Milletvekillerinin yargılanma süreci, Anayasa'nın 83. maddesi ile düzenlenmiştir ve iki ana kategoriye ayrılır: ceza dokunulmazlığı ve meclis içi dokunulmazlık .
Ceza dokunulmazlığı, milletvekilinin görev süresi boyunca ve görevle bağlantılı olsun veya olmasın işlediği suçlar sebebiyle hemen adli soruşturma, kovuşturma ve yargılamaya tabi tutulmasını engeller . Bu koruma, görevin ifası ile sınırlı olup, milletvekilliği sona erdiğinde veya dokunulmazlık kaldırıldığında uygulanır .
Meclis içi dokunulmazlık, milletvekillerinin Meclis kürsüsünde söyledikleri sözler, yaptıkları davranışlar ve oy kullanmaları dolayısıyla yargılanamamalarını kapsar . Bu dokunulmazlık, parlamentoda serbest ve açık tartışmayı mümkün kılarak demokratik karar alma sürecini güçlendirir .
Dokunulmazlığın kaldırılması, TBMM Genel Kurulu'nun kararıyla mümkündür . Bu süreç genellikle şu aşamalardan oluşur:
- Adli makamlar, milletvekili hakkında soruşturma veya kovuşturma başlatmak için TBMM'den izin talebinde bulunur .
- Talep, Meclis Başkanı tarafından Anayasa ve Adalet Komisyonu'na iletilir .
- Komisyon, talebi inceler ve görüşünü Genel Kurul'a sunar .
- Genel Kurul'da milletvekillerinin oylarıyla dokunulmazlık kaldırma kararı alınır .
Dokunulmazlığın istisnaları arasında, ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanmış olmak koşuluyla Anayasa'nın 14. maddesindeki durumların söz konusu olması yer alır .