459225-6782431169243999217-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-140-BAL","lr":"213","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"99tdw01-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"portal","subtype":"header"}}}}},"type":"portal","subtype":"header"},"99td1":{"state":{"links":[{"id":"gundem","title":"Ana Sayfa","url":"https://yandex.com.tr/gundem","target":"_self"},{"id":"sports","title":"Spor","url":"https://yandex.com.tr/sports/","target":"_self"},{"id":"turkey","title":"Türkiye","url":"https://yandex.com.tr/gundem/turkey","target":"_self"},{"id":"world","title":"Dünya","url":"https://yandex.com.tr/gundem/world","target":"_self"},{"id":"politics","title":"Siyaset","url":"https://yandex.com.tr/gundem/politics","target":"_self"},{"id":"incidents","title":"Günün içinden","url":"https://yandex.com.tr/gundem/incidents","target":"_self"},{"id":"business","title":"İş","url":"https://yandex.com.tr/gundem/business","target":"_self"},{"id":"science","title":"Bilim","url":"https://yandex.com.tr/gundem/science","target":"_self"},{"id":"entertainment","title":"Eğlenceler","url":"https://yandex.com.tr/gundem/entertainment","target":"_self"}],"activeLinkId":"science","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"99tdw02-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"header-categories"}}}}},"type":"newstr","subtype":"header-categories"},"99td2":{"state":{"title":"İş Bankası-İTÜ deprem araştırma merkezi MATAM açıldı","titleUrl":"https://www.haberturk.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3814442-teknoloji","breadcrumbs":[{"text":"Gündem","url":"/gundem/"},{"text":"Bilim","url":"/gundem/science"}],"isLoggedIn":false,"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"Gundem вертикаль: Сюжеты","title":"Sonuçlarda yanlış olan nedir?","checkBoxLabels":[{"value":"Faydasız, kalitesiz içerik"},{"value":"Medya içeriği hikaye ile uyuşmuyor"},{"value":"Faydasız medya içeriği"},{"value":"Kalitesiz, bilgilendirici özelliği eksik hikaye başlığı"},{"value":"Şok edici, rahatsız edici içerik"},{"value":"Hikayede birden fazla olay konu ediliyor"},{"value":"Siteye erişilemiyor"},{"value":"Hikayede 18+ içerik konu ediliyor"},{"value":"Diğer"}]}}],"useNativeShare":false,"hasShareButton":true,"badge":{"url":"https://www.haberturk.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3814442-teknoloji","faviconSources":["https://www.haberturk.com"],"textParts":[{"text":"haberturk.com","bold":true},{"text":"13 Ağustos"}],"divider":false},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"99tdw03-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"page_header"}}}}},"type":"newstr","subtype":"page_header"},"99td3":{"state":{"storyId":"337735_0","isLoggedIn":false,"mainStory":{"id":"337735_0","otherSources":0,"totalSources":5,"header":{"url":"https://www.karsmanset.com/haber/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-1508284.htm","text":"İş Bankası-İTÜ deprem araştırma merkezi MATAM açıldı","badge":{"url":"https://www.karsmanset.com/haber/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-1508284.htm","faviconSources":["https://www.karsmanset.com"],"textParts":[{"text":"karsmanset.com","bold":true},{"text":"13 Ağustos"}],"divider":false}},"logAttrs":{"id":"337735_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.karsmanset.com/haber/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-1508284.htm","https://www.haberturk.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3814442-teknoloji","https://www.paramedya.com/devami/134252/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi/","https://www.bloomberght.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3754749","https://www.karsmanset.com/haber/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-1508284.htm","https://www.patronlardunyasi.com/itu-bunyesinde-yeni-deprem-arastirma-merkezi-acildi"],"summarizationTexts":["İş Bankası-İTÜ deprem araştırma merkezi MATAM açıldı","Başta Marmara Bölgesi olmak üzere ülkemizdeki aktif fayların oluşturduğu tehlike ve risklere dair veri üretmek ve detaylı bilimsel çalışmalar yürütmek amacıyla Ocak 2024’te iki kurum arasında imzalanan protokol ile hayata geçirilen İstanbul Teknik Üniversitesi Türkiye İş Bankası Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM) açıldı.","İş Bankası’nın desteğiyle İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde kurulan; deprem çalışmalarını, günümüz teknolojileri ve yapay zekâ desteğiyle disiplinler arası bir bakış açısıyla ele alan merkezin bünyesinde jeoloji, jeodezi, jeofizik, deprem mühendisliği, elektrik-elektronik, veri analizi, şehir ve bölge planlama gibi farklı disiplinlerden akademisyenler yer alıyor.","MATAM’da yürütülen çalışmalardan bazıları; fay haritalama ve yapay zekâ destekli dinamik tehlike analizi, bina-ölçekli (mikro) yer hareketi ve davranış analizi, sensör ağı ve ivmeölçerlerle sürekli izleme ve deniz, kara entegre ölçüm altyapısı oluşturmak.","Toplumun doğru bilgilendirilmesi açısından veri odaklı olmanın önemine işaret eden Yaltırak, MATAM'da fay haritası yapmak yerine mekânsal fay verisi topladıklarını, bir depremin bütün izlerini, geçmişten günümüze kadar noktasal olarak 3 boyutlu şekilde verdiklerini söyledi.","Merkez bünyesinde, yapay zekâ destekli dinamik tehlike analizi, sensör ağı ile sürekli izleme, deniz ve kara entegre ölçüm altyapısı ve yüksek başarımlı hesaplama laboratuvarları yer alıyor."],"newsFreshness":[false,false,false,false,false]},"items":[{"type":"carousel","items":[{"id":"14344069875445061982_2","url":"https://www.odatv.com/guncel/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-120110890","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/13860241/2a00000198a7b4b7022b6ed736c3c95957e4//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://img.odatv.com/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/08/14/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-0qdg.jpg"},"badge":{"url":"https://www.odatv.com/guncel/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-120110890","faviconSources":["https://www.odatv.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"15866644101187312735_2","url":"https://www.sondakika.com/ekonomi/haber-itu-de-deprem-arastirma-merkezi-kuruldu-18943593/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/13860241/2a00000198a3b31c839b1ce74055108ddb64//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://foto.sondakika.com/haber/2025/08/13/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-18943541_amp.jpg"},"badge":{"url":"https://www.sondakika.com/ekonomi/haber-itu-de-deprem-arastirma-merkezi-kuruldu-18943593/","faviconSources":["https://www.sondakika.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"4018196454530924802_2","url":"https://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/ekonomi-haberleri/6-1-milyon-euroluk-merkez_ID1616463/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/13543756/2a00000198a6c02762e52805c06fd925e776//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://image.hurimg.com/i/hurriyet/75/0x0/689ce8555f3560145d75ffbb.jpg"},"badge":{"url":"https://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/ekonomi-haberleri/6-1-milyon-euroluk-merkez_ID1616463/","faviconSources":["https://bigpara.hurriyet.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"18380798229658943920_2","url":"https://www.sondakika.com/guncel/haber-matam-deprem-risklerine-bilimsel-cozum-18943616/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/13860241/2a00000198a3b152cac6665988e2faaf16f4//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://foto.sondakika.com/haber/2025/08/13/itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-2-18943556_amp.jpg"},"badge":{"url":"https://www.sondakika.com/guncel/haber-matam-deprem-risklerine-bilimsel-cozum-18943616/","faviconSources":["https://www.sondakika.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"5532138917478390231_2","url":"https://t24.com.tr/haber/is-bankasi-ile-itu-isbirliginde-deprem-arastirma-merkezi-acildi,1255174","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/13543756/2a00000198a4013825f1011b19dd68821404//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://media-cdn.t24.com.tr/media/library/2025/08/1755093474624-new-project.jpg"},"badge":{"url":"https://t24.com.tr/haber/is-bankasi-ile-itu-isbirliginde-deprem-arastirma-merkezi-acildi,1255174","faviconSources":["https://t24.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"6632189859819989025_2","url":"https://www.dunya.com/sektorler/is-bankasi-itu-matam-guvenilir-bilgi-uretecek-haberi-789581","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/13543756/2a00000198a53d7d7bec7cb2d3298ca95efd//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://img.dunya.com/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/08/13/acilis-b6tp_cover.jpg"},"badge":{"url":"https://www.dunya.com/sektorler/is-bankasi-itu-matam-guvenilir-bilgi-uretecek-haberi-789581","faviconSources":["https://www.dunya.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"4807080016232087077_2","url":"https://www.aksam.com.tr/ekonomi/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-acildi/haber-1593502","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a00000198ac4324a86a4789adbf6fdf32a3//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://img3.aksam.com.tr/imgsdisk/2025/08/15/t25_is-bankasi-itu-deprem-ara-744.jpg"},"badge":{"url":"https://www.aksam.com.tr/ekonomi/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-acildi/haber-1593502","faviconSources":["https://www.aksam.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"8421098167811930486_2","url":"https://www.bloomberght.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3754749","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/13860241/2a00000198a393332d791adaf07cb3e065ee//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://geoim.bloomberght.com/l/2025/08/13/ver1755090734/3754749/jpg/960x540"},"badge":{"url":"https://www.bloomberght.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3754749","faviconSources":["https://www.bloomberght.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"16334128455952894094_2","url":"https://rayhaber.com/2025/08/turkiyenin-deprem-gercegi-guvenli-yapiyi-zorunlu-kiliyor/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/13543756/2a00000198ace2183b6c6769bc50db31681f//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://i0.wp.com/rayhaber.com/wp-content/uploads/2025/08/Turkiyenin-Deprem-Gercegi-Guvenli-Yapiyi-Zorunlu-Kiliyor.jpg?fit=888%2C567&ssl=1"},"badge":{"url":"https://rayhaber.com/2025/08/turkiyenin-deprem-gercegi-guvenli-yapiyi-zorunlu-kiliyor/","faviconSources":["https://rayhaber.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"9803632783803307411_2","url":"https://www.karar.com/guncel-haberler/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-marmaradaki-deprem-1983322","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/13860241/2a00000198a3f0fd68d75c6310975f7efeee//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://cdn.karar.com/news/1841316.jpg"},"badge":{"url":"https://www.karar.com/guncel-haberler/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-marmaradaki-deprem-1983322","faviconSources":["https://www.karar.com"],"textParts":[],"divider":false}}]},{"type":"text","url":"https://www.haberturk.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3814442-teknoloji","text":{"text":"Başta Marmara Bölgesi olmak üzere ülkemizdeki aktif fayların oluşturduğu tehlike ve risklere dair veri üretmek ve detaylı bilimsel çalışmalar yürütmek amacıyla Ocak 2024’te iki kurum arasında imzalanan protokol ile hayata geçirilen İstanbul Teknik Üniversitesi Türkiye İş Bankası Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM) açıldı.","badge":{"url":"https://www.haberturk.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3814442-teknoloji","textParts":[{"text":"1","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"13 Ağustos"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Başta Marmara Bölgesi olmak üzere ülkemizdeki aktif fayların oluşturduğu tehlike ve risklere dair veri üretmek ve detaylı bilimsel çalışmalar yürütmek amacıyla Ocak 2024’te iki kurum arasında imzalanan protokol ile hayata geçirilen İstanbul Teknik Üniversitesi Türkiye İş Bankası Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM) açıldı."}}},{"type":"text","url":"https://www.paramedya.com/devami/134252/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi/","text":{"text":"İş Bankası’nın desteğiyle İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde kurulan; deprem çalışmalarını, günümüz teknolojileri ve yapay zekâ desteğiyle disiplinler arası bir bakış açısıyla ele alan merkezin bünyesinde jeoloji, jeodezi, jeofizik, deprem mühendisliği, elektrik-elektronik, veri analizi, şehir ve bölge planlama gibi farklı disiplinlerden akademisyenler yer alıyor.","badge":{"url":"https://www.paramedya.com/devami/134252/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi/","textParts":[{"text":"2","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"13 Ağustos"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"İş Bankası’nın desteğiyle İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde kurulan; deprem çalışmalarını, günümüz teknolojileri ve yapay zekâ desteğiyle disiplinler arası bir bakış açısıyla ele alan merkezin bünyesinde jeoloji, jeodezi, jeofizik, deprem mühendisliği, elektrik-elektronik, veri analizi, şehir ve bölge planlama gibi farklı disiplinlerden akademisyenler yer alıyor."}}},{"type":"text","url":"https://www.bloomberght.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3754749","text":{"text":"MATAM’da yürütülen çalışmalardan bazıları; fay haritalama ve yapay zekâ destekli dinamik tehlike analizi, bina-ölçekli (mikro) yer hareketi ve davranış analizi, sensör ağı ve ivmeölçerlerle sürekli izleme ve deniz, kara entegre ölçüm altyapısı oluşturmak.","badge":{"url":"https://www.bloomberght.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3754749","textParts":[{"text":"3","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"13 Ağustos"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"MATAM’da yürütülen çalışmalardan bazıları; fay haritalama ve yapay zekâ destekli dinamik tehlike analizi, bina-ölçekli (mikro) yer hareketi ve davranış analizi, sensör ağı ve ivmeölçerlerle sürekli izleme ve deniz, kara entegre ölçüm altyapısı oluşturmak."}}},{"type":"text","url":"https://www.karsmanset.com/haber/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-1508284.htm","text":{"text":"Toplumun doğru bilgilendirilmesi açısından veri odaklı olmanın önemine işaret eden Yaltırak, MATAM'da fay haritası yapmak yerine mekânsal fay verisi topladıklarını, bir depremin bütün izlerini, geçmişten günümüze kadar noktasal olarak 3 boyutlu şekilde verdiklerini söyledi.","badge":{"url":"https://www.karsmanset.com/haber/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-1508284.htm","textParts":[{"text":"4","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"13 Ağustos"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Toplumun doğru bilgilendirilmesi açısından veri odaklı olmanın önemine işaret eden Yaltırak, MATAM'da fay haritası yapmak yerine mekânsal fay verisi topladıklarını, bir depremin bütün izlerini, geçmişten günümüze kadar noktasal olarak 3 boyutlu şekilde verdiklerini söyledi."}}},{"type":"text","url":"https://www.patronlardunyasi.com/itu-bunyesinde-yeni-deprem-arastirma-merkezi-acildi","text":{"text":"Merkez bünyesinde, yapay zekâ destekli dinamik tehlike analizi, sensör ağı ile sürekli izleme, deniz ve kara entegre ölçüm altyapısı ve yüksek başarımlı hesaplama laboratuvarları yer alıyor.","badge":{"url":"https://www.patronlardunyasi.com/itu-bunyesinde-yeni-deprem-arastirma-merkezi-acildi","textParts":[{"text":"5","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"13 Ağustos"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Merkez bünyesinde, yapay zekâ destekli dinamik tehlike analizi, sensör ağı ile sürekli izleme, deniz ve kara entegre ölçüm altyapısı ve yüksek başarımlı hesaplama laboratuvarları yer alıyor."}}}]},"sources":[{"url":"https://www.haberturk.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3814442-teknoloji","displayName":"haberturk.com"},{"url":"https://www.paramedya.com/devami/134252/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi/","displayName":"paramedya.com"},{"url":"https://www.bloomberght.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3754749","displayName":"bloomberght.com"},{"url":"https://www.karsmanset.com/haber/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-1508284.htm","displayName":"karsmanset.com"},{"url":"https://www.patronlardunyasi.com/itu-bunyesinde-yeni-deprem-arastirma-merkezi-acildi","displayName":"patronlardunyasi.com"}],"otherNewsProps":{"layout":"multicolumn","title":"Diğer konular","items":[{"id":"13749944531319113673","url":"https://www.odatv.com/guncel/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-120110890","target":"_blank","title":{"text":"İş Bankası-İTÜ deprem araştırma merkezi MATAM açıldı","textAs":"h3","lines":2},"logAttrs":{"id":"13749944531319113673","hasSummarization":false,"url":"https://www.odatv.com/guncel/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-120110890","isFresh":false},"badge":{"url":"https://www.odatv.com/guncel/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-120110890","faviconSources":["https://www.odatv.com"],"textParts":[{"text":"odatv.com","bold":true},{"text":"14 Ağustos"}],"divider":false},"forceOrientation":"vertical","rel":"nofollow"},{"id":"14462247826330040046","url":"https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/aktif-faylarin-riski-verilerle-olculecek-7426973","target":"_blank","title":{"text":"Aktif fayların riski verilerle ölçülecek","textAs":"h3","lines":2},"logAttrs":{"id":"14462247826330040046","hasSummarization":false,"url":"https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/aktif-faylarin-riski-verilerle-olculecek-7426973","isFresh":false},"badge":{"url":"https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/aktif-faylarin-riski-verilerle-olculecek-7426973","faviconSources":["https://www.milliyet.com.tr"],"textParts":[{"text":"milliyet.com.tr","bold":true},{"text":"15 Ağustos"}],"divider":false},"forceOrientation":"vertical","rel":"nofollow"}]},"nextId":"15866644101187312735_2","snippetOptions":{"forceOrientation":"vertical","isRetina":false,"titleProps":{"lines":2}},"baseVisibleOtherSources":2,"relatedTopics":[{"id":"171038491499609341_0","title":"Cenk Yaltırak","url":"/gundem/topic/cenk-yaltirak-1710384914996093410","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"171038491499609341_0","url":"gundem/topic/cenk-yaltirak-1710384914996093410"}}},{"id":"15357608483282584221_0","title":"İş Bankası","url":"/gundem/topic/is-bankasi-153576084832825842210","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"15357608483282584221_0","url":"gundem/topic/is-bankasi-153576084832825842210"}}}],"isHermione":false,"socialPosts":[],"disabledAjax":false,"logAttrs":{"isRoot":true,"isStory":true,"id":"337735_0","hasVideo":false,"hasSearchVideoLink":false,"hasSearchBroadcastLink":false,"hasSearchSeriesLink":false,"hasTwitterPosts":false,"hasSummarization":true,"hasRelatedTopics":true,"location":"gundem/science/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3377350","newsUrls":["https://www.haberturk.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3814442-teknoloji","https://www.paramedya.com/devami/134252/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi/","https://www.bloomberght.com/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3754749","https://www.karsmanset.com/haber/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-1508284.htm","https://www.patronlardunyasi.com/itu-bunyesinde-yeni-deprem-arastirma-merkezi-acildi","https://www.odatv.com/guncel/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-120110890","https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/aktif-faylarin-riski-verilerle-olculecek-7426973"],"videoUrls":[],"topicUrls":["/gundem/topic/cenk-yaltirak-1710384914996093410","/gundem/topic/is-bankasi-153576084832825842210"]},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"99tdw04-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"story_summarization"}}}}},"type":"newstr","subtype":"story_summarization"},"99td4":{"state":{"answers":[{"id":0,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.ituvakif.org.tr/dogal-afet-ve-yapay-zeka?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://turkiye.ai/deprem-yapay-zeka/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.researchgate.net/publication/358923601_Deprem_icin_erken_uyari_ve_yapay_zeka_uygulamalari?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.borakurum.com.tr/deprem-tahminlerinde-yapay-zeka-kullaniminin-onemi-ve-uygulamalari/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://plusclouds.com/tr/blogs/deprem-ve-yapay-zeka?size=16&stub=1"],"title":"Yapay zekâ deprem tahminlerinde nasıl kullanılır?","markdown":"**Yapay zekâ (YZ), deprem tahminlerinde şu şekillerde kullanılır**:\n\n* **Veri analizi**: YZ, büyük veri setlerini işleyerek geçmiş deprem verilerini analiz eder [```1```](https://www.ituvakif.org.tr/dogal-afet-ve-yapay-zeka)[```4```](https://www.borakurum.com.tr/deprem-tahminlerinde-yapay-zeka-kullaniminin-onemi-ve-uygulamalari/). Makine öğrenimi algoritmaları, yer hareketleri ve fay hattı aktivitelerini inceleyerek sinyaller arar [```5```](https://plusclouds.com/tr/blogs/deprem-ve-yapay-zeka).\n* **Erken uyarı sistemleri**: YZ, deprem öncesinde meydana gelen öncü sarsıntıları ve P dalgalarını tespit ederek erken uyarı sistemleri için veri sağlar [```3```](https://www.researchgate.net/publication/358923601_Deprem_icin_erken_uyari_ve_yapay_zeka_uygulamalari)[```5```](https://plusclouds.com/tr/blogs/deprem-ve-yapay-zeka).\n* **Hasar tahmini**: YZ, uydu ve drone görüntüleriyle hasar tespiti yapar [```1```](https://www.ituvakif.org.tr/dogal-afet-ve-yapay-zeka)[```5```](https://plusclouds.com/tr/blogs/deprem-ve-yapay-zeka).\n* **Risk değerlendirmesi**: YZ, şehirlerin risk analizlerini yaparak yapıların olası hasarlarını tahmin eder [```5```](https://plusclouds.com/tr/blogs/deprem-ve-yapay-zeka).\n\nAncak, mevcut YZ teknolojileri depremlerin kesin zamanlamasını tahmin edemez [```1```](https://www.ituvakif.org.tr/dogal-afet-ve-yapay-zeka)[```5```](https://plusclouds.com/tr/blogs/deprem-ve-yapay-zeka)."},{"id":1,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.aa.com.tr/tr/info/infografik/38536?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf%3fdergiKodu=4&cilt=33&sayi=388&sayfa=66&yaziid=12013?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.youtube.com/watch%3fv=YavYYDd-0nI?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://evrimagaci.org/blog/turkiyedeki-fay-hatlari-ve-deprem-riski-marmara-bolgesi-18243?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.yelkenci.org/marmara-bolgesi-fay-hatlari/?size=16&stub=1"],"title":"Marmara Bölgesi'ndeki fay hatları nasıl oluştu?","markdown":"Marmara Bölgesi'ndeki fay hatları, **tektonik levha hareketleri** nedeniyle oluşmuştur [```4```](https://evrimagaci.org/blog/turkiyedeki-fay-hatlari-ve-deprem-riski-marmara-bolgesi-18243)[```5```](https://www.yelkenci.org/marmara-bolgesi-fay-hatlari/). \n\n**Başlıca nedenler**:\n* **Yanal kayma (doğrultu atımlı hareket)** [```2```](https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf?dergiKodu=4&cilt=33&sayi=388&sayfa=66&yaziid=12013)[```5```](https://www.yelkenci.org/marmara-bolgesi-fay-hatlari/). İki levhanın yan yana kayması sonucu oluşan sürtünme, gerilim biriktirir ve bu gerilim aniden serbest kalarak depreme neden olabilir [```5```](https://www.yelkenci.org/marmara-bolgesi-fay-hatlari/).\n* **Kıvrılma (konverjans)** [```5```](https://www.yelkenci.org/marmara-bolgesi-fay-hatlari/). Levhaların birbirine çarpması, bir levhanın diğerinin altına girmesine yol açar ve bu durum yer altında büyük gerilmelere neden olur [```5```](https://www.yelkenci.org/marmara-bolgesi-fay-hatlari/).\n* **Ayrılma (diverjans)** [```5```](https://www.yelkenci.org/marmara-bolgesi-fay-hatlari/). Levhaların birbirinden uzaklaşması, yeraltında gerilimlerin oluşmasına ve depreme yol açabilir [```5```](https://www.yelkenci.org/marmara-bolgesi-fay-hatlari/).\n\nMarmara Bölgesi, özellikle **Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAFH)** ile ilişkilidir [```2```](https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf?dergiKodu=4&cilt=33&sayi=388&sayfa=66&yaziid=12013)[```4```](https://evrimagaci.org/blog/turkiyedeki-fay-hatlari-ve-deprem-riski-marmara-bolgesi-18243)[```5```](https://www.yelkenci.org/marmara-bolgesi-fay-hatlari/). Bu fay hattı, bölgenin deprem riskini artıran en önemli unsurlardan biridir [```4```](https://evrimagaci.org/blog/turkiyedeki-fay-hatlari-ve-deprem-riski-marmara-bolgesi-18243)[```5```](https://www.yelkenci.org/marmara-bolgesi-fay-hatlari/)."},{"id":2,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://haberler.itu.edu.tr/haberdetay/2024/01/29/turkiye-nin-apollo-projesi-matam-uzerine-prof-dr-cenk-yaltirak-ile-soylesi?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.dha.com.tr/gundem/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-2698773?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.aa.com.tr/tr/6-subat-depremlerinin-birinci-yili/matam-marmaradaki-aktif-faylari-yapay-zekayla-haritalandiracak/3128952?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.yozgatcamlik.com/haber/19009603/matam-itu-ve-is-bankasi-is-birligiyle-deprem-arastirmalarina-yenilikci-katkilar?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.karar.com/guncel-haberler/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-marmaradaki-deprem-1983322?size=16&stub=1"],"title":"MATAM'ın deprem araştırmalarına katkıları nelerdir?","markdown":"**MATAM'ın (Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi) deprem araştırmalarına katkıları** şunlardır:\n\n* **Fay haritalama ve tehlike analizi**: Aktif fayların yeniden haritalanması ve büyük veri ile makine öğrenmesiyle dinamik tehlike haritaları oluşturulur [```2```](https://www.dha.com.tr/gundem/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-2698773)[```5```](https://www.karar.com/guncel-haberler/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-marmaradaki-deprem-1983322).\n* **Bina bazlı yer hareketi analizi**: Zemin-bina ilişkisinde beklenen yer hareketlerinin sayısal modellenmesi yapılır [```2```](https://www.dha.com.tr/gundem/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-2698773)[```5```](https://www.karar.com/guncel-haberler/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-marmaradaki-deprem-1983322).\n* **Sensör ağıyla izleme**: Bölgesel sensör yerleşimleri ile her depremde bina davranışları gerçek veriden izlenir [```2```](https://www.dha.com.tr/gundem/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-2698773)[```5```](https://www.karar.com/guncel-haberler/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-marmaradaki-deprem-1983322).\n* **Deniz ve kara entegre ölçüm altyapısı**: Marmara'da deniz tabanlı jeofizik ve İHA tabanlı ölçümler yapılır [```2```](https://www.dha.com.tr/gundem/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-2698773)[```5```](https://www.karar.com/guncel-haberler/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-marmaradaki-deprem-1983322).\n* **Gerçek zamanlı veri ile karar desteği**: Belediyelere ve kurumlara risk göstergeleri sunulur [```2```](https://www.dha.com.tr/gundem/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-2698773)[```5```](https://www.karar.com/guncel-haberler/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-marmaradaki-deprem-1983322).\n* **Veri görselleştirme**: Üç boyutlu fay haritalarıyla bina bazında risk analizleri yapılır [```5```](https://www.karar.com/guncel-haberler/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-marmaradaki-deprem-1983322).\n\nBu çalışmalar, deprem riski altındaki bölgelerde daha güvenli yapılar oluşturmayı ve toplumu deprem hazırlığı konusunda bilinçlendirmeyi amaçlar [```4```](https://www.yozgatcamlik.com/haber/19009603/matam-itu-ve-is-bankasi-is-birligiyle-deprem-arastirmalarina-yenilikci-katkilar)[```5```](https://www.karar.com/guncel-haberler/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-marmaradaki-deprem-1983322)."},{"id":3,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf%3fdergiKodu=4&cilt=53&sayi=1052&sayfa=30&yaziid=43926?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.stendustri.com.tr/depreme-direncli-yapilarda-yeni-nesil-yaklasimlar?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.gzt.com/jurnalist/hayat-kurtarabilir-deprem-icin-gelistirilen-teknolojiler-3512234?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2937332?size=16&stub=1"],"title":"Deprem mühendisliği alanında hangi yeni teknolojiler kullanılıyor?","markdown":"Deprem mühendisliği alanında kullanılan bazı yeni teknolojiler şunlardır:\n\n* **Sismik izolasyon sistemleri** [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri). Yapıları zeminden ayırarak deprem enerjisinin yapıya geçişini azaltır [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri).\n* **Enerji dağıtıcı cihazlar** [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri). Yapısal elemanlar arasında enerjiyi dağıtan ve sürtünme, elastomerik veya viskoelastik malzemeler kullanarak enerjiyi emen cihazlardır [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri).\n* **Akıllı yapı sistemleri** [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri). Yapısal elemanların süneklik ve dayanıklılığına göre otomatik olarak ayarlanabilen sensörler içerir [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri).\n* **Yüksek performanslı beton** [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri). Normal betona göre daha yüksek süneklik ve dayanıklılık özellikleri gösterir [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri).\n* **Hafif çelik çerçeve sistemleri** [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri). Betonarme yapılara göre daha hafif ve esnek bir yapıya sahiptir [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri).\n* **3 boyutlu baskı teknolojisi** [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri). Malzeme israfını azaltmak ve yapıların maliyetini düşürmek için kullanılabilir [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri).\n* **Yapay zeka ve makine öğrenimi** [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri). Deprem risklerini ve yapısal hasarları tahmin etmek, yapıların sismik performansını optimize etmek ve tasarım sürecinde hata oranlarını azaltmak için kullanılır [```2```](https://www.neoproject.com.tr/yeni-nesil-deprem-muhendisligi-inovatif-yapi-teknolojileri).\n\nAyrıca, performansa dayalı tasarım, yapı sağlığı izleme sistemleri ve prefabrik yapı teknolojileri de deprem mühendisliği alanında kullanılan yeni yaklaşımlar arasındadır [```3```](https://www.stendustri.com.tr/depreme-direncli-yapilarda-yeni-nesil-yaklasimlar)."},{"id":4,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.webtekno.com/fay-stres-gerilim-nedir-h132230.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.youtube.com/watch%3fv=YGheobZocOo?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://jeoloji.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2019/03/DERS_4-1.pdf?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.911sar.org.tr/fay-hatlari-ve-sismik-hareketler-buyuk-depremler-nasil-tahmin-ediliyor/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.paradurumu.com/haber/fay-hattinda-enerji-nasil-birikir-deprem-enerjisi-nedir-haberi-16289?size=16&stub=1"],"title":"Fay hatları üzerindeki stres birikimi nasıl ölçülür?","markdown":"Fay hatları üzerindeki stres birikiminin nasıl ölçüldüğüne dair bilgi bulunamadı. Ancak, yer kabuğundaki gerilme dağılımını incelemek için kullanılan bazı yöntemler şunlardır:\n\n* **Sismik sensörlerin kullanımı** [```4```](https://www.911sar.org.tr/fay-hatlari-ve-sismik-hareketler-buyuk-depremler-nasil-tahmin-ediliyor/). Yer altı hareketlerini tespit ederek, gerilme ve enerji birikiminin izlenmesine yardımcı olur [```4```](https://www.911sar.org.tr/fay-hatlari-ve-sismik-hareketler-buyuk-depremler-nasil-tahmin-ediliyor/).\n* **Sismik aktivite izleme** [```4```](https://www.911sar.org.tr/fay-hatlari-ve-sismik-hareketler-buyuk-depremler-nasil-tahmin-ediliyor/). Fay hatlarındaki sismik aktivitenin izlenmesi, gerilme birikiminin ve olası depremlerin tahmin edilmesine katkı sağlar [```4```](https://www.911sar.org.tr/fay-hatlari-ve-sismik-hareketler-buyuk-depremler-nasil-tahmin-ediliyor/).\n* **Veri analiz yazılımları** [```4```](https://www.911sar.org.tr/fay-hatlari-ve-sismik-hareketler-buyuk-depremler-nasil-tahmin-ediliyor/). Büyük verilerin işlenerek risk değerlendirmelerinin yapılmasına olanak tanır [```4```](https://www.911sar.org.tr/fay-hatlari-ve-sismik-hareketler-buyuk-depremler-nasil-tahmin-ediliyor/).\n* **Uydu teknolojileri** [```4```](https://www.911sar.org.tr/fay-hatlari-ve-sismik-hareketler-buyuk-depremler-nasil-tahmin-ediliyor/). Yer yüzeyindeki değişikliklerin izlenmesi, uzaktan algılama yöntemleriyle gerilme birikiminin değerlendirilmesine yardımcı olur [```4```](https://www.911sar.org.tr/fay-hatlari-ve-sismik-hareketler-buyuk-depremler-nasil-tahmin-ediliyor/).\n\nAyrıca, fay hatlarının haritalanması ve geçmiş deprem verilerinin toplanması da gerilme dağılımının incelenmesinde önemli rol oynar [```4```](https://www.911sar.org.tr/fay-hatlari-ve-sismik-hareketler-buyuk-depremler-nasil-tahmin-ediliyor/)."}],"dialogStoreProps":{"baseUrl":"","baseUrlWs":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isHermione":false,"isMacOS":false,"tld":"com.tr","isEmbeddedFuturis":false,"isLoggedIn":false,"brand":"yazeka","reqId":"1758742837459225-6782431169243999217-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-140-BAL","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"}},"logNode":{"name":"news-yazeka","attrs":{"isRoot":true,"isRelatedQueries":true}},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"99tdw05-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"related_queries"}}}}},"type":"newstr","subtype":"related_queries"},"99td5":{"state":{"snippets":[{"id":"381456_0","totalSources":34,"url":"/gundem/science/bakan-yumakli-600-milyon-dolarlik-kaynakla-ulkemizin-dort-bir-tarafina-taskin-kontrol-tesisleri-insa-edecegiz-3814560","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019976d60d32843994d896bae3b1a3//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://static.daktilo.com/sites/1168/uploads/2025/09/23/g1hruoyw0aaoqhd-11zon-1758632560.webp"}},"logAttrs":{"id":"381456_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.malatyasoz.com/dunya-bankasindan-taskin-ve-kurakliga-600-milyon-dolarlik-kaynak","https://telgraf.net/haber/26351832/bakan-duyurdu-600-milyon-dolarlik-proje-geliyor","https://www.malatyasoz.com/dunya-bankasindan-taskin-ve-kurakliga-600-milyon-dolarlik-kaynak","https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/taskin-kontrolune-600-milyon-dolar-kaynak-7451350"],"summarizationTexts":["Dünya Bankası'ndan 'taşkın ve kuraklığa' 600 milyon dolarlık kaynak","Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Dünya Bankası destekli 600 milyon dolarlık Türkiye Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Projesi’ni tanıttı.","Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin yaşamı tehdit ettiğini vurgulayan Bakan Yumaklı, son yıllarda yağış rejimlerinin değiştiğini, bir-iki ayda yağması gereken yağmurun kısa sürede sellerle sonuçlandığını belirtti.","Yumaklı, Sinop, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize çevrelerinde taşkın riski yüzde 20’nin üzerinde artarken Bartın, Zonguldak, Kastamonu, Düzce, Bolu, Bilecik, Sakarya ve Bursa gibi illerin de orman yangınları açısından riskli haline geldiğini söyledi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Dünya Bankası'ndan 'taşkın ve kuraklığa' 600 milyon dolarlık kaynak","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://telgraf.net/haber/26351832/bakan-duyurdu-600-milyon-dolarlik-proje-geliyor","faviconSources":["https://telgraf.net","https://www.malatyasoz.com","https://www.milliyet.com.tr"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"378776_0","totalSources":177,"url":"/gundem/science/ktu-lu-akademisyenler-dunyanin-en-etkili-bilim-insanlari-listesi-nde-3787760","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a00000199706c4fd16de70cdfa45bbf40b6//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://image.hurimg.com/i/hurriyet/90/0x0/5b9f69cd18c7730244347c25.jpg"}},"logAttrs":{"id":"378776_0","hasSummarization":false,"urls":["https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/erdal-fernergiz/atuden-9-akademisyen-en-etkili-bilim-insanlari-listesinde-42957043","https://www.yenicaggazetesi.com.tr/subuden-7-isim-dunyanin-en-etkilileri-arasinda-956457h.htm","https://www.samsungazetesi.com/samsundan-7-akademisyen-o-listede-dunya-capinda-basari","https://www.yeniakit.com.tr/haber/rektor-prof-dr-savas-dunyanin-en-etkili-bilim-insanlari-listesinde-en-ust-sirada-yine-yer-aldi-1955271.html"],"summarizationTexts":[],"isStoryFresh":false,"newsFreshness":[true,true,true,true]},"title":{"text":"ATÜ’den 9 Akademisyen 'En Etkili Bilim İnsanları' listesinde","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/erdal-fernergiz/atuden-9-akademisyen-en-etkili-bilim-insanlari-listesinde-42957043","faviconSources":["https://www.hurriyet.com.tr","https://www.yenicaggazetesi.com.tr","https://www.samsungazetesi.com"],"textParts":[{"text":"22 Eylül"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"378570_0","totalSources":66,"url":"/gundem/science/canakkale-de-denizde-korkutan-goruntuler-3785700","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019975746827d387f1d27e107268b9//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://image.milimaj.com/i/milliyet/75/0x0/68d24a27e7329727bcae36b6.jpg"}},"logAttrs":{"id":"378570_0","hasSummarization":false,"hasVideo":true,"urls":["https://www.milliyet.com.tr/gundem/yeni-musilaj-tehlikesi-kapida-denizanasi-istilasi-balikcilari-vurdu-7450876","https://www.sozcu.com.tr/marmara-yi-deniz-analari-sardi-felaketin-canlari-caldi-p230324","https://www.karar.com/guncel-haberler/musilaj-kabusu-geri-dondu-birkac-hafta-icinde-tum-marmaraya-yayilabilir-1993420","https://www.posta.com.tr/gundem/marmara-denizinde-tehlike-kapida-kabus-yeniden-hortladi-balikcilik-bitti-artik-2911859","https://www.ahaber.com.tr/yasam/2025/09/22/marmarada-musilaj-kabusu-yeniden-hortladi-balikcilar-care-ariyor"],"summarizationTexts":[],"isStoryFresh":false,"newsFreshness":[true,true,true,true,true]},"title":{"text":"Yeni müsilaj tehlikesi kapıda! Denizanası istilası balıkçıları vurdu","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.milliyet.com.tr/gundem/yeni-musilaj-tehlikesi-kapida-denizanasi-istilasi-balikcilari-vurdu-7450876","faviconSources":["https://www.milliyet.com.tr","https://www.sozcu.com.tr","https://www.karar.com"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":true},{"id":"381212_0","totalSources":30,"url":"/gundem/science/kayseri-deki-gec-roma-donemine-ait-mozaikli-yapi-alaninda-cocuk-ve-yetiskin-mezari-bulundu-kayseri-haberleri-3812120","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019976a10750ba0feecfa43d524063//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://cdn.aksiyon.com.tr/uploads/1280x720/images/202509/kayseri-incesu-da-gec-roma-erken-bizans-mozaiginde-cocuk-ve-yetiskin-mezarlari-ve-hyakinthos-yaziti-bulundu-1200-450986.jpg"}},"logAttrs":{"id":"381212_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haberler.com/kultur-sanat/kayseri-incesu-da-gec-roma-erken-bizans-donemine-ait-mozaikler-ve-mezarlar-bulundu-19077245-haberi/","https://www.haberturk.com/kayseri-haberleri/39199308-kayserideki-gec-roma-donemine-ait-mozaikli-yapi-alaninda-cocuk-ve-yetiskin-mezari-bulundu","https://www.haberler.com/kultur-sanat/kayseri-incesu-da-gec-roma-erken-bizans-donemine-ait-mozaikler-ve-mezarlar-bulundu-19077245-haberi/","https://www.aksiyon.com.tr/kayseri-incesu-da-gec-roma-erken-bizans-mozaiginde-cocuk-ve-yetiskin-mezarlari-ve-hyakinthos-yaziti-bulundu-196357"],"summarizationTexts":["Kayseri İncesu'da Geç Roma-Erken Bizans Dönemine Ait Mozaikler ve Mezarlar Bulundu","Kayseri'nin İncesu ilçesinde bulunan Geç Roma-Erken Bizans dönemine ait mozaikli yapıda, çocuk ve yetişkin mezarı tespit edildi.","Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kayseri Büyükşehir Belediyesi ve İncesu Belediyesi işbirliğiyle Örenşehir Mahallesi'nde gerçekleştirilen kazılara 12 kişilik ekip katılıyor.","Kazılarda toplamda 600 metrekarelik mozaik zemine ilişkin veriler elde edildiği ve çalışmaların yaklaşık 3 dönümlük alanda devam ettiği belirtildi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Kayseri İncesu'da Geç Roma-Erken Bizans Dönemine Ait Mozaikler ve Mezarlar Bulundu","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haberturk.com/kayseri-haberleri/39199308-kayserideki-gec-roma-donemine-ait-mozaikli-yapi-alaninda-cocuk-ve-yetiskin-mezari-bulundu","faviconSources":["https://www.haberturk.com","https://www.haberler.com","https://www.aksiyon.com.tr"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"380050_0","totalSources":31,"url":"/gundem/science/maden-sahalari-gunes-enerjisiyle-yeniden-ekonomiye-kazandiriliyor-3800500","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019970fb2acb7a262bdd3b86d01598//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://foto.haberler.com/haber/2025/05/26/tki-uretimin-tamamlandigi-maden-sahalarina-ge-19073718_amp.jpg"}},"logAttrs":{"id":"380050_0","hasSummarization":true,"hasVideo":true,"urls":["https://www.patronlardunyasi.com/turkiye-komur-isletmeleri-kurumu-uretimin-tamamlandigi-maden-sahalarina-ges-kuruyor","https://www.haberler.com/ekonomi/tki-maden-sahalarini-gunes-enerjisi-santralleri-ile-ekonomiye-kazandiriyor-19073718-haberi/","https://www.canligaste.com/tki-uretimin-tamamlandigi-maden-sahalarina-ges-kuruyor/715505/","https://www.patronlardunyasi.com/turkiye-komur-isletmeleri-kurumu-uretimin-tamamlandigi-maden-sahalarina-ges-kuruyor"],"summarizationTexts":["Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, üretimin tamamlandığı maden sahalarına GES kuruyor","Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından yapılan açıklamaya göre Bakanlık, sürdürülebilir çevre ve enerji politikaları doğrultusunda maden sahalarına yönelik önemli bir dönüşüm projesine imza atıyor.","Ankara Haberleri - Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumunun (TKİ) işlettiği maden sahaları, ömürlerini tamamlayınca güneş enerjisi santralleri (GES) ile ekonomiye geri kazandırılıyor.","Manisa'da 5 megavat kapasiteli lisanssız GES, Çanakkale'de ise 5 megavat kapasiteli şebeke bağlantılı GES, elektrik üretimine devam ediyor."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, üretimin tamamlandığı maden sahalarına GES kuruyor","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haberler.com/ekonomi/tki-maden-sahalarini-gunes-enerjisi-santralleri-ile-ekonomiye-kazandiriyor-19073718-haberi/","faviconSources":["https://www.haberler.com","https://www.canligaste.com","https://www.patronlardunyasi.com"],"textParts":[{"text":"22 Eylül"}],"divider":false},"hasVideo":true}],"snippetParams":{"isRetina":false,"posterSizes":{"width":156,"height":100},"titleProps":{"size":"s"}},"title":"Bilim sicak gelişmeler","maxPageNumber":2,"ajaxUrl":"/hikaye/result/get_category_stories?story_category=science","layout":"column","extendFirstItem":false,"disabledAjax":false,"logNode":{"name":"news-top-stories-right","attrs":{"isRoot":true,"isRightColumnStories":true,"category":"science","location":"gundem/science/is-bankasi-itu-deprem-arastirma-merkezi-matam-acildi-3377350","storiesUrls":["/gundem/science/bakan-yumakli-600-milyon-dolarlik-kaynakla-ulkemizin-dort-bir-tarafina-taskin-kontrol-tesisleri-insa-edecegiz-3814560","/gundem/science/ktu-lu-akademisyenler-dunyanin-en-etkili-bilim-insanlari-listesi-nde-3787760","/gundem/science/canakkale-de-denizde-korkutan-goruntuler-3785700","/gundem/science/kayseri-deki-gec-roma-donemine-ait-mozaikli-yapi-alaninda-cocuk-ve-yetiskin-mezari-bulundu-kayseri-haberleri-3812120","/gundem/science/maden-sahalari-gunes-enerjisiyle-yeniden-ekonomiye-kazandiriliyor-3800500"]}},"nextId":"382440_0","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"99tdw06-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"additional_news"}}}}},"type":"newstr","subtype":"additional_news"},"99td6":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/tos/"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"url":"https://www.tiktok.com/@yandex.turkiye","type":"tiktok","title":"TikTok"},{"url":"https://www.youtube.com/@YandexTurkiye","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://www.facebook.com/YandexComTr","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://www.instagram.com/yandex__turkiye/","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://x.com/yndxturkiye","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"99tdw07-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"portal","subtype":"footer"}}}}},"type":"portal","subtype":"footer"}}