Yıpranma hakkı, çalışma koşulları ağır ve riskli olan mesleklerde geçerlidir . Bu haktan yararlanabilmek için aşağıdaki şartlar gereklidir:
- Ağır iş sınıfında çalışma . Yıpranma payı, yalnızca belirli meslek gruplarında, örneğin demir çelik fabrikaları, asit üretim tesisleri, basın yayın ve gazetecilik, emniyet, askeriye gibi alanlarda geçerlidir .
- Asgari prim gün sayısı . Yıpranma payı hakkından yararlanabilmek için en az 3.600 gün çalışmış olmak gerekir .
- SGK bildirimi . Kişinin, çalıştığı işin yıpranma payı kapsamına girdiğini belgelemesi ve SGK'ya gerekli bildirimde bulunması gereklidir .
Yıpranma hakkı, her meslek grubu için farklı oranlarda belirlenir ve bu oranlar, çalışanın mesleki deneyimi, çalışma süresi, bedensel ve psikolojik etkenler gibi faktörlere bağlı olarak değişir .
SGK'nın 2025 yılında yayımladığı listeye göre, 4.873 meslek için yıpranma hakkı kaldırılmıştır . Bu meslekler arasında oda başkanları, siyasi parti başkanları, armatör, genel müdürler, rektör, banka kredi müdürü, finans müdürü, halkla ilişkiler uzmanı, yazılım koordinatörü, dekan, öğretmen, müftü, veteriner, tercüman, matematikçi, ziraat uzmanı, aşçı, hırdavatçı gibi pozisyonlar bulunmaktadır .